اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟

لازم به ذکر است که این اوراق توسط شرکت یا سهامدار عمده به منظور پوشش ریسک سرمایه گذاران منتشر می شود. تا به نوعی اطمینان خاطر نسبت به ارزشمندی سهم را به سرمایه گذاران بدهد.

اوراق اختیار فروش تبعی

اوراق اختیار فروش تبعی درحقیقت جزو ابزارهای مشتقه مالی و نوعی از اختیار فروش است. در آن خریدار این اوراق مجاز است تا دارایی پایه در اختیار را با توجه به قیمت سهام در زمان عرضه اوراق و قیمت اعمال بیمه نماید تا بدین صورت کسب بازدهی برای سرمایه‌گذار تضمین گردد. درنتیجه این اوراق در نقش بیمه برای سهام شرکت ها است.

لازم به ذکر است که این اوراق توسط شرکت یا سهامدار عمده به منظور پوشش ریسک سرمایه گذاران منتشر می شود. تا به نوعی اطمینان خاطر نسبت به ارزشمندی سهم را به سرمایه گذاران بدهد.

اوراق اختیار فروش تبعی در ایران

شیوه انتشار و اعمال این اوراق در ایران تفاوت هایی با سایر کشورها دارد که در ادامه آن را بررسی می کنیم. در ایران به ‌منظور خرید اوراق اختیار فروش تبعی باید سهام پایه که در حقیقت سهامی است که بابت آن اختیار فروش تبعی منتشر می شود را در اختیار داشته باشید.

قرار است اوراق اختیار فروش تبعی برای سهام شرکت سرمایه گذاری غدیر (وغدیر) در تاریخ 22 شهریور ماه منتشر گردد. قبل از اینکه شما اقدام به خرید اوراق اختیار فروش نمایید بایستی حتما سهام شرکت سرمایه گذاری غدیر (وغدیر) را در سبد سهام خود داشته باشید. برای مثال اگر شما می‌خواهید تعداد 100 هزار اوراق اختیار فروش تبعی شرکت سرمایه گذاری غدیر (وغدیر) را داشته باشید حتما باید قبل از اعمال دستور خرید این اوراق، تعداد 100 هزار سهم از شرکت سرمایه گذاری غدیر (وغدیر) را در سبد سرمایه گذاری خود داشته باشید.

جهت دریافت اطلاعیه های عرضه اوراق اختیار فروش تبعی به سایت بورس اوراق بهادار تهران مراجعه فرمایید.

اوراق تبعی یا بیمه سهام چیست ؟!

انتشار اوراق اختیار تبعی راه‌حل دولت و سازمان بورس برای حمایت از سهام و بازگشت اعتماد از دست رفته به بازار بود که در روزهای گذشته گرفته شد.

به گزارش بیداربورس انتشار اوراق اختیار تبعی راه‌حل دولت اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ و سازمان بورس برای حمایت از سهام و بازگشت اعتماد از دست رفته به بازار بود که در روزهای گذشته گرفته شد.

*چه سهامی اوراق تبعی منتشر کردند؟

بانک تجارت، بانک ملت، بانک صادرات، بانک پارسیان، ایران خودرو، سایپا، پالایشگاه بندرعباس، پتروشیمی پارس، پالایشگاه اصفهان، پالایشگاه تهران، سرمایه گذاری تامین اجتماعی، ملی مس، فولاد مبارکه، مخابرات و ارتباطات سیار ایران

*سود ۲۱ درصدی اوراق تبعی در روز نخست

در روز نخست انتشار اوراق تبعی ۱۵ شرکت بزرگ بورسی کل حجم عرضه اوراق در نماد «شبندر» با قیمت هر سهم اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ ۱۳.۷ تومان معامله شد. همچنین بیش از ۶۰ درصد اوراق عرضه شده در نماد «پارس» نیز با قیمت هر سهم ۱۱.۶ تومان معامله شد. بنابراین در روز نخست انتشار اوراق تبعی میانگین نرخ سود موثر تا سررسید اوراق تبعی منتشر شده در حدود ۲۱ درصد است که به نظر می رسد از مطلوبیت نسبی برای صندوق های درآمد ثابت خصوصا در نمادهای پرپتانسیل بازار برخوردار باشد.

