تراز نامتوازن تجارت
گروه بازرگانی- نگاهی به تجارت ایران در شش ماهه نخست سال جاری نشان میدهد که نه تنها هند از فهرست پنج مقصد عمده صادراتی کشور خارج شده بلکه رابطه تجاری ایران با برخی از کشورهای همسایه از جمله قطر در سراشیبی قرار دارد. اگرچه به گفته برخی کارشناسان، صادرکنندگان ایرانی توانستهاند با استفاده از شرایط ارزی قدرت رقابتپذیری کالاهای خود در بازارهای منطقه را افزایش دهند و حتی در برخی موارد جای پای خود را در بازارهای صادراتی محکم کنند اما واقعیت این است که به دنبال بیتوجهی دولت به بخش خصوصی، فرصتهای صادراتی ایران همچنان مغفول میماند آن هم در شرایطی که به طور حتم توسعه صادرات میتواند اقتصاد ایران را از بحران تحریمها نجات دهد و آینده خوبی را برای تجارت کشور ترسیم کند.
در واقع طی سالهای اخیر شاهد این هستیم که اگرچه هیاتهای تجاری زیادی در راستای افزایش مبادلات تجاری به کشورهای مختلف روانه میشوند اما در نهایت دستاورد مشخصی از این سفرها دیده نمیشود. حتی به گفته برخی از صاحبنظران اقتصادی، دولت همه تصمیمات را پشت درهای بسته اتخاذ میکند و اجازه نمیدهد بخش خصوصی از جزئیات مذاکرات باخبر شود. این در حالی است که اگر به بخش خصوصی در این خصوص بها داده شود، به طور حتم میتوان از فرصتهای اینچنینی در جهت بهبود شرایط اقتصادی ایران به خوبی کمک گرفت. با این حال شاهد این هستیم که دولت دوازدهم نیز با وجود اینکه در اظهارنظرهای متعدد خود را مدافع بخش خصوصی میداند اما در عمل توجه ویژهای به این بخش ندارد. به همین دلیل است که بسیاری از فرصتهای صادراتی ایران به راحتی از دست میرود. در این خصوص برخی کارشناسان بر این باور هستند که دولت خود را رقیب بخش خصوصی میداند. به همین دلیل علاقهای ندارد که در مباحث اقتصادی این بخش را بازی دهد.
در همین رابطه رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و قطر با اعلام اینکه رابطه تجاری با قطر کاهشی است، گفت: آمار تجارت شش ماهه اول سال هنوز به صورت رسمی اعلام نشده اما رایزنیها نشان میدهد حجم تجارت با قطر در این بازه زمانی از 110 میلیون دلار فراتر نمیرود که نسبت به مدت مشابه سال قبل، روند کاهشی دارد.
عدنان موسیپور همچنین در مورد سفر وزیر امور خارجه کشور که برای شرکت در کمیته خاورمیانه کنفرانس امنیتی مونیخ عازم دوحه قطر شد، گفت: از این سفر اطلاعی نداشتیم در حالی که بهتر است وزیر امور خارجه کشور اتاق بازرگانی را در جریان این سفرها قرار دهد تا بتوانیم مباحث اقتصادی را از منظر بخش خصوصی به وی منتقل کنیم.
وی با بیان اینکه ظریف در این مدت سفرهای زیادی به قطر داشته است، افزود: از محتوا و اخبار این جلسات بیاطلاعیم اما انعکاس آنها در مسائل اقتصادی دیده نشد.
وی خاطرنشان کرد: انتظار داریم یکی از اولویتهای این سفرها حل مسائل اقتصادی باشد، چراکه حیف است مراودات تجاری با کشور دوست و همسایه قطر باوجود ظرفیتهای موجود در دو کشور و تمایل دو طرف برای کار کردن با یکدیگر، در سطح پایین نگه داشته شود. به گفته رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و قطر، روابط مالی دو کشور کاملا متاثر از تحریمهاست و هیچگونه رابطه بانکی بین قطر و ایران وجود ندارد.
مشکل تامین سرمایه
علاوه بر آنچه گفته شد، در حال حاضر ضرورت دارد برای توسعه صادرات مسائل و دغدغههای داخلی اقتصاد نیز برطرف شود چرا که به گفته تجار، بخشنامههای خلقالساعه بلای جان صنعت و تجارت شده است. در این میان لازم است دولت علاوه بر در نظر گرفتن مبالغ مشخص برای مشوقهای صادراتی، تسهیلاتی را برای افزایش سرمایه در گردش واحدهای تولیدی، به آنها اختصاص دهد چرا که در شرایط فعلی با توجه به سود بالای تسهیلات در ایران و همچنین عدم پرداخت مشوقهای صادراتی، عملا امکان تولید کالاهای صادراتمحور و با کیفیت و قیمت مناسب وجود ندارد؛ موضوعی که از این پس صادرات را به طور جدی تحت تاثیر قرار خواهد داد. در همین خصوص عضو سابق اتاق بازرگانی ایران گفت: وقتی قیمت ارز بالا میرود، صادرکنندگان میتوانند در بازارهای خارجی رقابت کنند، اما برای حضور در داخل کشور باید تامین سرمایه و رسیدن مواد اولیه مورد نیاز کارگاههای تولیدی سرعت بگیرد که این مساله در ایران با دشواریهایی همراه است.
جمشید عدالتشهری اظهار کرد: کالاهای ایرانی در شرایط امروز در کنار رقابتپذیری قیمتی باید بتوانند از نظر کیفی نیز با نمونههای خارجی خود رقابت کنند. با وجود آنکه در سالهای گذشته بهبودی نسبی در کیفیت کالاها ایجاد شده اما هنوز راهی طولانی در این مسیر باقیمانده است.
