برای اموزش دوستان گرامی از هیچ تلاشی دریغ نخواهم کرد طبق تجربه ودیدگاه من به سادگی میتوان بامقداری تلاش وپشتکار در بازار جهانی سودمند وموفق بود سود معقول ومداوم حق هر علاقه مندی به تجارت در بورس وباینری وفارکس وکریپتو کارنسی ها میباشد پس بیایید مصمم ومصرا برای رسیدن به حقوق خودتلاش کنید تا انشالله از اقتصادی پویا وکافی در خانواده خود بهره مند شوید.
اموزش فارکس به سبک نوین مورتین
اموزش وپشتیبانی در مهارت تجارت الکترونیک مخصوصا فارکس
چرا برای رباط واسکریپت نباید هزینه کنیم
هفت گناه سیستم های خودکار
بسیاری از شرکت کنندگان بازار های مالی (همانند بانک ها، صندوق های سرمایه گذاری، و معامله گران عادی) علاقه ی زیادی برای استفاده از سیستم های معاملاتی اتوماتیک دارند. ایده ی ساختن رباتی که بتواند به صورت خودکار سود کسب کند، برای همه وسوسه بر انگیز است. آیا ممکن است که شخصی بتواند رباتی بسازد که همانند یک ماشین پول سازی عمل کند و همیشه در بازار با موفقیت کار کند؟ درحقیقت، معلوم شده است که کارایی استثنایی سیستم های خودکار، توسط یکسری عوامل انسانی، بزرگنمایی شده است. معامله گری که با سیستم های اتوماتیک کار می کند، ممکن است مرتکب چه اشتباهاتی بشود؟
نگرش سهل انگارانه نسبت به خرابی های سیستم
تئوری سیستم های خودکار با وجود سادگی، پیچیدگی های خاص خود را دارد: راه اندازی نرم افزار، تنظیم قوانین و نظارت بر معاملات – این کار تا چه حد می تواند مشکل باشد؟ باید به شما بگویم که استفاده از سیستم های اتوماتیک جزو سخت ترین روش های معامله گری است و در ضمن این سیستم ها گاهی به مشکل بر می خورند.
نسبت به پلتفرم معاملاتی شما، سفارشات معاملاتی ممکن است روی صفحه ی کامپیوتر شما دیده شوند اما به دلیل قطعی اینترنت به بازار نرسند. همچنین، ممکن است بین قوانین استراتژی شما و پلتفرم معاملاتی، اختلافاتی وجود داشته باشد. به عبارتی دیگر، چنین سیستم هایی نیازمند تنظیمات دقیق و انعطاف پذیر هستند.
توهم آسایش
بله، همه ما دوست داریم با روشن کردن کامپیوتر خود و فشار یک دکمه، پول در آوردن را شروع کنیم و وقت خود را به کار های دیگر اختصاص دهیم. اما واقعیت این است که سیستم های اتوماتیک نیز نیاز به نظارت دارند. زیرا ممکن است دچار خرابی و خطاهای سیستمی شوند. علاوه براین، خطرات ناشی از ناهنجاری های سیستم، وجود دارند که می توانند منجر به معاملات نادرست و حذف یا تکثیر یک سری از معاملات شوند. البته با کنترل و نظارت مداوم بر روی سیستم، می توانید جلوی این مشکلات را خیلی سریع تر بگیرید.
بهینه سازی بیش از حد
شما می توانید نتایج استثنایی (استثناعاتی که ممکن است در هر استراتژی معاملاتی رخ دهند) استراتژی خود را نادیده گرفته و آن را بر اساس داده های قبلی آزمایشات خود، بسنجید. بسیاری از تریدر ها بر این باورند که استراتژی آنها باید سود دهی 100% داشته باشد و هیچ افت بازدهی (درادان) در آن اتفاق نیفتد.
بنابراین، تریدر تصمیم می گیرد که پارامتر های سیستم خود را اصلاح کند، که در اغلب اوقات در بازار واقعی درست عمل نمی کنند. همیشه به یاد داشته باشید که در بعضی شرایط بازار ممکن است سیستم شما درست عمل نکند، بنابراین نباید سریعا به سراغ تنظیمات سیسم خود بروید و آنها را تغییر دهید. هیچ وقت به دنبال سود نروید فقط سعی کنید افت بازدهی را به حداقل برسانید!