*اوراق تبعی چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی که به سهامدار فروخته شده است، این امکان را به مالک آن میدهد که در تاریخی مشخص شده، سهام خود را با قیمتی از پیش توافق شده به فروش برساند. درواقع، شرکت‌ها اوراقی را به فروش می‌رسانند که این اوراق باعث ایجاد یک کف قیمتی برای سهم شما شده و تضمین میکنند که در صورت ریزش قیمتی، خسارت شما را جبران کنند و ضرری به شما نرسد. به علت شباهت این موضوع با بیمه کردن، اصطلاحا آن را تحت عنوان بیمه سهام می شناسیم.

*نحوه عملکرد اوراق تبعی ؟

براساس این قرارداد، خریدار حق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بفروشد. یعنی این فرد می‌تواند (اجباری نیست) دارایی که در قرارداد ذکر شده را با قیمتی مشخص که به آن قیمت اعمال یا Strike Price گویند و در زمانی مشخص (زمان سررسید) بفروشد. در صورتی که دارنده اختیار فروش بخواهد از حق خود استفاده کند، فروشنده اختیار فروش ملزم به ایفای تعهدات خود خواهد بود.

*برای مثال

فرض کنید شما ۱۰۰۰ سهم از نمادی را به قیمت فعلی ۱۰۰۰۰ ریال خریده‌اید و قصد بیمه کردن آن را دارید. به این منظور «اختیار فروش تبعی» این سهم را می‌خرید. طبق این اوراق، سهام شما به قیمت تعیین‌شده در قرارداد (مثلا ۱۲۰۰۰ ریال یا به عبارتی ۱۰ درصد بالاتر از قیمت فعلی) خریداری می‌شود. حال ۲ سناریو ممکن است رخ دهد:

۱- قیمت سهم در زمان سررسید کمتر از ۱۲۰۰۰ ریال شود. در این‌صورت شما می‌توانید سهام خود را با همان قیمت ۱۲۰۰۰ ریال به شرکت بفروشید و برخلاف سایر سهامداران این سهم که متحمل ضرر شده‌اند، سود تضمین‌شده ۱۰ درصدی را کسب کنید.

۲- قیمت سهم در زمان سررسید بیشتر از ۱۲۰۰۰ ریال شود. در این‌صورت منطقی نیست که از اختیار فروش خود استفاده کنید؛ زیرا می‌توانید همین سهم را در بازار با قیمتی بالاتر به فروش برسانید. در این حالت تنها هزینه‌ای بابت بیمه کردن سهام خود پرداخت کرده‌اید.

" برای اینکه اوراق اختیار تبعی را خریداری نمایید باید سهام پایه را داشته باشید. اگر مثلا بخواهید اختیار تبعی سهام شرکت پترول را خریداری کنید اول باید سهم این شرکت را و سپس هترول را خریداری کنید تا سهام بیمه شود. "

نکته : نماد اوراق اختیار فروش تبعی معمولا با استفاده از فرمول " حرف "ه" + بخشی از نماد سهم پایه + تاریخ سرسید " ساخته می شود

*نکته:

• این اوراق فقط در تاریخ سررسید قابل اعمال است، یعنی خریداران "اوراق اختیار فروش تبعی" فقط در تاریخ اعمال میتوانند اختیار فروش خود را اعمال کنند.پس از گذشت این تاریخ، "اوراق اختیار فروش تبعی"، اعمال نشده تلقی شده و عرضه کننده درخصوص آن تعهدی نخواهد داشت.
• مبلغی که در ازای خرید اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت می شود در واقع بابت بیمه سهام خود میپردازید و غیرقابل برگشت است.
• اوراق اختیار فروش تبعی دارای معاملات ثانویه نبوده و خریدار امکان فروش اوراق خریداری شده را در طول دوره معاملاتی ندارد.

به طور کلی بازده از طریق فرمول زیر به دست می آید :

بازده = پرداختی ـ دریافتی

دریافتی = قیمت اعمال اوراق تبعی در زمان سررسید × تعداد اوراق تبعی خریداری شده

اوراق تبعی چیست؟ لیست شرکت های دارای اوراق اختیار فروش تبعی

در بازار بورس ایران سهامداران همواره از رشد قیمت سود برده. باکم اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ شدن قیمت در بازار ریزشی زیان کرده و از بازار دور می‌گردند. یکی از نکات قابل اهمیت برای سهامداران اطمینان از بازده مورد انتظار برای معاملاتی است که در بازار سرمایه انجام می‌دهند. این مطلب با توضیح اوراق اختیار تبعی این دغدغه را تا حدودی برای معامله‌گران برطرف می‌کند.

