تعریف اختیار خرید و اختیار فروش

نمادبان در تمامی مراحل سرمایه‌گذاری همراه شماست.

تعریف اختیار خرید و اختیار فروش

021-88536880 (512)
با ما تماس بگیرید

• دوره‌های آموزشی
• سنجش آنلاین سواد مالی
• آموزش سواد مالی

• راهنمای ثبت نام
• برگزاری آزمون
• دریافت گواهینامه
• سؤالات متداول

• تماس با ما
• شبکه‌های اجتماعی
• درخواست همکاری

انواع قراردادهای اختیار معامله

در مطلب قبلی، قراردادهای اختیار معامله به طور کلی توضیح داده شد. در این مطلب، انواع قرارداد اختیار معامله از قبیل اختیار معاملۀ شاخص سهام، اختیار معاملۀ بر روی اوراق قرضه و اختیار معامله بر روی نرخ بهره توضیح داده می‌شود.

قراردادهای اختیار معاملۀ شاخص سهام ( Index Options )
شاخص سهام یک پرتفوی مصنوعی از تعداد زیادی سهام است، پس تعریف قراردادهای اختیار معامله بر روی شاخص سهام امری مفید است. از انواع قراردادهای اختیار معامله می‌توان به قراردادهای اختیار معامله بر روی شاخص S&P500 اشاره کرد. قراردادهای مذکور با ضریب ۲۵۰ دلاری طراحی شده است. با فرض اینکه شاخص S&P500 در ۱۳ ژوئن رقم ۱۲۴۱/۶۰ واحد است، اختیار خرید شاخص مذکور با قیمت توافقی ۱۲۵۰ دلار و تاریخ انقضاء ۲۰ ژولای در قیمت ۲۸ دلار به فروش می‌رسد. اختیار معاملۀ مذکور از نوع اروپایی بوده و تسویۀ آن نقدی است. در تاریخ انقضاء، چنانچه قیمت دارایی پایه بیشتر از قیمت توافقی باشد، خریدار اختیار از حق خود استفاده می‌کند و فروشنده ملزم است مابه‌التفاوت ارزش شاخص در تاریخ انقضاء و قیمت توافقی ۱۲۵۰ دلار ضربدر ضریب ۲۵۰ دلار را به خریدار پرداخت نماید.

قراردادهای اختیار معاملۀ بر روی اوراق قرضه ( Bond option )
اوراق قرضه خزانه‌ای با سررسید ۲۷ سال است. این اوراق دارای کوپن با بهرۀ ۵/۵ درصد و بازده ۵/۷۵ درصد است و در قیمت ۰/۹۶۵۹ دلار به ازای یک دلار ارزش اسمی به فروش می‌رسد. یک معامله‌گر قراردادهای اختیار معامله در بازار خارج از بورس اقدام به فروش اختیار خرید یا فروش بر روی اوراق قرضه مورد اشاره می‌نماید و قیمت توافقی را ۰/۹۸ دلار به ازای یک دلار ارزش اسمی تعیین می‌کند. در این مثال مبلغ فرضی قرارداد، اوراق قرضه با ارزش اسمی ۵ میلیون دلار است. چنانچه قیمت اوراق قرضه به ۰/۹۹۵ دلار تغییر یابد و دارندۀ اختیار خرید اوراق قرضه از حق خود استفاده کند، آنگاه اختیار معامله زیر قیمت بوده و فروشندۀ اختیار باید در حالت تسویۀ نقدی مبلغ زیر را به خریدار پرداخت نماید:

قراردادهای اختیار معامله بر روی نرخ بهره ( Interest Rate Options )
قراردادهای اختیار معامله بر روی نرخ بهره تنها به قراردادهای اختیار معامله بر روی لایبور محدود نمی‌شوند، لیکن ویژگی‌های اختیار معامله بر روی لایبور را می‌توان تا حدود زیادی به سایر انواع قراردادهای اختیار معامله بر روی نرخ بهره تسری داد. در قراردادهای اختیار معامله بر روی نرخ بهره به جای قیمت توافقی ( Exercise Price ) با نرخ توافقی ( Exercise Rate ) سرو کار داریم. در تاریخ انقضاء اختیار معامله، عایدی آن بر حسب مابه‌التفاوت نرخ بهره بازار و نرخ توافقی تعیین می‌شود. معامله‌گران قراردادهای اختیار معامله بر روی نرخ بهره، نرخ اختیار معامله را برای تاریخ‌های انقضاء و نرخ‌های توافقی مختلف اعلام می‌کنند. آن‌ها معمولاً برای جبران ریسک خود وارد قراردادهای یورو _ دلاری می‌شوند.