خروج هند از فهرست 5 مقصد عمده صادراتی
با اینکه محدودیتهای تجاری باعث شده شرایط صادرات به نسبت سالهای گذشته دشوار شود اما با این حال برخی از کارشناسان معتقدند افزایش نرخ ارز توانسته قدرت رقابتپذیری کالاهای ایرانی در بازارهای منطقه را افزایش دهد اگرچه نگاهی به آمارها نشان میدهد که صادرات طی ماههای اخیر به لحاظ ارزشی با افت مواجه شده است. در این خصوص صادرکنندگان معتقدند دلیل کاهش ارزشی اصلاح در قیمتهای پایه صادراتی، گمرک بوده است. اما به طور حتم اگر خودتحریمیهای داخلی برداشته شود و دولت به نظرات کارشناسی بخش خصوصی توجه کند، شرایط تجارت خارجی با بهبود قابل توجهی روبهرو خواهد شد. این در حالی است که نگاهی به گزارش معاونت بررسیهای اقتصادی اتاق بازرگانی تهران نیز نشان میدهد صادرکنندگان با وجود تحریمهای داخلی و خارجی در برخی موارد خوب عمل کردهاند و بخش زیادی از ارز حاصل از صادرات خود را نیز به کشور بازگرداندهاند.
براساس گزارش معاونت بررسیهای اقتصادی اتاق بازرگانی تهران، در نیمه نخست سال ارزش صادرات کالایی ایران به چین با افزایش 10 درصدی همراه بوده و ارزش واردات کالایی آن از چین افت 3 درصدی را تجربه کرده است.
براساس آمارهای گمرک ایران، طی 6 ماه نخست سال 1398 حدود 21 میلیارد دلار صادرات کالایی بودن نفت خام و 2/21 میلیارد دلار واردات کالا در کشور انجام شده است. به لحاظ ارزشی، واردات و صادرات کالایی کشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ترتیب با کاهش به ترتیب شش درصدی و 11 درصدی همراه بودهاند. این در حالی است که به لحاظ وزنی هرکدام به ترتیب رشد 41/0 درصد و 5/22 درصد را تجربه کردهاند. مقایسه مقاصد صادراتی ایران طی نیمه نخست سال 1397 و 1398 نشان میدهد که هند از فهرست 5 مقصد عمده صادراتی کشور خارج شده و جایگاه ترکیه بهبود یافته است.
طی نیمه نخست سال 1398 حدود 21 میلیارد دلار (به وزن 70 میلیون تن) صادرات کالا بدون احتساب نفت خام و حدود 2/21 میلیارد دلار (به وزن 6/16 میلیون تن) واردات کالا صورت گرفته است. ارزش صادرات و واردات کشور طی این مدت در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، به ترتیب با افت ارزشی 11 درصد و 6 درصد همراه بوده است. این در حالی است که به لحاظ وزنی، صادرات کشور رشد 23 درصدی و واردات کشور رشد 4/0 درصدی را تجربه کرده است.
کسری 273 هزار دلاری
تراز تجاری کالایی بدون نفت خام کشور نیز طی این مدت با کسری 273 هزار دلاری همراه بوده که نسبت به مدت مشابه پنج سال گذشته یک هزار و 233 دلار کاهش یافته است. متوسط قیمت اقلام صادراتی کشور طی شش ماه نخست سال 1398 بالغ بر 299 دلار بر هر تن بوده که نسبت به نیمه نخست سال 1397، افت نسبتا قابل توجه 27 درصدی را تجربه کرده که احتمال میرود بخشی از این افت ناشی از بیش برآورد قیمتهای پایه صادراتی در نیمه نخست سال 1397 و بخشی از آن به علت کاهش قیمتهای جهانی باشد. در هر حال میانگین قیمت صادرات در این بازه، کمترین رقم طی 10 سال گذشته است. متوسط قیمت اقلام وارداتی کشور طی این مدت نیز یک هزار و 281 دلار بر هر تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت حدود 6 درصدی داشته است.
همچنین در شهریور ماه 1398 ارزش واردات کشور معادل 5/3 میلیارد دلار و ارزش صادرات نیز 1/3 میلیارد دلار رقم خورده است. در مقایسه با ماه قبل (مرداد) صادرات افت ارزشی 5/1 درصدی و واردات رشد ارزشی 5/1 درصدی را تجربه کرده است. نسبت به شهریور ماه سال گذشته نیز صادرات با افت ارزشی 17 درصدی و واردات با رشد ارزشی 5/5 درصدی همراه بوده است. طی 6 ماه نخست سال 1398، بیشترین ارزش واردات و صادرات کشور به اردیبهشت ماه و کمترین آنها نیز به فروردین ماه اختصاص داشته است.
در شهریور ماه 1398، صادرات کشور به لحاظ وزنی 3/9 میلیون تن و واردات کشور نیز 4/2 میلیون تن بوده است. در مقایسه با ماه گذشته (مرداد) صادرات کشور افت وزنی 15 درصدی و واردات رشد وزنی 6 درصدی را تجربه کرده است. نسبت به ماه مشابه سال گذشته نیز صادرات کشور با افت وزنی 10 درصدی و واردات کشور با رشد وزنی شش درصدی همراه بوده است. طی شش ماه نخست سال 1398، بیشترین مقدار واردات و صادرات کشور به لحاظ وزنی به اردیبهشت ماه اختصاص داشته است.
چین بزرگترین مبدا وارداتی کشور
همچنین براساس این گزارش، در نیمه نخست سال 1397، چین بزرگترین مقصد صادراتی با سهم 20 درصد از کل صادرات کالایی غیرنفتی کشور بوده است. در نیمه نخست سال 1398 همچنان چین مقصد عمده صادراتی کشور بوده و سهم آن نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش پنج واحد درصدی داشته است. مقایسه مقاصد صادراتی ایران طی نیمه نخست سال 1397 و 1398 نشان میدهد که هند از فهرست پنج مقصد عمده صادراتی کشور خارج شده و جایگاه ترکیه بهبود یافته است.
بر این اساس چین همچنان بزرگترین مبدا وارداتی کشور بوده است. در مقایسه با نیمه نخست سال قبل، کرهجنوبی از فهرست مبادی عمده وارداتی کشور خارج شده و جایگاه ترکیه بهبود یافته است.