به جهت برطرف نمودن این دغدغه سهامداران و اطمینان بخشی به سهامداران در خصوص ارزشمند بودن سهام شرکت و حفظ منافع آتی آن‌ها، حتی در روزهای منفی بازار ابزارهای نوین مالی گسترش پیداکرده. این امکان را در اختیار سهامداران قرار داده تا بتوانند در روزهای منفی و هنگام ریزش بازار نیز بازدهی خود را تا حدودی تضمین نمایند. اوراق اختیار فروش تبعی ابزاری است که ریسک سرمایه‌گذاری را تا حدود زیادی کاهش داده و می‌توان آن را بیمه کردن قیمت سهم نیز نامید.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی توسط شرکت عرضه کنند سهام صادرشده، به فروش می‌رسد. در آن شرکت تعهد می‌کند سهام خود را در قیمت مشخص (قیمت اعمال) و در تاریخی از قبل تعیین‌شده (تاریخ اعمال) مجدداً از خریدار سهم بازخرید نماید. شرکت‌های منتشر کننده قبل از انتشار این اوراق مشخصات و شرایط آن را در اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی منتشر می‌نمایند. سهامداران بایستی قبل از اقدام به خرید اوراق اختیار فروش تبعی این اطلاعیه عرضه اوراق را موردتوجه و مطالعه قرار دهند.

طرح انتشار اوراق اختیار فروش تبعی در ۱۶ مردادماه سال ۱۳۹۱ با عنوان ” عرضه اختیار فروش تبعی برای سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس تهران ” در شورای عالی بورس به تصویب رسید و اجرایی گردید.

در اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی چه اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ مواردی ذکر می‌گردد:

• سهم پایه: سهم اصلی نماد مورد معامله
• نام عرضه‌کننده و کارگزار عرضه: شرکتی که پس از اخذ مجوز از سازمان بورس اقدام به انتشار اوراق اختیار تبعی فروش می‌نماید.
• تاریخ اعمال (exercise date): تاریخ مدنظر برای انجام تعهد خرید سهم از سهامداران
• دوره معاملاتی: فاصله بین انتشار اوراق تا روز انجام تعهد اختیار تبعی فروش
• قیمت اعمال (exercise price): قیمت تعهد شده برای بازخرید سهام شرکت
• سقف خرید: حداکثر تعدادی که سهامداران می‌توانند اوراق اختیار فروش تبعی خریداری نمایند.
• سررسید: آخرین روزی که اوراق اختیار فروش قابلیت اعمال دارند.
• کل حجم عرضه: تعداد کل اوراق اختیار فروشی که توسط عرضه‌کننده صادر خواهد گردید.
• حداقل عرضه روزانه: تعداد اوراق عرضه‌شده برای یک روز کاری از طرف عرضه‌کننده
• قیمت عرضه: قیمتی که برای خرید این اوراق در نظر گرفته می‌شود و در هرروز طبق فرمول محاسباتی اعلام می‌گردد.

همچنین در این اطلاعیه شرایط تسویه تعهد در تاریخ اعمال نیز به‌وضوح ذکر می‌گردد.

سازوکار استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی چگونه است؟

• شیوه انتشار و استفاده از این اوراق در بورس اوراق بهادار تهران نسبت به سایر بورس های دنیا متفاوت است. در ایران برای خرید اوراق اختیار فروش تبعی حتماً بایستی سهم پایه (سهم شرکتی که می‌خواهید اوراق تبعی آن را خریداری نمایید) را در سبد سهام و پرتفوی خود داشته باشید.
• هر سهامدار بایستی به محدودیت‌های اعلام‌شده در فرم اطلاعیه انتشار اوراق اختیار فروش تبعی دقت نموده، در صورت عدم رعایت مفاد آن ضرر وی قابل‌برگشت نیست.
• سهامدار نمی‌تواند بیشتر از تعداد سهم اصلی در پرتفوی خود اوراق اختیار آن سهم را خریداری نماید. مبلغ پرداخت‌شده بابت خرید تعداد بیشتر اوراق پس از کسر هزینه‌ها به‌عنوان خسارت، به عرضه‌کننده تعلق خواهد گرفت.
• دقت نمایید که طبق اطلاعیه، هر سهامدار حقیقی نمی‌تواند بیش از ۱۰۰۰۰۰ سهم درخواست اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ کند و این در صورتی است که برای آن حداقل تعریف‌نشده است درحالی‌که شرایط برای سهامدار حقوقی متفاوت است.