درگیری و تضاد با عوامل فاندامنتالی
امروزه دیگر نمیتوان گفت که رفتار قیمت، بازتاب حرکات آن در گذشته است زیرا امروزه به سختی می توان مشابه این حرکات را در گذشته بازار مشاهده کرد. با توجه به اینکه اطلاعات مربوط به رویدادهای مهم جهانی در عرض چند دقیقه از طریق اینترنت پخش می شود، نمی توانیم 100٪ اطمینان داشته باشیم که اخبار بعدی بر نوسانات قیمت تأثیر نمی گذارد، به گونه ای که ممکن است باعث شوند سیستم ما دچار اختلال شده و تصمیم های غیر منطقی بگیرد.
عدم سازگاری
در این قسمت به مکانیسم سازگاری با تغییرات غیر طبیعی سیستم می پردازیم. سیستم های معاملاتی خودکار بر پایه ی یکسری قوانین استاتیک، ساخته می شوند. سیستم های پیشرفته تر، طوری برنامه ریزی شده اند که بتوانند با شرایط مختلف و قوانین ثابت دیگر نیز، خود را سازگار کنند.
با این حال، نیروهایی که بازار ارز را تحت تاثیر قرار می دهند، نیروهای استاتیک یا ثابت نیستند. به همین دلیل، ممکن است در بعضی اوقات چندین سیگنال مبنی بر تغییر روند دریافت کنید اما سیستم شما در جهت روند به شما سیگنال دهی کند و بر عکس.
اعتماد بیش از حد به سیستم خودکار
برای بعضی از تریدر ها، سیستم های اتوماتیک به معنای سیستم های با بازده 100% است. نمیتوان با قطعیت چنین چیزی را در مورد سیستم های خودکار گفت، زیرا ممکن است سیستم هنوز ساز و کار ناقصی داشته باشد. علاوه بر این، نمیتوان عوامل فاندامنتالی را به سیستم های خودکار اضافه کرد و در هنگام رویداد های سیاسی و اقتصادی، خود تریدر باید وارد عمل شود.
افرادی که علاقه ی شدیدی به سیستم های خودکار دارند، بجای اینکه کارایی سیستم خود را ثابت کنند همیشه سعی دارند از سیستم خود تعریف کرده و با هرکسی که آن را زیر سوال می برد، بحث کنند. بهترین روش ترید این است که از تحلیل های تکنیکال و فاندامنتال، به صورت ترکیبی و به اندازه استفاده کنیم (یعنی جایی که وضعیت فاندامنتالی بازار به صورت کامل بررسی شده است و تحلیل تکنیکال به صورت درست بر روی چارت انجام شده است)
هزینه ی بالا
- pخرید و نگهداری سرورها
- خدمات متخصصان برون سپاری (outsourcing)
- خرید اکسپرت های آماده برای تجزیه و تحلیل و مطالعه الگوریتم های فردی و بخش های کد
- گسترش امکانات اولیه ی کامپیوتری
- دسترسی مداوم و پایدار به اینترنت، با استفاده از پهنای باند وسیع و رایانش ابری و غیره.
همچنین باید این واقعیت را در نظر گرفت که موفق ترین افراد در بازار، نوآوران هستند که سیستم های آنها از نظر قدرت و انعطاف پذیری، قادر به رقابت با تمام سیستم های موجود در بازار می باشند.
بنابراین فرآیند ساخت یک سیستم خودکار ممکن است وقت و هزینه ی زیادی از شما ببرد و در آخر نتیجه ی مطلوبی نداشته باشد. به عبارتی دیگر، اتوماسیون پی در پی فرآیندهای تجاری خصوصی و جهانی، نیاز به سرمایه گذاری های طولانی مدت دارد.