با توجه به اینکه گمرک ایران از اردیبهشت 1398 تاکنون جزئیات آمارهای صادرات و واردات را منتشر نکرده، در ادامه صرفا به بررسی ارزش صادرات و واردات ایران و سه کشور چین، ترکیه و امارات که جزو پنج کشور مهم مبدا و مقصد تجاری ایران به شمار میروند، طی نیمه نخست 1398 پرداخته میشود. طی نیمه نخست سال 1398، ارزش صادرات کالایی ایران به چین با افزایش 10 درصدی همراه بوده و ارزش واردات کالایی آن از چین افت سه درصدی را تجربه کرده است. تراز تجاری ایران با این کشور با کسری همراه بوده است با این حال طی نیمه نخست سال 1397 تا نیمه نخست 1398 از این کسری کاسته شده است.
طی نیمه نخست سال 1398، صادرات کالایی ایران به امارات متحده عربی با افت 42 درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته همراه بوده است. در عین حال واردات کالایی ایران از این کشور رشد بیش از 48 درصدی را تجربه کرده است. با توجه به اینکه در نیمه نخست سال گذشته تراز تجاری ایران با امارات متحده عربی با مازاد همراه بوده، طی نیمه نخست سال جاری کسری حدود 5/1 میلیارد دلاری را تجربه کرده است. همچنین ارزش صادرات کالایی ایران به ترکیه در نیمه نخست سال 1398، نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 6/3 برابر بیشتر شده است. ارزش واردات کالایی ایران از این کشور نیز طی این مدت بیش از دو برابر افزایش یافته است. همچنین اگرچه تراز تجاری ایران با این کشور همچنان با کسری همراه بوده، اما نسبت به مدت مشابه سال گذشته کسری آن کمتر شده است.
eotba12
ge1001
تراز تجاری در مهرماه مثبت ۶۵۰ میلیون دلار شد | کاهش محسوس صادرات به افغانستان
سخنگوی گمرک گفت: در مهرماه امسال ۱۹ میلیون و ۵۵۴ هزار تن کالا به ارزش ۹ میلیارد و ۸۸۶ میلیون دلار بین ایران و کشورهای جهان تبادل و با ثبت رکورد صادرات پنج میلیارد و جریانهای تجاری و تراز تجاری ۲۶۸ میلیون دلاری در این ماه، تراز تجاری کشور مثبت ۶۵۰ میلیون دلار شد.
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از گمرک، سید روحاله لطیفی اظهار کرد: کل تجارت غیرنفتی کشور در صادرات و واردات در هفتمین ماه سال جاری، ۱۹ میلیون و ۵۵۴ هزار تن به ارزش ۹ میلیارد و ۸۸۶ میلیون دلار بوده است که سهم صادرات در این ماه ۱۵ میلیون و ۱۸۷ هزار تن به ارزش پنج میلیارد و ۲۶۸ میلیون دلار بوده است که نسبت به صادرات کشور در مهر ماه سال ۹۹ از لحاظ ارزش رشد هشت درصدی را نشان میدهد.
وی با بیان اینکه صادرات کشور در مهر ماه نسبت به شهریور ماه امسال نیز با رشد پنج درصدی در وزن و ۲۷ درصدی در ارزش همراه بوده است، تصریحکرد: عراق با پنج میلیون و ۸۵۲ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۶۴۳ میلیون دلار در رتبه نخست قرار دارد و چین با ۲میلیون و ۵۶ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۱۲۰ میلیون دلار در رتبه دوم قرار گرفته است، این در حالی است که عراق و چین در ماه گذشته رتبههای دوم و سوم را دارا بودند.
لطیفی ادامهداد: ترکیه که در شهریور ماه رتبه نخست مقاصد صادراتی کالاهای ایرانی را به خود اختصاص داده بود در مهرماه با سه میلیون و ۷۸۲ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۸۸ میلیون دلار در رتبه سوم قرار گرفت، امارات متحده عربی هم با ۷۸۸ هزار تن کالا به ارزش ۳۴۷ میلیون دلار در رتبه چهارم و افغانستان با ۲۷۴ هزار تن خرید کالا از ایران جریانهای تجاری و تراز تجاری به ارزش ۱۲۷ میلیون دلار در مهر ماه پنجمین مقصد صادرات کالای ایرانی بود که کاهش محسوسی در خرید از ایران در چند ماه اخیر داشته است.
وی درباره میزان واردات در مهرماه گفت: در این ۳۰ روز چهار میلیون و ۳۶۷ هزار تن کالا به ارزش چهار میلیارد و ۶۱۸ میلیون دلار از گمرکات اجرایی کشور ترخیص قطعی شد که نسبت به واردات در مدت مشابه سال ۹۹ از لحاظ وزن ۶۴ درصد و از لحاظ ارزش ۴۸ درصد رشد داشته است.
سخنگوی گمرک ادامهداد: میزان واردات در مقایسه با شهریور ماه ۱۴۰۰ که جهش ۲ برابری در ترخیص کالا نسبت به معدل پنج ماه گذشته را شاهد بودیم، کاهش ۱۸ درصدی در وزن و ۲۹ درصدی در ارزش داشته است که با وجود کاهش نسبت به ماه قبل، اما میزان مناسبی از ترخیص در این ماه را شاهد بودیم که بسیار بالاتر از معدل ماهیانه ترخیص در گذشته است.
لطیفی در خصوص کشورهای طرف معامله تامین کالاهای مورد نیاز ایران، گفت: امارات با ۹۴۹ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۲۹۱ میلیون دلار، چین با ۳۷۳ هزارتن کالا به ارزش یک میلیارد و ۶۵ میلیون دلار، ترکیه با ۳۸۲ هزار جریانهای تجاری و تراز تجاری تن کالا به ارزش ۴۲۶ میلیون دلار، سوییس با ۱۷۷ هزارتن کالا به ارزش ۱۳۵ میلیون دلار و آلمان با ۳۷هزار تن کالا به ارزش ۱۳۴میلیون دلار، پنج کشور نخست طرف معامله با ایران در مهرماه بودند.
وی درخصوص میزان کالا های عبوری از ایران در مهر ماه افزود: در هفتنین ماه امسال یک میلیون و ۹۲ هزار تن کالای خارجی از مسیر ایران عبور کرده که نسبت به مهرماه سال قبل که ۷۱۶ هزار تن کالای خارجی از مسیر ایران عبور کرده بود، رشد ۵۲.۵ درصدی داشته است.