قوانین مربوط به اوراق اختیار فروش تبعی:

1. خرید این اوراق دارای محدودیت است. در صورت خرید بیش‌ازحد اعلام‌شده در اطلاعیه انتشار اوراق، مازاد خریداری‌شده اعتبار نداشته. و وجهی به سهامدار عودت داده نخواهد شد.
2. در زمان خرید اوراق بایستی سهامدار سهم پایه (سهم اصلی شرکت) باشید و حداکثر به‌اندازه تعداد سهمی که در پرتفوی دارید اوراق خریداری نمایید.
3. این اوراق دارای بازار ثانویه نیست. به این معنی که پس از خرید دیگر قابل‌فروش نخواهد بود.
4. اگر بعد از خرید اوراق قسمتی از سهام اصلی خود را بفروشید، در پایان روز معاملاتی تعداد مازاد اوراق شما اعتبار خود را از دست می‌دهد وجهی بابت آن عودت داده نخواهد شد.
5. برای استفاده از این اوراق در تاریخ اعمال نیز حتماً بایستی به کارگزار درخواست خود را اعلام نمایید. در صورت عدم اعلام درخواست در سررسید اوراق در پایان روز باطل گردیده و اعتباری نخواهد داشت. همچنین وجهی بابت این اوراق فاقد اعتبار به سهامدار تعلق نخواهد گرفت.

اوراق اختیار فروش تبعی تا زمان سررسید غیرقابل معامله هستند و تنها در تاریخ سررسید قابلیت اعمال دارند.

شایان‌ذکر است برای به دست آوردن اطلاعات کامل در مورد سایر موارد احتمالی در مورد اوراق، نظیر بسته بودن سهم در روز عرضه اوراق، افزایش سرمایه یا توزیع سود نقدی توسط شرکت و … به دستورالعمل عرضه اوراق اختیار فروش، به مصوبه سازمان بورس مراجعه نمایید.

نماد اوراق اختیار فروش تبعی چگونه شکل می‌گیرد؟

نماد اوراق اختیار فروش تبعی به‌صورت معمول از حرف «ه» همراه با قسمتی از نماد پایه و همچنین تاریخ سررسید اوراق تشکیل می‌گردد. به‌عنوان‌مثال برای سهم شرکت بانک صادرات ایران «وبصادر» اوراق اختیار فروش تبعی با تاریخ سررسید اسفند سال ۹۹ با نماد «هصادر ۹۱۲” منتشر گردیده است.

خریدار اوراق اختیار فروش تنها در تاریخ اعمال بایستی اختیار فروش را اعمال نماید. پس‌ازاین تاریخ این اوراق اعمال نشده فرض گردیده و تعهدی نسبت به آن وجود نخواهد داشت. مبلغ پرداخت‌شده بابت در اختیار گرفتن این اوراق به‌منزله پرداخت حق بیمه بوده و غیرقابل‌بازگشت است.

نکات بااهمیت در خصوص خرید اوراق اختیار فروش تبعی

بیش از تعداد دارایی سهم پایه در پرتفوی، اوراق خریداری ننمایید، مبلغ پرداختی شما از بین می‌رود.

امکان فروش اوراق تبعی تا سررسید وجود ندارد، با دقت و مطالعه خرید کنید.

اوراق اختیار فروش پس از تاریخ اعمال دیگر ارزشی ندارد.

درخواست اعمال پس از ارسال از کارگزاری برای سپرده‌گذار مرکزی، دیگر قابل لغو اصلاح نخواهد بود.

توجه داشته باشید اوراق اختیار فروش تبعی را ازنظر بازده موردنظر خود بررسی نمایید. چراکه خرید این اوراق به هر قیمتی ارزش خرید ندارد.

مزایای اوراق اختیار فروش

1. تضمین حداقل سود برای سهامداران.
2. کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و حمایت سهامدار عمده از سهام شرکت.
3. اعتماد سرمایه‌گذاران به سهامی که اوراق اختیار خرید تبعی برای آن‌ها منتشر می‌گردد.
4. برخورداری سهامداران خرد از مزایای انتشار اوراق خرید تبعی.
5. عدم فروش سهام در بازارهای ریزشی و کم شدن هیجانات بازار.
6. معایب اوراق اختیار فروش تبعی.
7. اتمام تعهد عرضه‌کننده اوراق پس از تاریخ اعمال.
8. وجود نداشتن بازار ثانویه برای معامله اوراق اختیار.
9. وجود سقف خرید برای هر کد معاملاتی
10. عرضه اوراق اختیار فروش تبعی سود مورد انتظار را تضمین نمی‌کند.
11. دارا بودن سهم در زمان خرید اوراق اختیار فروش تبعی

تعدادی از شرکت‌هایی که اوراق اختیار فروش تبعی برایشان منتشر گردیده است.