چگونه می توان از مرتک شدن این گناهان جلو گیری کرد؟
برخلاف عقیده ی بسیاری از افراد، سود بردن از سیستم های خودکار ممکن است. تریدری که قصد استفاده از این سیستم ها را دارد باید نکات زیر را در نظر داشته باشد:
پشتیبانی فنی قابل اعتماد
این نرم افزار و زیرساخت های رایانه ای و شبکه ای مدرن هستند که پایه و اساس لازم برای تبدیل ایده ها و استراتژی ها، به کد ها و الگوریتم های معاملاتی را فراهم میکند.
یادگیری ترتیبی شبکه های عصبی مصنوعی
این عامل نیازمند سرمایه گذاری گشترده و استفاده از متخصصان دارد، که البته اگر ثمر بخش باشد، صد برابر هزینه ی انجام شده را به معامله گر بر می گرداند. اگر یک سیستم بتواند به نحوی اشتباهات قبلی خود را به خاطر بسپارد، و هربار قبل از ورود به معامله یک معما حل کند (یعنی اشتباهات قبلی خود را بررسی کرده و دلیل آنها را بیابد)، اشتباهات بسیار کمتری انجام خواهد داد.
همانند هر کسب و کار دیگری، سیستم های خودکار زمان زیادی را برای به ثبات رساندن عملکرد خود نیاز دارند. تریدر ممکن است سالها برای دستیابی به این هدف صبر کند.
استفاده ی چند منظوره
تریدر نباید فقط به یک ادوایزر متکی باشد. آنها باید به جای استفاده ی مداوم از مهارتهایی که از قبل آموخته اند، انعطاف پذیری ذهن خود را توسعه دهند. بهبود مستمر دانش در تحلیل تکنیکال و توجه به تأثیر اخبار (عوامل فاندامنتال) که باعث تحریک بازار می شوند، حتی در سیستم های خودکار نیز میتوانند سود دهی زیادی برای تریدر داشته باشند.
انجام تنظیمات کارآمد
بدون آزمایش و بهینه سازی، ادوایزر های مختلف، بهبود عملکرد استراتژی ها غیر ممکن است. اجرای صحیح این فرآیند، کمک زیادی به شما در اصلاح ناهنجاری های سیستم می کند.
یک تریدر همیشه باید در حال یادگیری باشد و جدید ترین روش های کد نویسی، الگوریتم ها و استراتژی های مختلف را مطالعه کند. شما نباید براساس اولین نتایج معاملات خود تحت تاثیر قرار بگیرید. معامله گری یک مسیر بلند است که در طی آن شما باید به صورت مداوم به بهبود استراتژی های خود بپردازید.
بنده تریدر وپژوهشگر درزمینه تجارت الکترونیک مخصوصا فارکس هستم ودارای سبک خصوصی مورتین
برای اموزش دوستان گرامی از هیچ تلاشی دریغ نخواهم کرد طبق تجربه ودیدگاه من به سادگی میتوان بامقداری تلاش وپشتکار در بازار جهانی سودمند وموفق بود سود معقول ومداوم حق هر علاقه مندی به تجارت در بورس وباینری وفارکس وکریپتو کارنسی ها میباشد پس بیایید مصمم ومصرا برای رسیدن به حقوق خودتلاش کنید تا انشالله از اقتصادی پویا وکافی در خانواده خود بهره مند شوید.
اشکال در سیستم های معاملاتی خودکار
محسن همایونی
طراحی، پیادهسازی، مدیریت و راه اندازی سازمان یا واحد فروش مشاور، مدرس و توسعه دهنده کسب و کار مشاور و مدرس فروش و بازاریابی دارای مدرک MBA (فوق لیسانس اجرایی) در زمینه تبلیغات و بازاریابی دارای مدرک DBA (دکترای اجرایی) در زمینه مدیریت، توسعه و بهبود کسب و کار عضو رسمی انجمن راهبردی ایران عضو رسمی باشگاه مدیران ایران عضو رسمی کمیسیون بهبود و توسعهی کسب و کار اتاق بازرگانی اصفهان
همین حالا با من تماس بگیرید.