مثال: با فرض اینکه یک اختیار خرید با تاریخ انقضاء ۹۰ روز، دارایی پایه‌ای با نرخ لایبور ۱۸۰ روزه داشته باشد و تعریف اختیار خرید و اختیار فروش خریدار اختیار معامله از بین گزینه‌های موجود در بازار نرخ توافقی ٪۵/۵ را با مبلغ فرضی ۱۰ میلیون دلار انتخاب کند و در تاریخ انقضاء نرخ لایبور ۱۸۰ روزه به ٪۶ تغییر یابد. در این حالت، اختیار خرید با قیمت بوده و طبیعی است که دارندۀ اختیار از حق خود استفاده خواهد کرد. عایدی وی عبارت است از:

در این مثال، دارندۀ اختیار مبلغ ۲۵,۰۰۰ دلار را ۱۸۰ روز بعد از تاریخ انقضاء دریافت خواهد نمود.

توجه: در مثال بالا، مابه‌التفاوت نرخ لایبور بازار در تاریخ انقضاء قرارداد با نرخ توافقی در ۱۸۰/۳۶۰ ضرب می‌شود زیرا نرخ‌های مذکور نرخ‌های سالانه است که برای یک دورۀ زمانی ۱۸۰ روزه اعلام شده است .
قراردادهای FRA و اختیار معامله بر روی نرخ بهره را می‌توان به این صورت در نظر گرفت که خریدار قرارداد، نرخ بهره ثابت تعیین شده در قرارداد را با نرخ بهره شناور نامعلوم در تاریخ انقضاء قرارداد معاوضه می‌نماید. فروشنده قرارداد نیز به صورت معکوس، نرخ بهره ثابت را به خریدار پرداخت و نرخ بهره شناور را دریافت می‌کند.

تفاوت FRA و قراردادهای اختیار معامله بر روی نرخ بهره
تفاوت این دو قرارداد به ماهیت آن مربوط می‌شود. در FRA خریدار و فروشنده هر دو نسبت به انجام معامله متعهد هستند اما در قراردادهای اختیار معامله بر روی نرخ بهره، خریدار بر خلاف فروشنده نسبت به انجام معامله مخیر است و تنها زمانی از حق خود برای دریافت نرخ توافقی استفاده می‌کند که نرخ مذکور از نرخ بهره بازار کوچکتر باشد.
برخلاف قراردادهای FRA که تسویه معامله در تاریخ انقضاء معامله و از طریق محاسبه ارزش فعلی نرخ لایبور موضوع قرارداد صورت می‌گرفت، در مورد قرارداد اختیار معامله بر روی لایبور، عایدی خریدار (فروشنده) در تاریخ انقضاء قرارداد پرداخت نمی‌شود بلکه باید تا تاریخ سررسید نرخ لایبور موضوع قرارداد صبر کرد.

در این مطلب انواع قراردادهای اختیار معامله توضیح داده شد، در ادامه سایر انواع قراردادهای اختیار معامله توضیح داده خواهد شد.

اختیار معامله سهام چیست و چگونه برای سهامدار اتفاق می افتد

اختیار معامله سهام چیست؟ موضوعی که با این ابزار، سهامدار عمده برای فروش سهامش می تواند از آن استفاده کند تا ریسک خریدار را به حداقل برساند تا تمایل خرید سهام را در متقاضی بالا ببرد. در این مطلب سعی شده با مثال و بیان ساده در مورد این کنش و واکنش بورسی توضیح داده شود.

اختیار معامله سهام

اختیار معامله سهام جزء ابزارهای بازار مشتقات است و ابزار بازار مشتقه جزو ابزار پوشش ریسک می‌باشد.

اختیار معامله سهام چه حقی است؟

اما خریدار اختیار فروش چه وضعیتی دارد؟ اختیار فروش به دارنده سهام، این حق و نه تعهد را می‌دهد که در تاریخ معینی در آینده به قیمت مشخص‌ شده در برگه که از آن به‌ عنوان قیمت اعمال یاد می‌ شود این اوراق را اعمال نماید.

تضمین بازدهی با اختیار معامله سهام

این اوراق اختیار معامله سهام در واقع نوعی از اختیار فروش اروپایی است که در آن به خریدار این اوراق اجازه می‌ تعریف اختیار خرید و اختیار فروش دهد تا دارایی پایه اختیار که در واقع یکی از سهام پایه می ‌باشد با توجه به قیمت سهام در زمان عرضه اوراق و قیمت اعمال بیمه نماید و به ‌نوعی کسب بازدهی برای سرمایه‌گذار تضمین می‌شود.

عرضه کننده اختیار معامله سهام چه کسی است؟

در نتیجه این اوراق به ‌نوعی بیمه سهام می ‌باشند که عرضه ‌کننده این اوراق شرکت (ناشر) و یا سهامدار عمده است که هدف آن‌ ها ایجاد تضمین و اطمینان نسبت به سهام است.

اختیار معامله سهام در ایران

در ایران شیوه انتشار این اوراق متفاوت از ساز و کار مطرح ‌شده در دنیا است. در ایران به‌ منظور خرید اوراق اختیار بایستی سهام پایه (سهامی که بابت آن اختیار فروش تبعی منتشر می‌گردد) را در اختیار داشته باشید.