بر اساس آخرین اعلام گمرک، کل تجارت خارجی کشور در هفت ماهه سال جاری ۹۸ میلیون و ۷۰۰ هزار تن به ارزش ۵۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار بود که سهم صادرات ۷۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تن به ارزش ۲۷ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار و سهم واردات ۲۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۲۷ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار بوده است.
تجارت کشور در 6 اپیزود
دنیای اقتصاد: بررسی روند صادرات غیرنفتی ایران طی سالهای 1395-1390، نشان میدهد بیشترین رشد صادرات مربوط به سال 1393 بوده است؛ بهطوریکه در همین سال، دولت حسن روحانی با ورود به دومین سال فعالیتش، با وجود تمامی محدودیتها و موانع بهویژه تحریمهایی که بر سر راه تجارت خارجی کشور با دنیا، وجود داشته، توانسته است صادرات غیرنفتی ایران را به میزان 20 درصد نسبت به سال اول روی کارآمدنش، افزایش دهد. از سوی دیگر، اگرچه دولت یازدهم در سومین سال حکمرانی خود موفق شد پس از گذشت سه دهه از انقلاب اسلامی ایران، کارنامه تجارت خارجی کشور، را با تراز بازرگانی مثبت به پایان برساند، اما صادرات غیرنفتی ایران در سال 94 نسبت به سال 1393 با افت 16 درصدی از نظر ارزشی روبهرو بوده است.
برخی از کارشناسان معتقدند باید نسبت به تجارت کشور نگاه واقعبینانهای داشت. به گفته آنها، اگر چه تراز تجاری کشور با احتساب صادرات میعانات گازی مثبت شده اما زمانی میتوان به مثبت شدن تراز تجاری کشور امیدوار بود که در محاسبه آن صادرات کالا با پایه نفتی از جمله میعانات گازی در نظر گرفته نشود. البته دولتمردان و متولیان تجاری کشور در سال 1395 و با ورود به اولین سال پسابرجام، برای دستیابی به بازارهای هدف، برنامه افزایش 10 میلیارد دلاری صادرات را در دستور کار خود قرار دادند. با سپری شدن تقریبا 4 فصل از سال جاری، آمارها به ما میگویند که این میزان از رشد صادراتی محقق نشده است. البته نباید این موضوع را از نظر دور داشت که تراز تجاری ایران طی سالهای اخیر، همواره مثبت بوده که میتوان از آن بهعنوان دستاورد مهم دولت یازدهم در حوزه تجارت یاد کرد و به دولت یازدهم در تجارت نمره قبولی داد. در مقابل، با نگاهی به کارنامه عملکرد تجاری دولت قبل مشاهده میکنیم در فاصله سالهای 1389تا 1391، همواره واردات از صادرات سبقت گرفته است؛ بهطوریکه شاهد تراز تجاری منفی در این سالها بودیم.
مطابق آمارهای ارائه شده از سوی سازمان توسعه تجارت، صادرات کالاهای غیرنفتی در سال 1390 از نظر وزنی 77 میلیون و 754هزار تن به ارزش 43 میلیارد و 860 میلیـون دلار ثبت شده که نسبت به سال 1389، رشد حدود 11 درصدی را به لحاظ وزنی و رشد 29 درصدی را از نظر ارزشی تجربه کرده است. صادرات غیرنفتی در سال 1390 با احتساب میعانات گازی به تفکیک بخشهای عمده نشان میدهد ارزش صادراتی میعانات گازی از نظر ارزشی 10 میلیارد و 14 میلیون دلار بوده که نسبت به سال 1389 از نظر ارزشی رشد 36 درصدی را تجربه کرده است. حجم صادرات پتروشیمی در همین سال، 15 میلیارد و 33 میلیون دلار ثبت شده که نسبت به سال ماقبل خود با رشد 55 درصدی از نظر ارزشی روبهرو بوده است. مطابق آمارها، صادرات بخش صنعت در سال 1390 معادل 11 میلیارد و 977 میلیون دلار گزارش شده که با رشد 20 درصدی نسبت به سال 1389 روبهرو بوده است. فرش و صنایعدستی از دیگر محصولات صادراتی ایران در همین سال بوده که ارزش دلاری صادرات آن 589 میلیون دلار گزارش شده است. براساس آمارها، ارزش دلاری صادرات محصولات بخش کشاورزی 3 میلیارد و 727 میلیون دلار، ارزش دلاری صادرات بخش معدن نیز 2 میلیارد و 456 میلیون دلار و در نهایت ارزش دلاری تجارت چمدانی 64 میلیون دلار گزارش شده است. آمارها نشان میدهد که بیشترین سهم صادراتی در سال 1390 به ترتیب مربوط به محصولات پتروشیمی و میعانات گازی بوده است.
آمارهای تجاری 4 فصل سال 1391 نشان میدهد، تجار ایرانی توانستهاند، معادل 78 میلیون و 715 هزارتن کالا به ارزش 41 میلیارد و 415 میلیون دلار صادر کنند که در مقایسه با سال 1390 با افت 6 درصدی از نظر ارزشی مواجه بوده است. صادرات غیرنفتی ایران با احتساب میعانات گازی به تفکیک بخشهای عمده در سال 1391 نشان میدهد میزان صادرات میعانات گازی، معادل 8 میلیارد و 881 میلیون دلار بوده که نسبت به سال 1390 با افت 6/ 12 درصدی از نظر ارزشی مواجه شده است. ارزش صادرات محصولات پتروشیمی که بیشترین سهم را در سبد تجاری کشور در سال 1391 به نام خود ثبت کرده، معادل 10 میلیارد و 72 میلیون دلار بوده که نسبت به سال ماقبل خود از نظر ارزشی افت 33 درصدی را تجربه کرده است. فرش و صنایعدستی از دیگر محصولاتی است که صادرات آن در سال 1391با افت روبهرو بوده است. ارزش صادرات این محصولات، معادل 475 میلیون دلار گزارش شده که نسبت به سال ماقبل خود افت 24 درصدی را تجربه کرده است. در مقابل صادرات در سه بخش «صنعت، معدن و کشاورزی» با رشد روبهرو بوده است؛ بهطوریکه ارزش صادرات صنعت در همین سال 14 میلیارد و 813 میلیون دلار از نظر ارزشی گزارش شده که با رشد 24 درصدی از نظر ارزشی در مقایسه با سال 1390 مواجه بوده است. از سوی دیگر مطابق آمارها، تجار ایرانی توانستهاند معادل 4 میلیارد و 241 میلیون دلار محصولات کشاورزی به خارج صادر کنند که نسبت به سال ماقبل خود، رشد 14 درصدی از نظر ارزشی داشته است. همچنین میزان صادرات بخش معدن، 2 میلیارد و 853 میلیون دلار گزارش شده که نشان از رشد دارد. مطابق آمارها، تجارت چمدانی نیز در همین سال 80 میلیون دلار گزارش شده است. دادههای آماری نشان میدهد که بیشترین سهم صادراتی مربوط به 3 بخش «صنعت، پتروشیمی و میعانات گازی» است.