ام کیو ال چیست؟
توسط محسن همایونی
ام کیو ال چیست؟
حتما برای کسانی که کار با برنامه نویسی را تجربه کرده اند، طرح ها یا ایده هایی مطرح شده است که منتظر ماندند تا محیطی برای اجرای آن ایده ها بیابند. در این میان نرم افزار های متفاوت، در محیط های متفاوت ایفای نقش کرده اند. ام کیو ال هم به عنوان یک زبان برنامه نویسی ، هم اکنون در حال استفاده است که به معرفی آن می پردازیم:
MQL مخفف MetaQuotes Language یک زبان برنامه نویسی است که به طور انحصاری توسط نرم افزار MetaTrader برای ایجاد ربات های معاملاتی خودکار و اندیکاتور های بازار مالی مورد استفاده قرار می گیرد. برنامه نویسان که اسکریپت های MQL می نویسند باید از برنامه نویسی شی گرا ، سینتکس MQL و بازارهای مالی که قصد دارند اسکریپت های ام کیو ال را در آنها مستقر کنند ، آگاهی کافی داشته باشند .
منظور از زبان برنامه نویسی MQL چیست؟
یک زبان برنامه نویسی است که به طور انحصاری توسط نرم افزار MetaTrader برای ایجاد ربات های معاملاتی خودکار(اکسپرت) و اندیکاتور های بازار مالی مورد استفاده قرار می گیرد .
برنامه نویسان که اسکریپت های MQL می نویسند باید از برنامه نویسی شی گرا ، سینتکس MQL و بازارهای اشکال در سیستم های معاملاتی خودکار مالی که قصد دارند اسکریپت های MQL را در آنها مستقر کنند ، آگاهی کافی داشت d ه باشند .
هدف از نوشتن اسکریپت های MQL این است روند تجزیه و تحلیل بازارهای مالی ، در درجه اول بازارهای ارز (Forex ) و تجارت ابزارهای مالی به صورت خودکار انجام شود .
تاریخچه زبان برنامه نویسی ام کیو ال
اولین نسخه از MQL در سال 2001 به عنوان یک زبان برنامه نویسی یکپارچه در بستر تجاری MetaQuotes منتشر شد .
در سال 2002 ، نسخه به روز شده و مارک جدید پلتفرم MetaQuotes به نام MetaTrader منتشر شد و با MQL II که نسخه به روز شده زبان برنامه نویسی MetaQuotes بود ، پک شد .
MQL ، به این شکل که امروزه شناخته شده و مورد استفاده قرار می اشکال در سیستم های معاملاتی خودکار گیرد ، در تاریخ 1 ژوئیه 2005 همراه با MetaTrader 4 (MT4) منتشر شد .
زبان جدید MQL4 نام داشت .
این پلتفرم و زبان برنامه نویسی یکپارچه مورد توجه قرار گرفتند و به سرعت به یک پلتفرم تجاری با استاندارد حمل و نقل در بازار معاملات فارکس تبدیل شدند .
در سال 2010 ، MetaTrader 5 (MT5) همراه با MQL5 منتشر شد و اولین تلاش نرم افزار MetaQuotes برای فراتر رفتن از بازار فارکس بود .
این نرم افزار با موفقیت متوسطی روبرو شد ، اما قادر به جایگزینی جایگاه MT4 به عنوان رهبر بازار نبود .
امروزه هنوز از برنامه نویسی MT4 و MQL4 به طور گسترده برای اتوماسیون تجزیه و تحلیل و معامله ابزارهای مالی فارکس استفاده می شود .
MT5 در بازارهای فارکس نیز مورد استفاده قرار می گیرد ، اما می تواند برای برنامه ریزی و تسهیل تجارت ابزارهای دیگر مانند سهام ، اوراق قرضه و کالاها نیز مورد استفاده قرار گیرد .
از سال 2011 ، بیش از 450 شرکت کارگزاری و بانک سیستم عامل های MetaTrader را برای تجارت در فارکس و سایر ابزارهای مالی مستقر کرده اند .
MetaQuotes چیست؟ چرا این شرکت زبان MQL را توسعه داده است؟
MetaQuotes سازنده معروفترین برنامههای معامله گری است. معروفترین محصول MetaQuotes ، متاتریدر است که آن را کارگزاریها ارائه میکنند .