یک مثال از اختیار معامله سهام

فرض کنید که قرار است اوراق اختیار فروش تبعی برای سهام شرکت شیر خشک را در تاریخ مشخصی که اعلام کرده اند، منتشر شود. قبل از اینکه شما اقدام به خرید اوراق اختیار نمایید بایستی سهام شرکت شیر خشک را در سبد خود داشته باشید.

اولین تفاوت

این اولین تفاوت بین اوراق اختیار در ایران با سایر کشورهای دنیا است. مثلاً اگر شما می ‌خواهید تعداد ۵۰ هزار اوراق اختیار شستا را داشته باشید بایستی قبل اعمال دستور خرید این اوراق، تعداد ۵۰ هزار سهم از شستا را در پرتفوی خود داشته باشید.

مراحل اعمال

حال فرض می‌ کنیم که شما تمایل به خرید ۱۰۰ هزار اوراق اختیار هستید، در نتیجه بر اساس ساز و تعریف اختیار خرید و اختیار فروش کار تعریف‌ شده شما می‌بایست در سبد خود تعداد ۱۰۰ هزار از سهم حسیر را داشته باشید؛ بنابراین شما در تاریخ ۲۴ آبان تعداد ۱۰۰ هزار سهم حسیر را در مبلغ ۲۸۳۰ ریال می‌خرید. درنتیجه سرمایه شما در سهام حسیر به مبلغ ۲۸۳ میلیون ریال است.

مرحله دوم

حال در تاریخ ۲۷ آبان ۱۳۹۶ اعلام می‌گردد که بابت خرید هر ورقه اختیار فروش تبعی حسیر بایستی مبلغ ۵۰ ریال پرداخت گردد؛ بنابراین شما باید بابت خرید ۱۰۰ هزار عدد از این اوراق مبلغ ۵ میلیون ریال پرداخت نمایید. تا به اینجا در سبد سهام شما تعداد ۱۰۰ هزار سهم حسیر به مبلغ ۲۸۳ میلیون ریال و ۱۰۰ هزار ورقه اختیار فروش تبعی حسیر موجود می‌ باشد.

مرحله سوم

بنابر قانون، شما تا تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۹۷ نمی‌توانید هیچ‌کدام از این دو ورقه بهادار را معامله نمایید.

فرض و اتفاق مرحله چهام

حال فرض نمایید به تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۹۷ می‌رسیم. در این تاریخ شما بایستی بر اساس تحلیلی که از سهام حسیر دارید در مورد اعمال اوراق اختیار یا عدم اعمال آن تصمیم‌ گیری کنید. در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۹۷ شما می‌ بینید که قیمت حسیر در بازه ۲۵۵ تا ۲۷۰ تومان نوسان دارد. در نتیجه تصمیم می ‌گیرید که به کارگزار خود دستور اعمال اوراق اختیار را می‌ دهید.

نتیجه، اختیار معامله سهام اتفاق می افتد

در نتیجه کارگزار درخواست شما را در کنار درخواست سایر مشتریان برای سازمان ارسال می ‌کند. سازمان اگر در تاریخ ۲۳ آبان قیمت سهم حسیر برابر یا بیشتر از ۳۶۰۰ ریال باشد اوراق را اعمال نمی‌ کند ولی اگر قیمت سهم کمتر از ۳۶۰۰ ریال بود ۱۰۰ هزار سهم حسیر را برای شما به قیمت ۳۶۰۰ ریال به ازای هر سهم به سهامدار عمده می‌ فروشد.

سودی که از معامله مثال فرضی حاصل می شود

محاسبه سود حاصل از فروش سهام اختیار معامله به این شرح می شود:

خرید ۱۰۰ هزار سهم حسیر به قیمت ۲۸۳۰ ریال: ۲۸۳ میلیون ریال

خرید ۱۰۰ هزار ورقه اختیار فروش تبعی به قیمت ۵۰ ریال به ازای هر ورقه: ۵ میلیون ریال

فروش ۱۰۰ هزار سهم حسیر به قیمت اعمال ۳۶۰۰ ریال ناشی از اعمال اوراق اختیار: ۳۶۰ میلیون ریال

سود شما از این معامله (ارقام به میلیون ریال):

سود معاملاتی: میلیون ریال ۷۲ = ۵ – ۲۸۳ – ۳۶۰

بنابراین بازدهی شما ۲۵ درصد است.

شرایط اوراق اختیار معامله

1. این اوراق از نوع اختیار فروش اروپایی می‌باشند یعنی تنها می‌توان در تاریخ سررسید آن را اعمال کرد.
2. این اوراق قابلیت معامله در بازار ثانویه را ندارند و تنها در یک مرحله در زمان عرضه توسط ناشر مورد معامله قرار می‌ گیرد.
3. درصد سود و زیان شما با توجه به نوسانات قیمتی سهام تا تاریخ تعریف اختیار خرید و اختیار فروش سررسید و اینکه شما در چه قیمتی سهام پایه را خریداری کرده باشید متفاوت است.