گروه دارویی برکت با نماد برکت و نماد اوراق ” هبرکت ۹۱۲ “

تولید نیروی برق آبادان با نماد آبادا و نماد اوراق ” هابادا ۹۱۲ “

گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان با نماد پترول و نماد اوراق ” هترول ۹۱۱ “

بانک ملت با نماد وبملت و نماد اوراق ” هملت ۹۱۱ “

پتروشیمی شیراز با نماد شیراز و نماد اوراق “هشیر ۹۱۱ “

برای مشاهده و پیگیری شرکت هایی که تاکنون اوراق اختیار فروش تبعی منتشر کرده‌اند و بررسی شرایط آنها می‌توانید به سایت tse.ir مراجعه کرده. در تب اطلاعات بازار قسمت لیست نمادهای معاملاتی به نماد مورد نظر خود دسترسی پیدا نمایید.

پس از مراجعه به این صفحه لیست نمادهای دارای اوراق اختیار می‌باشند در قسمت تبعی می‌توان دید. همچنین برای مشاهده شرکت هایی که تاکنون اوراق اختیار فروش منتشر کرده‌اند می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.

نتیجه گیری

با توجه به گسترش و توسعه ابزار در بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری، شرکت‌ها برای حمایت از سهام خود تنها نیاز به‌صرف هزینه‌های هنگفت و خرید سهام در قیمت‌های پایین، قراردادهای سبد گردانی و بازار گردانی و … ندارند. بلکه با انتشار اوراق اختیار فروش تبعی، ضمن تائید ارزندگی سهام شرکت، هیجان را در بازارهای نزولی از سهام شرکت دور کرده با تضمین مبلغ خرید سهام ضمن تضمین سود و بازده سهامداران، در صورت افزایش قیمت سهم در تاریخ اعمال نیازی به بازگرداندن وجه به سهامدار نبوده و هر دو طرف دریک معامله برد برد قرار خواهند گرفت.

نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی

در این مطلب قصد داریم تا با نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی بیشتر آشنا شویم. اما ابتدا باید بررسی کنیم که منظور از اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ اوراق اختیار فروش تبعی نوعی اوراق بهادار است که در بازار سرمایه معامله می‌شود.

از ویژگی‌های این اوراق این است که با در اختیار داشتن آن می‌توانید در تاریخی مشخص، مقداری معین از سهمی خاص را با قیمتی که از قبل مشخص شده است، بفروشید.

به عبارت دیگر، خرید اوراق اختیار تبعی به شما این امکان را می‌دهد که اگر قیمت سهم خریداری شده از قیمتی که در اوراق فروش تبعی آن مشخص شده است کمتر باشد، آن سهم را با قیمتی بیشتر معامله کنید. به این قیمت، قیمت اعمال گفته می‌شود. قیمت اعمال همان قیمت مشخص شده در اوراق اختیار فروش تبعی است.

با استفاده از این اوراق شما می‌توانید ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهید. تمامی جزئیات مربوط به اعمال اوراق اختیار تبعی از جمله قیمت اعمال و تاریخ سررسید اوراق، در اطلاعیه عرضه اوراق مشخص می‌شود.

اعمال اوراق اختیار فروش تبعی

اوراق اختیار فروش تبعی تنها در تاریخ سررسید قابلیت اعمال شدن دارد. بعد از آن تاریخ اوراق کارایی نداشته و نمی‌توانید از آن استفاده کنید. بنابراین، در قدم اول برای اعمال اوراق اختیار باید از سررسید آن آگاه باشید.

برای اعمال اوراق اختیار باید قبل از تاریخ سررسید درخواست اعمال اوراق را ثبت کنید. پس از ثبت درخواست امکان لغو آن وجود ندارد؛ بنابراین لازم است تا با اطمینان این درخواست را انجام دهید. البته بعد از ثبت درخواست اعمال، امکان تغییر نحوه تسویه اوراق تبعی وجود دارد.

روش‌های تسویه اوراق اختیار فروش تبعی

تسویه اوراق اختیار تبعی در بازار سرمایه ایران به 2 شکل تسویه نقدی و تسویه فیزیکی انجام می‌شود که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:

تسویه نقدی اوراق اختیار تبعی

در این روش از تسویه اوراق اختیار تبعی، در تاریخ سر‌رسید در صورتی که قیمت سهم از قیمت اعمال کمتر باشد، اختلاف قیمت اعمال و قیمت پایانی سهام پایه از طرف عرضه‌کننده به دارنده اوراق‌ به صورت نقدی پرداخت می‌شود.