براساس آمار تجارت خارجی ایران طی سال 1392 جریانهای تجاری و تراز تجاری و در نخستین سال دولت یازدهم، حجم صادرات غیرنفتی، معادل 80 میلیون و 144هزار تن به ارزش 31 میلیارد و 434 میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل با افت 7/ 3 درصدی از نظر ارزشی مواجه بوده است. صادرات ایران طی چهار فصل همین سال، به تفکیک بخشهای عمده، حاکی از این است که ارزش صادرات محصولات پتروشیمی به ارزش 10 میلیارد و 723 میلیون دلار بوده که نسبت به سال 1391 با رشد اندک یک درصدی مواجه بوده است. همچنین صادرات بخش صنعت، نیز از نظر ارزشی معادل 13 میلیارد و 337 میلیون دلار گزارش شده که در مقایسه با سال قبل خود با افت 7 درصدی مواجه بوده است. همچنین مطابق آمارها، ارزش صادرات فرش و صنایعدستی، معادل 355میلیون دلار بوده که افت 25 درصدی را تجربه کرده است. آمارها نشان میدهد که ارزش دلاری صادرات بخش کشاورزی در سبد تجاری کشور در سال 1392، معادل 3 میلیارد و 386 میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر ارزشی با افت 20 درصدی مواجه بوده است. این در حالی است که صادرات بخش معدن در همین سال، 3 میلیارد و 532 میلیون دلار گزارش شده که از نظر ارزشی با رشد 24 درصدی مواجه بوده است. براساس آمارها، ارزش دلاری صادرات تجارت چمدانی، 101 میلیون دلار ثبت شده که نسبت به سال قبل خود، رشد 27 درصدی داشته است. اطلاعات صادرات ایران در سال 1392 نشان میدهد که بیشترین سهم صادراتی به ترتیب مربوط به بخش صنعت با 42 درصد سهم، پتروشیمی با 1/ 34 درصد سهم و معدن با 2/ 11 درصد سهم است.
براساس آمارها، پنج قلم عمده صادراتی سنگ آهن هماتیت دانهبندی به ارزش یک میلیارد و 505 میلیون دلار، پروپان مایع شده به ارزش یک میلیارد و 212 میلیون دلار، قیر نفت به ارزش یک میلیارد و 153 میلیون دلار، متانول به ارزش یک میلیارد و 41 میلیون دلار و بوتان مایع شده به ارزش یک میلیارد و جریانهای تجاری و تراز تجاری 14 میلیون دلار گزارش شده است. از سوی دیگر، مطابق آمارها، پنج بازار نخست صادراتی کشور شامل چین با 7 میلیارد و 432 میلیون دلار، عراق با 5 میلیارد و 950میلیون دلار، امارات متحده عربی با 3 میلیارد و 627 میلیون دلار، هند با 2 میلیارد و 418 میلیون دلار و افغانستان با 2 میلیارد و 417 میلیون دلار واردات از ایران گزارش شده است. سهم این بازارها از کل صادرات کشور، 4/ 69 درصد است. همچنین متوسط قیمت هرتن کالای صادراتی، 470دلار ثبت شده که در مقایسه با سال قبل خود با افت 7/ 7 درصدی مواجه بوده است.
ارزش صادرات کالا، طی سال 1393 و در سال دوم دولت یازدهم نیز 49میلیارد و 827 میلیون دلار گزارش شده که با احتساب صادرات خدمات این رقم 61میلیارد و 760 میلیون دلار ثبت شده که نسبت به سال 1392، 5 درصد به لحاظ وزنی و 20 درصد از نظر ارزشی افزایش داشته است. مطابق آمارها، صادرات غیرنفتی ایران طی سال 1393، به تفکیک بخشهای عمده، نشان میدهد، صادرات میعانات گازی، معادل 14میلیارد و 5میلیون دلار بوده که در مقایسه با سال 1392، رشد 36 درصدی را شاهد بودیم. ارزش صادرات بخش صنعت نیز از نظر ارزشی 14میلیارد و 989 میلیون دلار بوده، که در مقایسه با سال قبل خود با افت 4/ 0 درصدی مواجه بوده است. ارزش دلاری صادرات پتروشیمی معادل 14میلیارد و 241 میلیون دلار ثبت شده که در مقایسه با سال 1392 با رشد 32 درصدی مواجه بوده است. مطابق آمارها، صادرات فرش و محصولات دستی نیز در همین سال، معادل 386 میلیون دلار بوده که نسبت به سال ماقبل خود رشد 9درصدی را تجربه کرده است. در بخش کشاورزی نیز در مدت مذکور، معادل 4میلیارد و 623 میلیون دلار صادرات انجام شده که نسبت به سال 1392 رشد 37درصدی داشته است. صادرات بخش معدن نیز معادل یک میلیارد و 500 میلیون دلار بوده که با افت 24 درصدی مواجه شده است. مطابق آمارها، ارزش صادرات چمدانی در این سال، معادل 83 میلیون دلار گزارش شده است. دادههای آماری نشان میدهد، بیشترین سهم صادراتی به ترتیب به سه بخش «صنعت، پتروشیمی و میعانات گازی» مربوط است.