نکته مهم در مورد اوراق اختیار معامله

توجه داشته باشید که طبق قانون، حتی در صورتی‌که شما درخواست اعمال اوراق را به کارگزار بدهید در صورتی‌که قیمت روز سهام پایه در تاریخ سررسید کمتر از قیمت اعمال نباشد اوراق سررسید شده اعمال نخواهند شد.

یکبار قابل استفاده بودن اوراق اختیار فروش یا معامله

از آنجایی‌که اوراق اختیار فروش تبعی قابلیت معامله مجدد را ندارند در نتیجه سهام پایه موضوع این اوراق نیز تا زمان پایان معاملات قابلیت معامله را از دست می‌دهند و حتماً بایستی به این موضوع توجه شود

نتیجه کلی از مفهوم مطلب

سهامدار عمده با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل‌های آن دارد، اوراقی را منتشر می‌کند و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند در تاریخ اعمال در صورتی که قیمت سهم پایین‌تر از نرخ توافقی باشد زیان او جبران می‌شود. نکته با اهمیت تا اینجا این است که سهامدار عمده تنها شخصیتی است که می‌تواند از این ابزار استفاده کند. یعنی سهامدار عمده اوراق را می‌فروشد و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند، در صورت پایین‌تر آمدن قیمت سهم، زیان وی جبران می‌شود.

اختیار معامله سهام چیست و چگونه برای سهامدار اتفاق می افتد

اختیار معامله سهام چیست؟ موضوعی که با این ابزار، سهامدار عمده برای فروش سهامش می تواند از آن استفاده کند تا ریسک خریدار را به حداقل برساند تا تمایل خرید سهام را در متقاضی بالا ببرد. در این مطلب سعی شده با مثال و بیان ساده در مورد این کنش و واکنش بورسی توضیح داده شود.

اختیار معامله سهام

اختیار معامله سهام جزء ابزارهای بازار مشتقات است و ابزار بازار مشتقه جزو ابزار پوشش ریسک می‌باشد.

اختیار معامله سهام چه حقی است؟

اما خریدار اختیار فروش چه وضعیتی دارد؟ اختیار فروش به دارنده سهام، این حق و نه تعهد را می‌دهد که در تاریخ معینی در آینده به قیمت مشخص‌ شده در برگه که از آن به‌ عنوان قیمت اعمال یاد می‌ شود این اوراق را اعمال نماید.

تضمین بازدهی با اختیار معامله سهام

این اوراق اختیار معامله سهام در واقع نوعی از اختیار فروش اروپایی است که در آن به خریدار این اوراق اجازه می‌ دهد تا دارایی پایه اختیار که در واقع یکی از سهام پایه می ‌باشد با توجه به قیمت سهام در زمان عرضه اوراق و قیمت اعمال بیمه نماید و به ‌نوعی کسب بازدهی برای سرمایه‌گذار تضمین می‌شود.

عرضه کننده اختیار معامله سهام چه کسی است؟

در نتیجه این اوراق به ‌نوعی بیمه سهام می ‌باشند که عرضه ‌کننده این اوراق شرکت (ناشر) و یا سهامدار عمده است که هدف آن‌ ها ایجاد تضمین و اطمینان نسبت به سهام است.

اختیار معامله سهام در ایران

در ایران شیوه انتشار این اوراق متفاوت از ساز و کار مطرح ‌شده در دنیا است. در ایران به‌ منظور خرید اوراق اختیار بایستی سهام پایه (سهامی که بابت آن اختیار فروش تبعی منتشر می‌گردد) را در اختیار داشته باشید.

یک مثال از اختیار معامله سهام

فرض کنید که قرار است اوراق اختیار فروش تبعی برای سهام شرکت شیر خشک را در تاریخ مشخصی که اعلام کرده اند، منتشر شود. قبل از اینکه شما اقدام به خرید اوراق اختیار نمایید بایستی سهام شرکت شیر خشک را در سبد خود داشته باشید.

اولین تفاوت

این اولین تفاوت بین اوراق اختیار در ایران با سایر کشورهای دنیا است. مثلاً اگر شما می ‌خواهید تعداد ۵۰ هزار اوراق اختیار شستا را داشته باشید بایستی قبل اعمال دستور خرید این اوراق، تعداد ۵۰ هزار سهم از شستا را در پرتفوی خود داشته باشید.

مراحل اعمال

حال فرض می‌ کنیم که شما تمایل به خرید ۱۰۰ هزار اوراق اختیار هستید، در نتیجه بر اساس ساز و کار تعریف‌ شده شما می‌بایست در سبد خود تعداد ۱۰۰ هزار از سهم حسیر را داشته باشید؛ بنابراین شما در تاریخ ۲۴ آبان تعداد ۱۰۰ هزار تعریف اختیار خرید و اختیار فروش سهم حسیر را در مبلغ ۲۸۳۰ ریال می‌خرید. درنتیجه سرمایه شما در سهام حسیر به مبلغ ۲۸۳ میلیون ریال است.