به عنوان مثال شما می خواهید در بورس ایران معامله کنید. ثبت نام میکنید و سپس در کارگزاری یک نام کاربری و پسورد به شما میدهند. در اینصورت شما می توانید از پنل آنلاین آن کارگزاری برای ارسال سفارش خرید و یا فروش یک سهمی استفاده کنید .
جالب است بدانید که اگر آن کارگزاری، کارگزاری مفید باشد؛ کارگزاری مفید یک نسخه از متاتریدر را تحت لایسنس MetaQuotes و با نام اختصاصی خود یعنی مفید تریدر در اختیار معامله گران قرار میدهد .
شما با نام کاربری و پسورد خود وارد می شوید و سپس محیط متاتریدر را همراه با سهمهای بازار بورس ایران میبینید. حال شما میتوانید از ابزارهای حرفهای این نرم افزار در بازار بورس ایران استفاده کنید .
نقش برنامه نویسان کجاست؟
در متاتریدر خیلی از کارها را میتوان بصورت خودکار کرد. به عنوان مثال یک استراتژی معاملاتی دارید، اگر بتوانید در متاتریدر با زبان ام کیو ال که مخصوص متاتریدر است، برنامه نویسی کنید در اینصورت میتوانید استراتژی خود را بصورت یک اشکال در سیستم های معاملاتی خودکار تکه کد در بیاوردید و سپس فایل خروجی بگیرید .
به این شکل به کمک زبان ام کیو ال این امکان وجود دارد که یک ربات معامله گر ساخت، و یا شروع به ساخت یک پنل گرافیکی معامله کرد، و یا یک استراتژی تستر برای معامله کننده ساخت و آن استراتژی را به معامله کننده تحویل دهیم و در ازای آن یک دستمزدی را دریافت یا آن را بصورت محصول عرضه کرد .
انواع داده های ام کیو ال از زبان ++C به ارث رسیده است. اکثر کد های MQL نوع کامپایل شدن آن شباهت زیادی به سی پلاس پلاس دارد. بنابراین ، ساختارهای زبانی و کد های آماده ای که در زبان C معتبر هستند به احتمال زیاد در متاادیتور هم کامپایل میشوند و در زبان MQL کار خواهند کرد. یک برنامه نویس آشنا و باتجربه در C ، ++C یا C# می تواند به راحتی نحوه نوشتن کد و سینتکس و ساختار MQL را درک کند .
تبدیل MQL4 به MQL5
اجازه دهید تفاوت های این دو زبان را از نسخه ای به نسخه دیگر با استفاده از مثالی از یک ربات در نظر بگیریم. برای انجام این کار ، یک قطعه کد یا یک ربات تریدر ساده در MetaEditor 5 طراحی کنید. سپس سورس کد یک ربات تریدر که با زبان mql4 نوشته شده است را در آن کپی کنید. مشاهده میکنید که بدون تغییردادن بعضی از قسمت ها، نمی توانید این قطعه کد را کامپایل کنید، و با خطاهای زیادی مواجه میشوید .
تدیل کردن کد های mlq4 به mql5 آنقدر ها هم کار آسانی نیست و خارج از بحث کنونی ما است. اما بهتر است بدانید، برخی از نشانگرهای mql4 را به سادگی می توان به ام کیو ال 5 تبدیل کرد. البته برای این کار شما باید به هردو زبان مسلط باشید تا بتوانید از پس آن بر بیایید. یا مثلا هر اندیکاتوری که از توابع iCustom استفاده می کند، نیازمند قلقی بسیار خاص برای تبدیل است .
کاربرد های کلی زبان برنامه نویسی متاتریدر MQL
رباتهای معاملاتی فارکس: کارهایی که میتوانند انجام دهند و میزان اثربخشیشان
معاملهگران، در کارشان نهتنها میتوانند از دانششان استفاده کنند، بلکه برنامههای کامپیوتری زیادی هم وجود دارد که به آنها کمک میکند:اسکریپتهای کمکی و همچنین، الگوریتمهایی که میتوانند معامله پیشنهاد دهند و حتی به خودی خود پوزیشنها را باز و بسته کنند. این سیستمهای معاملاتی اتوماتیک را با نام رباتهای فارکس میشناسند. ما در این مقاله دربارهی برنامههای مذکور حرف میزنیم، انواعشان را بررسی میکنیم و میگوییم چهطور باید از آنها استفاده کرد.