جزئیات سبد صادراتی ایران طی سال 1393 نشان میدهد، پنج قلم عمده صادراتی شامل پروپان با ارزش 2279 میلیون دلار، متانول با ارزش 1477 میلیون دلار، بوتان با ارزش 1469 میلیون دلار، پلیاتیلن گرید فیلم با ارزش 1418 میلیون دلار و قیر نفت با ارزش 1324 میلیون دلار بوده است. همچنین پنج بازار نخست صادراتی ایران به ترتیب، چین با 9159 میلیون دلار، عراق با 6183 میلیون دلار، امارات متحدهعربی با 3932 میلیون دلار، هند با 2441 میلیون دلار و افغانستان با 2388 میلیون دلار واردات از ایران گزارش شده است. مطابق آمارها، سهم این بازارها از کل صادرات، 67درصد بوده است که متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی، 451 دلار گزارش شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 16 درصد افزایش داشته است.
دولت یازدهم در سومین سال حکمرانی خود موفق شد پس از گذشت سه دهه از انقلاب اسلامی ایران کارنامه تجارت خارجی کشور را با تراز بازرگانی مثبت به پایان برساند. نمای صادرات غیرنفتی ایران با احتساب میعانات گازی طی سال 1394 نشان میدهد، معادل 93 میلیون و 520 هزار تن کالا به ارزش 42 میلیارد و 415 میلیون دلار بوده که نسبت به سال 1393، از نظر ارزشی 16 درصد کاهش یافته است.
ریزنمرات صادرات غیرنفتی در سال 1394 به تفکیک بخشهای عمده نشان میدهد، صادرات میعانات گازی از نظر ارزشی 6 میلیارد و 664 میلیون دلار بوده که با افت بیش از 52 درصدی از نظر ارزشی نسبت به سال 1393 مواجه بوده است. همچنین میزان صادرات در دو بخش «صنعت و پتروشیمی» از نظر ارزشی 30 میلیارد و 486 میلیون دلار ثبت شده که در مقایسه با سال قبل خود، از نظر ارزشی با رشد 5/ 1درصدی مواجه بوده است. آمارهای تجاری سال 1394 نیز نشان میدهد، میزان صادرات محصولات کشاورزی از نظر ارزشی 3 میلیارد و 988میلیون دلار بوده که نسبت به مشابه سال قبل خود از نظر ارزشی با افت 14درصدی مواجه بوده است.
از سوی دیگر، حجم صادرات بخش معدن از نظر ارزشی در همین سال، معادل 944 میلیون دلار بوده که نسبت به سال 1393، با افت 37درصدی از نظر ارزشی روبهرو بوده است. جزئیات آماری صادرات غیرنفتی در این سال حاکی از این است که بیشترین سهم صادراتی مربوط به بخش محصولات صنعتی و پتروشیمی با سهم 9/ 71 درصد و میعاناتگازی با سهم 7/ 15 درصد بوده است.
پنج قلم عمده صادراتی کشور در سال 1394، گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی به ارزش یک میلیارد و 580 میلیون دلار، پروپان به ارزش یک میلیارد و 422 میلیون دلار، قیر نفت به ارزش یک میلیارد و 239 میلیون دلار، پلیاتیلن گرید فیلم به ارزش یک میلیارد و 108 میلیون دلار و محصولات از آهن و فولاد به ارزش یک میلیارد و 92 میلیون دلار ثبت شده است. همچنین براساس آمارها، پنج بازار نخست صادراتی کشور، شامل چین با صادرات 7 میلیارد و 228 میلیون دلار، عراق با صادرات 6 میلیارد و 206 میلیون دلار، امارات متحده عربی با صادرات 4 میلیارد و 922 میلیون دلار، افغانستان با صادرات 2میلیارد و 573 میلیون دلار و هند با صادرات 2 میلیارد و 530 میلیون دلار بوده است. همچنین متوسط قیمت هرتن کالای صادراتی، 461 دلار است که نسبت به مدت مشابه سال قبل یک درصد رشد را تجربه کرده است.
با توجه به اینکه هنوز آمار رسمی صادرات غیرنفتی طی سال 1395 گزارش نشده، اما براساس روند صادراتی کشور در سال جاری، میتوان تخمین زد که حجم صادرات غیرنفتی تا پایان سال 1395، از نظر ارزشی به 41 میلیارد و 699 میلیون دلار برسد. از اینرو، چنانچه حجم صادرات غیرنفتی ما این میزان باشد، نشان میدهد نهتنها از برنامه هدف گذاری صادراتی که همان افزایش 10میلیارد دلاری صادرات است، عقب هستیم، بلکه میزان رشد صادراتی سال 1395 نسبت به سال 1394 با افت مواجه خواهد شد. البته با نگاهی به کارنامه تجارت خارجی کشور در 11 ماه منتهی به بهمن 95 مشاهده میشود، صادرات غیرنفتی ایران از نظر وزنی به 111میلیون و 812 هزار تن به ارزش 38 میلیارد و 492 میلیون دلار رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، به لحاظ وزنی با رشد بیش از 32 درصد و از نظر ارزشی با رشد 21صدم درصدی مواجه بوده است.
مطابق آمار گمرک، در 11 ماه منتهی به بهمن 95، صادرات «محصولات پتروشیمی» از نظر وزنی 25 میلیون و 971 هزار تن به ارزش 11 میلیارد و 863 میلیون دلار، سهم نزدیک به 31 درصد از نظر ارزشی را از حجم کل صادرات به خود اختصاص دادهاند که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی با رشد روبهرو بوده، اما از نظر ارزشی با افت نزدیک به 15 درصد مواجه بوده است. «میعانات گازی» که پس از محصولات پتروشیمی سهم بالایی در سبد صادراتی کشور دارند، حجم صادرات آن از نظر وزنی 16 میلیون و 740 هزارتن به ارزش 6 میلیارد و 571 میلیون دلار ثبت شده است. سهم میعانات گازی از کل حجم صادرات کشور از نظر ارزشی 17 درصد است. درصد تغییر صادراتی این محصول در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، هم به لحاظ وزنی و هم ارزشی با رشد روبهرو بوده است.