مرحله دوم

حال در تاریخ ۲۷ آبان ۱۳۹۶ اعلام می‌گردد که بابت خرید هر ورقه اختیار فروش تبعی حسیر بایستی مبلغ ۵۰ ریال پرداخت گردد؛ بنابراین شما باید بابت خرید ۱۰۰ هزار عدد از این اوراق مبلغ ۵ میلیون ریال پرداخت نمایید. تا به اینجا در سبد سهام شما تعداد ۱۰۰ هزار سهم حسیر به مبلغ ۲۸۳ میلیون ریال و ۱۰۰ هزار ورقه اختیار فروش تبعی حسیر موجود می‌ باشد.

مرحله سوم

بنابر قانون، شما تا تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۹۷ نمی‌توانید هیچ‌کدام از این دو ورقه بهادار را معامله نمایید.

فرض و اتفاق مرحله چهام

حال فرض نمایید به تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۹۷ می‌رسیم. در این تاریخ شما بایستی بر اساس تحلیلی که از سهام حسیر دارید در مورد اعمال اوراق اختیار یا عدم اعمال آن تصمیم‌ گیری کنید. در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۹۷ شما می‌ بینید که قیمت حسیر در بازه ۲۵۵ تا ۲۷۰ تومان نوسان دارد. در نتیجه تصمیم می ‌گیرید که به کارگزار خود دستور اعمال اوراق اختیار را می‌ دهید.

نتیجه، اختیار معامله سهام اتفاق می افتد

در نتیجه کارگزار درخواست شما را در کنار درخواست سایر مشتریان برای سازمان ارسال می ‌کند. سازمان اگر در تاریخ ۲۳ آبان قیمت سهم حسیر برابر یا بیشتر از ۳۶۰۰ ریال باشد اوراق را اعمال نمی‌ کند ولی اگر قیمت سهم کمتر از ۳۶۰۰ ریال بود ۱۰۰ هزار سهم حسیر را برای شما به قیمت ۳۶۰۰ ریال به ازای هر سهم به سهامدار عمده می‌ فروشد.

سودی که از معامله مثال فرضی حاصل می شود

محاسبه سود حاصل از فروش سهام اختیار معامله به این شرح می شود:

خرید ۱۰۰ هزار سهم حسیر به قیمت ۲۸۳۰ ریال: ۲۸۳ میلیون ریال

خرید ۱۰۰ هزار ورقه اختیار فروش تبعی به قیمت ۵۰ ریال به ازای هر ورقه: ۵ میلیون ریال

فروش ۱۰۰ هزار سهم حسیر به قیمت اعمال ۳۶۰۰ ریال ناشی از اعمال اوراق اختیار: ۳۶۰ میلیون ریال

سود شما از این معامله (ارقام به میلیون ریال):

سود معاملاتی: میلیون ریال ۷۲ = ۵ – ۲۸۳ – ۳۶۰

بنابراین بازدهی شما ۲۵ درصد است.

شرایط اوراق اختیار معامله

1. این اوراق از نوع اختیار فروش اروپایی می‌باشند یعنی تنها می‌توان در تاریخ سررسید آن را اعمال کرد.
2. این اوراق قابلیت معامله در بازار ثانویه را ندارند و تنها در یک مرحله در زمان عرضه توسط ناشر مورد معامله قرار می‌ گیرد.
3. درصد سود و زیان شما با توجه به نوسانات قیمتی سهام تا تاریخ سررسید و اینکه شما در چه قیمتی سهام پایه را خریداری کرده باشید متفاوت است.

نکته مهم در مورد اوراق اختیار معامله

توجه داشته باشید که طبق قانون، حتی در صورتی‌که شما درخواست اعمال اوراق را به کارگزار بدهید در صورتی‌که قیمت روز سهام پایه در تاریخ سررسید کمتر از قیمت اعمال نباشد اوراق سررسید شده اعمال نخواهند شد.

یکبار قابل استفاده بودن اوراق اختیار فروش یا معامله

از آنجایی‌که اوراق اختیار فروش تبعی قابلیت معامله مجدد را ندارند در نتیجه سهام پایه موضوع این اوراق نیز تا زمان پایان معاملات قابلیت معامله را از دست می‌دهند و حتماً بایستی به این موضوع توجه شود

نتیجه کلی از مفهوم مطلب

سهامدار عمده با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل‌های آن دارد، اوراقی را منتشر می‌کند و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند در تاریخ اعمال در صورتی که قیمت سهم پایین‌تر از نرخ توافقی باشد زیان او جبران می‌شود. نکته با اهمیت تا اینجا این است که سهامدار عمده تنها شخصیتی است که می‌تواند از این ابزار استفاده کند. یعنی سهامدار عمده اوراق را می‌فروشد و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند، در صورت پایین‌تر آمدن قیمت سهم، زیان وی جبران می‌شود.

اختیار معامله چیست؟ از تالس تا بازار سهام و دنیای پر از ابهام امروزی

اختیار معامله یا Option، اصطلاحی است که معمولاً در میان فعالان بازار ارز و سهام رواج دارد.