با تسویه نقدی اوراق اختیار تبعی‌، مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم به مشتری پرداخت می‌شود، اما سهام پایه اوراق اختیار در پرتفوی او باقی می‌ماند.

توجه داشته باشید که تسویه نقدی تنها زمانی امکان‌پذیر است که قیمت پایانی سهم پایه از قیمت اعمال اوراق در روز سررسید پایین‌تر باشد.

تسویه فیزیکی اوراق اختیار تبعی

در تسویه فیزیکی اوراق اختیار فروش، عرضه‌کننده اوراق متعهد می‌شود تا سهام پایه را با قیمت مشخص در قرارداد، از دارنده اوراق خریداری کند. در این نوع از تسویه اوراق، سهام اصلی به قیمت اعمال از دارنده اوراق تبعی خریداری و مبلغ مورد‌نظر به او پرداخت می‌شود. در نهایت پس از پرداخت مبلغ دارایی سهام پایه دارنده اوراق از پرتفوی او کسر می‌شود.

در تسویه فیزیکی اوراق اختیار فروش اگر قیمت سهم بالاتر از قیمت اعمال باشد، همچنان امکان اعمال اوراق اختیار فروش وجود دارد.

مبلغ حاصل از تسویه اوراق اختیار فروش تبعی به مانده حساب شما در سامانه‌های آنلاین اضافه می‌گردد.

معمولا در اطلاعیه عرضه اوراق تبعی‌ نوع تسویه توسط صادرکننده اوراق مشخص می‌شود. اما در صورت حق انتخاب نوع تسویه توسط خریدار اوراق، شما می‌توانید با توجه به تحلیل خود روش مناسب را انتخاب کنید.

به عنوان مثال، در تاریخ 16 آبان سهم X دارای صف فروش با قیمت 1500 ریال بوده و قیمت اعمال اوراق تبعی آن 1900 تومان است. در تسویه نقدی اوراق تبعی‌ سهم X شرکت صادرکننده تفاوت دو قیمت عنوان شده را نسبت به تعداد اوراق پرداخت می‌کند و سهم X در دارایی‌های پرتفو دارنده اوراق باقی می‌ماند. در صورت تسویه فیزیکی نیز صادرکننده باید به تعداد اوراق تبعی‌ در قیمت اعمال سهام شما را خریداری کند. در این مثال، تفاوت دو روش تسویه اوراق اختیار فروش تبعی را با زبان ساده بیان کردیم.

مزیت اوراق اختيار تبعی

اوراق اختيار فروش، عملا فروش سهم را در قیمتی عادلانه تضمین می‌کند. این مسئله نشانه‌ای از ارزندگی سهم به بازار ارائه می‌کند و افراد را به انجام معاملات بیشتر ترغیب می‌کند و موجب رونق بازار می‌شود. علاوه بر این شرکت‌ها نیز می‌توانند از کاربردهای این اوراق استفاده کنند و با استفاده از آن ارزش سهام خود را حفظ کنند.

در اوراق اختیار فروش به خریدار این امکان داده می‌شود تا سهام پایه را بیمه نماید که به این ترتیب بازدهی برای خریدار تضمین می‌شود. بنابراین، این اوراق برای هر دو سر معامله یعنی خریدار و شرکت دارای مزیت است.

سخن آخر

اوراق اختیار فروش تبعی ابزاری برای کنترل ریسک سرمایه‌گذاری در بازار بورس است. ابزاری که سهامداران و شرکت‌ها می‌توانند از مزیت‌های آن استفاده کنند.

‏توجه داشته باشید که اگر فردی قصد خرید اوراق اختیار فروش تبعی را داشته باشد، حتما باید قبل از خرید اوراق سهم پایه را خریداری کند. از طرفی سرمایه‌گذار نمی‌تواند بیشتر از تعداد سهام پایه خريداری شده اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کند. ‏در صورتی که تعداد سهام پایه خریداری شده توسط سهامدار از تعداد اوراق اختیار فروش تبعی کمتر باشد، اوراق تبعیِ اضافه، باطل می‌شوند.