از سوی دیگر، میزان صادرات «گازطبیعی» در مدت مذکور، به لحاظ وزنی 8میلیون و 832 هزارتن و از نظر ارزشی یک میلیارد و 952 میلیون دلار گزارش شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، اگرچه به لحاظ وزنی رشد بیش از 51درصدی را تجربه کرده، اما از نظر ارزشی با افت بیش از 8 درصد مواجه بوده است. براساس آمارها، سهم صادرات گاز طبیعی از حجم کل صادرات کشور، 07/ 5 درصد از نظر ارزشی گزارش شده است. مطابق آمارها، حجم صادرات سایر کالاها به لحاظ وزنی 60 میلیون و 268 هزار تن و از نظر ارزشی معادل 18 میلیارد و 106 میلیون دلار ثبت شده که سهم آن از حجم صادراتی کشور در مدت یادشده، از نظر ارزشی 47 درصد است. صادرات سایر کالاها نسبت به مدت مشابه سال گذشته، از نظر ارزشی با افت روبهرو بوده است. از سوی دیگر، مطابق آمار گمرک، در 11 ماه منتهی به بهمن امسال، «چین، اماراتمتحده عربی، عراق، ترکیه و کرهجنوبی»، 5 مقصد عمده صادراتی ایران بهشمار میروند.
خبرهای جدید درباره بهبود روابط تجاری ایران و عربستان | افزایش تعاملات با ۱۵ کشور همسایه
سیاست دولت سیزدهم افزایش تعاملات با ۱۵ کشور همسایه است و با توجه به توافقنامه هایی که در حوزه اوراسیا و شانگهای به وقوع پیوسته پیش بینی می شود حجم تجارت ایران با کشورهای سی آی اس افزایش چشمگیری داشته باشد و امیدواریم با توجه به اتفاقات خوبی که در حوزه سیاسی می افتد جریانهای تجاری و تراز تجاری تجارت مان با کشور عربستان هم افزایش پیدا کند.
همشهری آنلاین- خدیجه نوروزی: حجم تجارت خارجی ایران در ابتدای ۳ ماه سال جاری در مجموع ۲۵.۵ میلیارد دلار بوده است که نسبت به ۳ ماه سال گذشته ۱۹.۵ درصد رشد داشته است. سهم صادرات از این مقدار ۱۳.۶ میلیارد دلار با رشد ۲۱ درصد بوده است و سهم واردات ۱۲.۴ میلیارد دلار با رشد ۱۸ درصد بوده است. با پیشتازی ۳ ماهه صادرات نسبت به واردات در سال جدید تراز تجاری کشور مثبت ۶۰۵ میلیون دلار شده است.
محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در گفت و گو با همشهری آنلاین به دلایل این رشد مثبت و اقدامات مثبت دولت سیزدهم در کمک به رفع خودتحریمیها اشاره میکند:
با توجه به اینکه سال گذشته صادرات ما از مرز ۴۸ میلیارد دلار عبور کرد بفرمایید پیش بینی ها تا پایان امسال چقدر خواهد بود؟
با توجه به روند افزایشی رشد صادراتی کشور در سال گذشته و ادامه آن در سال جاری که حدود ۲۱ درصد رشد داشته است پیش بینی می کنم این رشد کماکان افزایش پیدا کند. هنوز تا پایان سال ۸ ماه در پیش داریم لذا نمی توان عدد و رقم مشخصی پیش بینی کرد.
بیشترین صادرات به کدام کشورها بود؟
چین، عراق، ترکیه، امارات متحده عربی و هند ۵ مقصد کالاهای صادراتی ایران و امارات متحده عربی، چین، ترکیه، هند و آلمان ۵ کشور تامین کننده کالاهای مورد نیاز کشور در فصل بهار بودند.
آیا قرار است کشورهای جدیدی امسال به این لیست اضافه شوند؟
سیاست دولت سیزدهم افزایش تعاملات با ۱۵ کشور همسایه است و با توجه به توافقنامه هایی که در حوزه اوراسیا و شانگهای به وقوع پیوسته پیشبینی میشود حجم تجارت ایران با کشورهای سی آی اس افزایش چشمگیری داشته باشد و امیدواریم با توجه به اتفاقات خوبی که در حوزه سیاسی میافتد تجارت مان با عربستان هم افزایش پیدا کند. همانطور که می دانید بعد از اتفاق دی ماه سال ۹۴ و حمله جمعی به سفارت عربستان روابط اقتصادی دو کشور هم درکنار روابط سیاسی دچار آسیب شد که حالا امیدواریم با مذاکراتی که در جریان است این روابط بهبود یابد و همچون گذشته شود.
دولت سیزدهم از زمان آغاز به کار خود چه موانعی را از سر صادرات برداشته است و آیا توانسته در بازگرداندن قدرت تجاری به جایگاه واقعی خود اقدام موثری انجام دهد؟
با توجه به اینکه ما در ۳ سال دولت دوازدهم با مشکلات جدی در موضوع رفع تعهد ارزی صادرکنندگان و برگشت ارز به چرخه اقتصادی مواجه بودیم خوشبختانه اولین اقدام دولت سیزدهم در شروع کار خود رفع تعهد ارزی صادرکنندگان بود که بخشنامه ای را معاون محترم رئیس جمهور در مهرماه سال گذشته ابلاغ کرد و روشهای مختلف برگشت ارز که قبلا ترکیبی و درصدی تعیین شده بود در این بخش کلا به عهده صادرکنندگان گذاشته شد. موانع رفع تعهد ارزی تا حدود زیادی برطرف شد.