طبیعتاً نسیم طالب هم که تخصص و زمینه‌ی اصلی فعالیتش بورس و بازارهای مالی است، این مفهوم را به خوبی می‌شناسد و حتی وقتی در خارج از فضای بورس و سهام و اوراق بهادار حرف می‌زند، همچنان از مفهوم اختیار معامله بهره می‌برد.

در این درس ابتدا مفهوم اختیار معامله را از نسیم طالب می‌‌آموزیم.

سپس با واژه‌های Call Option و Put Option (اختیار خرید و اختیار فروش) آشنا می‌شویم.

در ادامه می‌کوشیم این آموخته‌ها را در فضاهای دیگر زندگی و برای مواجهه و مدیریت ابهام‌ها به کار گیریم.

تالس، مفهوم اختیار معامله را می‌فهمید

نسیم طالب، مثل بسیاری از بحث‌های دیگر، صحبتش را با یک روایت تاریخی آغاز می‌کند.

روایتی که از کتاب سیاست نوشته‌ی ارسطو نقل شده است.

او تاکید می‌کند که کل روایت، به زحمت یک صفحه از کتاب ارسطو را به خود اختصاص تعریف اختیار خرید و اختیار فروش می‌دهد. اما همان روایت کوتاه، برای درک اولیه‌ی مفهوم اختیار معامله کافی است.

تالس، اهل شهر میلتوس (Miletus) بود. این شهر در غرب ترکیه‌ی کنونی قرار دارد و ما در فارسی آن را معمولاً‌ با تلفظ عربی مورد اشاره قرار می‌دهیم.

به خاطر همین، احتمالاً شما هم نام تالس را به صورت تالس مَلَطی شنیده‌اید.

بگذریم. آنچه برای داستان ما مهم است، درختان زیتون فراوان در میلتوس است. چیزی که باعث می‌شد کشت زیتون و استحصال روغن آن، یکی از مشاغل رایج در میلتوس باشد.

ظاهراً تالس، علاوه بر فلسفه به کسب و کار و تجارت هم علاقه داشته است.

او قرارداد جالبی با صاحبان دستگاه روغن کشی می‌بندد.

با توجه به اینکه تولید زیتون هر ساله نوسان‌های جدی داشته، درآمد دستگاه‌های روغن کشی هم دچار افزایش و کاهش می‌شده است.

این درس برای کاربران ویژه متمم در نظر گرفته شده است.

با عضویت تعریف اختیار خرید و اختیار فروش به عنوان کاربر ویژه‌ی متمم، علاوه بر دسترسی به این درس، به سایر درس‌های مرتبط با مدیریت در شرایط ابهام هم دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانند به شما بیشتر کمک کنند.

همچنین با فعال کردن اشتراک ویژه به درس‌های بسیار بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:

البته از میان درس‌های مطرح شده، ما فکر می‌کنیم با توجه به علاقه‌مندی شما به این بحث، شاید بهتر باشد مطالعه‌ی مباحث زیر را نیز در اولویت قرار دهید:

تفکر نقادانه (بعد از مطالعه تصمیم گیری و مدل ذهنی)

نسیم طالب در ادامه توضیح می‌دهد که تالس، می‌توانست ورشکست شود و از نظر اقتصادی متضرر شود.

در صورتی که آن ابهام آینده را به شکل نادرست ارزش‌گذاری می‌کرد و اختیار خرید را به قیمت بالاتری می‌خرید، احتمال داشت چنین شود.

او توضیح می‌دهد که در محیط زندگی و کار، هنر ما این است که به تدریج، با تمرین و تحلیل و تفکر، بیاموزیم که هر ابهامی را با چه بهایی باید ارزش‌گذاری کنیم.

تمرین:

چه مثال دیگری خارج از فضای بورس و ارز و معاملات کالا، برای بحث اختیار معامله می‌شناسید؟

در کدام بخش‌های کار یا زندگی، ما وارد چنین معامله‌هایی می‌شویم؟

برخی از دوستان متممی که به این درس علاقه مندند: احمد ، عباس طاهری ، مهدی تیموری ، ماجد قاضی ، مهسا آغازی

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدیریت در شرایط ابهام به شما پیشنهاد می‌کند:

چند مطلب پیشنهادی از متمم:

برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)

متمم مخففِ محل توسعه مهارتهای من است؛ یک فضای آموزشی آنلاین برای بحث‌های مهارتی و مدیریتی.

برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به صفحه‌ی درباره متمم مراجعه کنید.

ما برای هر یک از درس‌های متمم، یک نقشه راه داریم که به یادگیری آن درس کمک می‌کند.

می‌توانید با مراجعه‌ به صفحه‌ نقشه راه یادگیری، عنوان درس‌های مختلف متمم را ببینید.

همچنین می‌توانید دوره MBA متمم را ببینید.

شما می‌توانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به چیزی در حدود نصف درسهای متمم دسترسی خواهید داشت.

پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به کاربر ویژه تبدیل شوید.