بیمه کردن سهام در بورس یا اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

همه‌ی ما زمانی‌که به خرید یک کالای با ارزش اقدام می‌کنیم، بی‌شک به محافظت از آن مبادرت می‌ورزیم. برخی از افراد با بیمه کردن دارایی‌هایشان این کار را انجام می‌دهند. اما آیا می‌دانید که می‌توان دارایی‌های موجود در بازار بورس و سرمایه را نیز بیمه کرد؟! از آنجایی که سرمایه‌گذاران همواره به دنبال راهی هستند تا ریسک‌های سهام خود را کاهش دهند، می‌توانند از این روش برای محافظت از سرمایه‌ی خودشان استفاده کنند. امروزه در اکثر دنیا ابزارهای کمکی خاصی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار داده شده است تا آن‌ها با استفاده از آن بتوانند سرمایه‌گذاری خود را در یک سهم خاص بیمه کنند. این ابزارها تحت عنوان اوراق فروش تبعی می‌باشد که بیشتر به بیمه‌ی سهام معروف است. در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ راجع به بیمه کردن سهام در بورس یا اوراق اختیار فروش تبعی و نحوه‌ی استفاده از آن صحبت خواهیم کرد.

هدف از بیمه کردن سهام در بورس چیست؟

به چه هدفی باید سهام را در بازار بورس بیمه کنید؟

اولین و واضح‌ترین هدفی که در رابطه با بیمه کردن سهام در بورس وجود دارد، کاهش ریسک‌های معاملاتی می‌باشد. خب اغلب سرمایه‌گذاران به ‌سبب وجود همین ریسک‌ها، نسبت به آینده‌ی سها‌می که در بورس دارند، دچار ابهام هستند. در بازارهای مالی معمولاً دو نوع ریسک را می‌توان متصور شد. ریسک‌های سیستماتیک و ریسک‌های غیر سیستماتیک. ریسک‌های سیستماتیک یا «ریسک غیرقابل‌حذف» یا «ریسک بازار»، عمدتاً ناشی از تغییرات کلان کشور‌ مثل نرخ ارز، تورم، تحریم‌های سیاسی و یا حتی تغییر و تحول در اقتصاد دنیا، اوضاع سایر کشورها مثل انتخابات امریکا هستند و می‌توانند روی بازار ما تاثیرگذار باشد. اما ریسک غیر سیستماتیک یا «ریسک حذف شدنی» یا «ریسک مشخص»، ناشی از ریسک منحصر به‌فرد شرکت یا صنعتی خاص است که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنید. مثل تغییرات تعرفه واردات خودرو، تغییرات نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، تغییرات نرخ سوخت سیمانی‌ها و … . شما با بیمه‌ی سهامتان می‌توانید این ریسک‌ها را کاهش دهید.

نکته: تنها سهامداران عمده می‌توانند سهام خود را بیمه کنند. امکان بیمه کردن سهام در بورس ابزار خوبی است و اطمینان در بازار را فراهم می‌کند و سهامداران عمده می‌توانند از این ابزار که هزینه‌ای هم ندارد بهره‌مند گردند.

نکاتی در رابطه با طرح بیمه سهام

طرح بیمه‌ی سهام تحت عنوان «عرضه اختیار فروش تبعی برای سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران» در روز ‌۱۶ام مرداد سال ۹۱ توسط شورای عالی بورس تصویب شد. در دی ‌ماه ۱۳۹۵ با تغییراتی اندک و تصویب در کمیته‌ی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار به یکی از ابزارهای تامین مالی از بازار سرمایه با هزینه اندک تبدیل شد. بر اساس این طرح خریداران سهام ضمن حصول اطمینان از کسب حداقل سود معادل اوراق مشارکت، می‌توانند به کسب سودهای بیشتر ناشی از افزایش قیمت سهام در آینده نیز امیدوار باشند. ساعت معاملات این محصول از ۱۲ الی ۱۲/۵ و به صورت حراج پیوسته بوده و صرفاً عرضه‌کننده در آن مجاز به فروش می‌باشد. برای بیمه کردن سهام در بورس کارمزد کارگزاران خریدار و فروشنده هر کدام ۴ دهم درصد است. لازم به ذکر است که این اوراق، معاملات ثانویه نداشته و خریداران حق فروش مجدد این اوراق را ندارند.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی، ابزاری برای بیمه کردن سهام در بورس و کاهش زیان است. این ابزار به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا ترس‌های خود را کنترل کنند و سهام ارزشمندشان را به راحتی از دست ندهند. خرید اوراق «اختیار فروش تبعی» به سهام‌داران این اختیار را می‌دهد تا سهام تحت تملک خود را به قیمت تضمین شده‌ای در تاریخ معینی در آینده به فروش برسانند. انتشار این اوراق موجب خواهد شد تا هیجانات فروش فروکش کرده و سرمایه‌گذاری‌های مردم بیمه شوند. مثلاً تصور کنید که شما سهامی از بانک صادرات دارید. شما می‌توانید در ۶ ماه آینده با قیمتی که از امروز مشخص شده، سهم خود را با همان قیمت بفروشید. در واقع، استفاده از این ابزار، راهکاری به منظور حفظ آرامش خاطر سهام‌داران و تضمین بازدهی آن‌ها است که در ایران با نام «بیمه سهام» شناخته می‌شود.