در حوزه واردات در مقابل صادرات، واگذاری کوتاژهای صادراتی و فروش اسکناس نیز تسهیل گری شد. در بحث سازمان توسعه تجارت اختیارات گسترده ای به این سازمان واگذار شد. از جمله مقررات صادرات و واردات، صندوق ضمانت صادرات، شرکت سهامی نمایشگاه ها مجددا به زیر مجموعه جریانهای تجاری و تراز تجاری سازمان توسعه تجارت برگشت و سازمان توسعه تجارت توانست در این مدت گام های بسیار موثری در رفع موانع صادراتی بردارد. همچنین دولت سیزدهم در موضوع توافقنامههایی که در این دولت اتفاق افتاد از جمله توافقات اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان همکاری های شانگهای و همچنین در بحث تجارت با کشورهای سی آی اس شرایط بسیار خوبی را فراهم کرده و مشکلات تبادل مالی بین ایران و روسیه را برطرف کرده است. به نظر می رسد تمام این اقدامات دست به دست هم داده اند تا ما امروز شاهد روند افزایشی و رشد افزایش صادرات باشیم. اگر این اقدامات انجام نشده بود قطعا می توانست تراز تجاری صادرات ما را همچون اواخر دولت قبل منفی کند.
آیا کاهش ارزش پول ملی و آسیب های مرتبط با نرخ ارز با صادرات قابل جبران است؟
کاهش ارزش پول ملی لطمات بسیاری بر اقتصاد یک کشور وارد می کند ولی تنها جایی که می توان بخشی از ضرر و زیان را جبران کرد صادرات است چرا که در بازارهای جهانی رقابت کالاهای تولیدی که ارزش پول ملی شان کاهش پیدا می کند افزایشی می شود. لذا ما هم از این مسئله مستثنی نیستیم و با کاهش پول ملی مان، صادرات می تواند رونق پیدا کند و افزایش یابد تا از این طریق بتوان بخشی از ضرر و زیانی که به کشور وارد می شود را جبران کرد. ولی این موضوع مشروط بر این است که موانع جدیدی ایجاد نشود و صادرکنندگان بدون نگرانی از دستورالعمل های خلقالساعه و شبانه به فعالیت خودشان ادامه دهند. بخشنامههای جدید در حوزه ارزی به وجود نیاید که خوشبختانه در دولت سیزدهم شاهدیم که صدور بخشنامه ها و تصمیمات لحظه ای به حداقل رسیده است.
اگر صادرات به عنوان یک موضوع مهم در بین سیاستمداران تلقی شود با توجه به کاهش ارزش پول ملی ما میتوانیم رشد صارات بیشتری را نسبت به سال های قبل تجربه کنیم. البته افزایش قدرت پول ملی یکی از خواسته های هر شهروندی است و ما علاقه مندیم ارزش ریال به جایگاه واقعی خودش برگردد که آنهم نیازمند افزایش تولید، افزایش درآمد سرانه، هدایت نقدینگی به سمت تولید و جلوگیری از سفتهبازی است که میتواند به این افزایش ارزش ریالی کمک کند و تورم را کاهش دهد تا ارزش پول ملی به جایگاه درست خود برگردد.
تراز تجاری ایران با کرهجنوبی به منفی ۹۶ میلیون دلار رسید/ مذاکره با سفیر کره در مورد پولهای بلوکه شده/ داراییهای اصلی آزادسازی نشده است
دبیر اتاق مشترک بازرگانی ایران و کره جنوبی اظهار داشت: جلسهای در اولین فرصت با سفیر کره جنوبی خواهیم داشت که موضوع پولهای بلوکه شده نیز یکی از محورهای جلسه خواهد بود و موارد مورد تاکید بخش خصوصی را منتقل خواهیم کرد.علاوه بر آن ما یک دستور کار برای ادامه فعالیت با کره جنوبی داریم که در حوزه انتقال دانش و تکنولوژی است، در این صورت واردات کالایی دیگر چندان موضوعیت پیدا نمیکند.
پویا فیروزی در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا در مورد آخرین وضعیت تجارت ایران و کره جنوبی اظهار کرد: ما همچنان منتظر هستیم که مساله پرداخت پولهای بلوکه شده حل شود، تا زمانی که قدم مثبت در این مورد برداشته نشود پیشبرد دیگر مسائل امکانپذیر نیست. در مورد مسائل مربوط به دارو و درمان به خصوص در حوزه کرونا نیز به همین شکل است. باید سیستم پرداخت و مبادلات مشخص شود تا شرکتهایی که مجوز مربوطه را دارند بتوانند وارد کار شوند. یعنی همه مسائل منوط به حل و فصل مبالغی است که در کره جنوبی معطل مانده است. تا زمانی که این موضوع حل نشود و مبادلات مالی جریان پیدا نکند عملا شاهد اتفاق خاصی نخواهیم بود.
وی در ادامه اضافه کرد: جلسهای در اولین فرصت با سفیر کره جنوبی خواهیم داشت که موضوع پولهای بلوکه شده نیز یکی از محورهای جلسه خواهد بود. موارد مورد تاکید بخش خصوصی را منتقل خواهیم کرد.علاوه بر آن ما یک دستور کار برای ادامه فعالیت با کره جنوبی داریم که در حوزه انتقال دانش و تکنولوژی است، در این صورت واردات کالایی دیگر چندان موضوعیت پیدا نمیکند. این موارد را با سفیر که نماینده کره جنوبی است مطرح خواهیم کرد.
دبیر اتاق مشترک بازرگانی ایران و کره جنوبی در پاسخ به سوالی پیرامون احتمال به نتیجه رسیدن این مذاکرات به خصوص در مورد پولهای بلوکه شده ایران در این کشور بیان کرد: قولهای زیادی از طرف کره جنوبی داده شده اما تا زمانی که در عمل اتفاقی رخ ندهد نمیتوان روی آن حساب کرد. از اردیبهشت سال 97 که آمریکا از برجام خارج شده و دور جدید تحریمها آغاز شد، قولهایی را گرفتهایم در عمل در حد ارقام چند ده میلیون دلاری آزاد شده اما رقم اصلی متاسفانه آزادسازی نشده است. ضمن اینکه این موضوع حساسیتهای اجتماعی و سیاسی نیز ایجاد کرده است.
وی با اشاره به روند تراز تجاری دو کشور خاطر نشان کرد: تراز تجاری مبادلات ایران بدون احتساب نفت با کره جنوبی درسال 96 به میزان 842 میلیون دلار و در سال 97 حدود 550 میلیون دلار بود، در سال 98 این رقم به منفی 493 ، در سال 99 منفی 540 میلیون دلار و در سال 1400 تاکنون به منفی 96 میلیون دلار رسیده است.
دیدگاه شما