اعتبار را می‌توانید به صورت ماهیانه (۷۴ هزار تومان)، فصلی (۱۹۰ هزار تومان)، نیم‌سال (۳۴۵ هزار تومان) و یکساله (۵۸۵ هزار تومان) بخرید.

برای اطلاعات بیشتر لطفاً به صفحه‌ی ثبت نام مراجعه کنید.

مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که می‌توانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.

۳۸ نظر برای اختیار معامله چیست؟ از تالس تا بازار سهام و دنیای پر از ابهام امروزی

پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

نویسنده‌ی دیدگاه : طاهره خباری

مثال اول: زمانی‌که خودروی خود را بیمه‌ی بدنه می‌کنیم و یا خانه‌ یا مغازه‌ی خود را بیمه‌ی حوادثی مانند آتش‌سوزی، سیل یا زلزله می‌کنیم.

مبلغ معینی را پیش از وقوع حادثه به بیمه می‌دهیم تا در تعریف اختیار خرید و اختیار فروش مواقع لزوم از حق بیمه‌ی خود استفاده کنیم. از طرف دیگر بیمه‌ نیز موظف است طبق قرارداد به تعهدات خود عمل کند.

مثال دوم: هنگام خرید یک کالای برقی و یا دیجیتالی، مقدار پول بیشتری می‌پردازیم و کالایی را می‌خریم که ضمانت و خدمات پس از فروش داشته باشد تا بدین شکل اگر برای آن کالا مشکلی پیش آمد، بدون نگرانی آن را برطرف کنیم.

شرکت ارائه دهنده‌ی ضمانت نیز متعهد می‌شود که طبق مفاد ضمانت‌نامه، عیب و نقص پیش‌آمده را برطرف کند.

مثال سوم: شرکت کردن در دوره‌ی آموزشی که از همان ابتدا ضمانت می‌شود، مثلاً ظرف ۳ ماه اگر از نتیجه‌ی آموزش راضی نبودید، ۱۰۰٪ پول بازگشت داده می‌شود.

در این حالت فرد شرکت‌کننده این اختیار را دارد که اگر راضی نبود، تمام پول خود را پس بگیرد و آموزش‌دهنده نیز متعهد است در صورت اعلام نارضایتی آموزش‌گیرنده، پول او را پس دهد.

البته همان‌طور که نسیم طالب اشاره کرده، علاوه بر پول، منابع دیگری مانند زمان را هم می‌توان در نظر گرفت که با صرف کردن و هزینه کردن آن، از ابهام‌های پیش‌رو در آینده کاست و منافعی را به‌دست آورد.

به عنوان مثال، شخصی که در یک سازمان مشغول کار است و بخشی از زمان خود را صرف ایجاد دوستی‌ها و روابطی می‌کند که بتواند از آنها در آینده برای ارتقاء شغلی و سازمانی خود استفاده کند.

و یا مثلاً شخصی که بخشی از زمان روزانه‌ی خود را برای کسب یک مهارت، هزینه می‌کند تا از این طریق بتواند در آینده با استفاده از حقِ اختیاری که آن مهارت برایش به‌وجود می‌آورد، ابهام کمتری را در آینده تجربه کند.

هرچند که به‌نظرم در این دو مثال، بیشتر از آنکه تعهد ایجاد شود، توقع ایجاد می‌شود. چون در هر دو مورد هیچ ضمانت صددرصدی وجود ندارد که شخص بتواند در صورت لزوم از حقِ اختیاری که تصور کرده، آن‌طور که می‌خواهد استفاده کند. ولی به‌هرجهت تلاش می‌کند تا از این طریق از ابهامی که در آینده با آن روبه‌رو می‌شود، اندکی بکاهد.

با نمادبان بیاموزید: همه چیز درباره‌ی اختیار معامله در بورس

آشنایی با قراردادهای اختیار معامله

قرارداد اختیار معامله یکی از پیچیده‌ترین انواع قرارداد در بورس است. در این مطلب به بررسی مفهوم و انواع قرارداد اختیار معامله می‌پردازیم.

منظور از اختیار معامله چیست؟

قرارداد اختیار معامله در بین خریدار و فروشنده منعقد می‌شود و مبنی بر این است که طرفین در تاریخ مشخصی درآينده معامله‌ای تعیین شده را انجام دهند. خریدار در ازای پرداخت مبلغ مشخصی، حق خرید یا فروش دارایی ثبت شده در قرارداد را با قیمت مشخص شده در قرارداد و در زمان تعیین شده به دست می‌آورد. فروشنده هم حق خرید یا فروش دارایی تعریف اختیار خرید و اختیار فروش مذکور را به خریدار می‌دهد. حال ممکن است در زمان مشخص شده خریدار دارایی مورد نظر را خرید و فروش نکند، در این حالت دارایی مذکور در اختیار فروشنده قرار خواهد گرفت و خریدار مبلغ پرداخت شده را از دست خواهد داد.این اوراق ازنظر نوع قرارداد بر دو نوع کلی تعریف شده‌اند: اختیار خرید (Call) و اختیار فروش (Put) و ازنظر نحوه اعمال نیز بر دو نوع کلی آمریکایی و اروپایی هستند.