قوانین مرتبط با بیمه کردن سهام در بورس

قوانین مربوط به بیمه کردن سهام در بازار بورس

در این بخش به بررسی مهمترین دستورالعمل‌های مربوط به بیمه کردن سهام در بورس یا اوراق اختیار فروش تبعی می‌پردازیم.

• این اوراق تا قبل از سررسید غیرقابل اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ معامله‌ می‌باشند.
• موقع خرید اوراق اختیار فروش و بیمه کردن سهام در بورس شما می‌بایست مالک سهام شرکت باشید و حداکثر تعداد اوراق قابل خریداری برای شما معادل تعداد سهامتان است.
• در صورت تمایل به استفاده از اختیار فروش، در روز سررسید تا قبل از اتمام مهلت تعیین شده توسط شرکت، در خواست خود را از طریق کارگزار اعلام نمایید.
• زمانی‌که حقوق مشتری با تاخیر پرداخت شود، سود روزشمار بر اساس فرمولی که در زمان انتشار اوراق توسط شرکت ارائه شده، به مشتری تعلق اوراق اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟ خواهد گرفت.
• در رابطه با بیمه کردن سهام در بورس چنانچه در روز سررسید قیمت پایانی سهم، بیشتر یا مساوی قیمت اعمال شده باشد، به صورت خودکار اوراق اعتبار خود را از دست می‌دهند و دیگر نیازی به ارسال درخواست خاص نمی‌باشد.
• چنانچه بعد از خرید اوراق، بخشی از سهام خود را بفروشید و تعداد اوراق شما بیشتر از تعداد سهام شود، در پایان روز معاملاتی اوراق مازاد اعتبار خود را از دست خواهد داد و هزینه‌ای بابت این موضوع به شما بازگشت داده نخواهد شد.
• بعد از اعمال اختیار فروش در صورتی‌که شرکت در پرداخت حقوق مشتری تاخیر داشته باشد، بنا به فرمولی که در زمان انتشار اوراق اعلام شده مبلغی تحت عنوان جریمه توسط سازمان بورس از وی دریافت و به مشتری پرداخت خواهد شد.
• هنگام بیمه کردن سهام در بورس باید بدانید که تعداد اوراق اختیار فروش تبعی که هر فرد امکان خرید آن را دارد محدود است. لذا قبل از خرید محدودیت‌های روزانه و کلی که توسط شرکت منتشر کننده تعیین می‌شوند را مدنظر قرار دهید. چنانچه خرید شما بیشتر از میزان مجاز باشد، اوراق مازاد بدون اعتبار خواهد بود و هزینه‌ی پرداخت شده به شرکت داده می‌شود.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش چراغ راجع به بیمه کردن سهام در بورس یا اوراق اختیار فروش تبعی و شرایط استفاده از آن صحبت کردیم. گفتیم که یکی از ابزارهایی که شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از آن به حفظ ارزش سهام خود کمک کنند، اوراق اختیار فروش است. این اوراق با تضمین فروش سهم در یک قیمت عادلانه، عملاً علاوه بر سیگنال دادن به بازار در مورد ارزندگی آن سهم، منجر به تضمین سود (یا عدم ضرر) سهامداران فعلی می‌شود. همچنین شرکت‌ها درصورت افزایش قیمت سهام، با توجه به ابطال این اوراق نیازی به پرداخت هیچ وجهی ندارند. پس نتیجه نهایی، یک معامله‌ی برد برد برای شرکت و سهامداران آن می‌باشد. چراغ ، به عنوان نسل جدیدی از پلتفرم‌های آموزش و استخدام در پی آن است که با بیان و ارائه‌ی نکات و دوره‌های آموزش بورس به شما برای سرمایه‌گذاری صحیح و کسب سود بیش‌تر در بازار بورس و سرمایه کمک کند.