اختیار خرید

این نوع اختیار به خریدار این حق را می‌دهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را از فروشنده خریداری کند. به طور مثال فرض کنید شخصی دارای تعدادی سهم مشخص است. این شخص حدس می‌زند که قیمت این سهم در آینده کاهش پیدا ‌کند. بنابراین تصمیم می‌گیرد که بر روی سهام خود، اختیار خریدی منتشر کند. در نقطه مقابل آن فرد شما قرار دارید و حدس می‌زنید که قیمت همان سهم در آینده نزدیک افزایش چشم‌گیری پیدا کند اما اکنون پول کافی برای خرید آن سهم ندارید. شما می‌توانید به شخصی که اختیار خرید این سهم را می‌فروشد (دارنده سهم) مراجعه کرده و در ازای پرداخت قیمت قرارداد اختیار معامله، اختیار خرید این سهم را از فروشنده بگیرید.

اختیار فروش

این نوع اختیار به خریدار این حق را می‌دهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را به فروشنده بفروشد.

در چه صورت فروشنده اختیار فروش سود می‌کند؟

اگر قیمت بازار سهم بیشتر از قیمت توافقی بین شما و فروشنده باشد، شما اختیار خود را اعمال نخواهید کرد و فروشنده به اندازه قیمت فروش اختیار فروش به شما سود خواهد کرد.

اما اگر قیمت بازار سهم از قیمت توافقی شما کمتر باشد، شما اختیار را اعمال خواهید کرد. در این صورت فروشنده اختیار مجبور می‌شود که سهام شما را با قیمت توافقی از شما خریداری کند.

درواقع می‌توان گفت که سود فروشنده اختیار فروش محدود است (به اندازه قیمت فروش) اما زیان فروشنده نامحدود است. هر چه قیمت سهم بیشتر کاهش پیدا کند، زیان فروشنده اختیار بیشتر خواهد شد.

انواع قرارداد بر اساس تاریخ اعمال

• اختیار معامله اروپایی: دارنده اختیار تنها می‌تواند از حق خود مبنی بر خرید یا فروش دارایی موضوع قرارداد در تاریخ انقضای قرارداد استفاده کند.
• اختیار معامله امریکایی: دارنده اختیار می‌تواند در هر زمانی تا تاریخ انقضاء از حق خود استفاده نماید.
• ا‌ختیار معامله برمودایی: نوعی دیگر از ا‌‌ختیار معامله است که ممکن است در تاریخ‌های مشخص شده از قبل یا قبل از سررسید اعمال شود.

روش خرید و فروش اختیار معامله

شما نمی‌توانید صرفا با داشتن یک کد بورسی و حساب کاربری کارگزاری‌ها، وارد یک قرارداد اختیار معامله شوید. بلکه باید به کارگزار خود درخواست دهید که برایتان یک حساب اختیار معامله باز کند.پس‌ازآن می‌توانید با سامانه‌ای که کارگزاری در اختیارتان قرار می‌دهد، پول واریز کنید و این قرارداد را بخرید، بفروشید یا اعمال کنید. اعمال قراردادهای اختیار معامله توسط اتاق پایاپای شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام می‌گیرد؛ اما شما به‌عنوان مشتری و معامله‌گر نیازی ندارید با این اتاق ارتباط داشته باشید. مسئولیت اجرای عملیات بر عهده کارگزاری است که کد معاملاتی اختیار معامله را به شما داده است. شما درخواست‌های خود را به کارگزارتان می‌فرستید.

همچنین برای وارد شدن به این قراردادها باید یک وجه تضمین نیز از طرف خریدار و فروشنده قرارداد در اتاق پایاپای گذارده شود. همین عملیات هم توسط کارگزار شما انجام می‌گیرد.

انواع قرارداردهای اختیار معامله

۱- قراردادهای ا‌ختیار معامله سهام

۲- قراردادهای اختیار معامله بر روی شاخص سهام

۳- قراردادهای اختیار معامله بر روی اوراق قرضه

۴- قراردادهای اختیار معامله بر روی نرخ بهره

۵- قراردادهای اختیار معامله ارزی

۶- قراردادهای اختیار معامله کالایی

۷- ا‌ختیار معامله بر روی قراردادهای آتی

نمادبان در تمامی مراحل سرمایه‌گذاری همراه شماست.

پیشنهاد می کنیم بجای عضو شدن در کانالهای تلگرامی، تحلیلگران منتخب را در بخش پیامهای اپلیکیشن نمادبان دنبال کنید تا فقط تحلیلهای مربوط به نمادهای بورسی خودتان را ببینید. همچنین اگر سبدگردان هستید و یا نیاز دارید سبدهای مختلف تشکیل دهید نیز می توانید اپلیکیشن نمادبان را نصب نمایید. شما می‌توانید برای یافتن پاسخ سواالات بورسی خود، سایر مقالات نمادبان را بخوانید.