ربات فارکس چیست؟
این کد برنامه میتواند بر اساس الگوریتمی که در آن نصب شده، کار کند. رباتهای فارکس انواع مختلفی دارند که میتوان از نظر سیستم معاملاتی تعبیهشدهی داخلشان، بررسیشان کرد. این برنامهها میتوانند بر اساس اندیکاتورها کار کنند. همچنین، میتوانند با در نظر گرفتن مقدار پول موجود در حساب و استراتژی معاملاتی هم کارشان را ادامه دهند. تعداد بسیار زیادی از رباتهای معاملاتی فارکس بر اساس استراتژی مشهور مارتینگل کار میکنند.
ربات معاملاتی فارکس چگونه کار میکند؟ بسیار ساده است. این برنامهها استراتژیهایی هستند که دقیقا اشکال در سیستم های معاملاتی خودکار همان کارهای معاملهگر را انجام میدهند؛ اما بدون این که معاملهگر در آنها شرکت کند.
فرض بگیرید که ربات بر پایهی شاخص قدرت نسبی (RSI) کار میکند و خروج از نواحی فروش و خرید بیش از حد (به ترتیب ۷۰ و ۳۰ درصد از بازهای که اندیکاتور میتواند در آن باشد) را مبنای خرید و فروش قرار میدهد. دقیقا همان زمانی که چنین شرایطی در نمودار به چشم بیاید، ربات خود به خود معاملهای را باز میکند (شکل ۱). معاملهگر هم اگر از همان اندیکاتور استفاده کند، همان کار را خواهد کرد.
چنین برنامهی کامپیوتری کمکیای میتواند یک یا چند اندیکاتور تنها، یا چند الگوریتم مشابه داشته باشد. به عنوان مثال، اندیکاتور MACD یا اسیلاتور مشهور Stochastic میتواند به میانگین متحرک اضافه شود. در این حالت الگوریتم ربات به صورتی پیکربندی میشود که سیگنالها را بر اساس دو اندیکاتور بگیرد و معاملات، تنها در صورتی باز میشوند که این دو اندیکاتور دستور مشابهی دهند (مثلا این که بگویند پوزیشن خرید باز شود).
انواع اصلی رباتهای معاملاتی
سیستمهای معاملاتی دو نوع اصلی دارند. نوع اول نیمهاتوماتیک است که تنها پیشنهاد میدهد. به عبارت دیگر، معاملهگر در این سیستم معاملاتی باید خودش تصمیمش را بگیرد. نوع دوم به صورت کاملا اتوماتیک عمل میکند. معاملهگر این ربات را روی پلتفرم معاملاتیاش اجرا میکند تا بازار را تحلیل کند و خودش تصمیمات لازم را بگیرد.
سخت میتوان گفت که کدام رویکرد بهتر است. هر دو نوع رباتها مزایا و معایب خودشان را دارند. برای مثال مشاوران نیمهاتوماتیک (که معاملات در آنها باید اشکال در سیستم های معاملاتی خودکار به صورت دستی باز شوند)، به معاملهگر آزادی کامل میدهند و نیاز دارند که ترمینال همانزمانی که سیگنال خودش را نشان میدهد، باز باشد.
رباتهای معاملاتی کاملا اتوماتیک با اصل «وصلش کن و به حال خودش بگذار» کار میکنند، اما بیاشکال هم نیستند. چنین رباتهایی به این صورت طراحی شدهاند که با مجموعهی مشخصی از ابزارها کار کنند و نمیتوانند چیزهای اشکال در سیستم های معاملاتی خودکار دیگری (مثل عوامل بنیادی بازار) را در تصمیماتشان دخیل کنند. این موضوع میتواند باعث شود که تصمیمات چنین مشاوری ضررده شود.
چند توصیه برای کار کردن با استراتژیهای معاملاتی خودکار
ما در بالا اشاره کرده بودیم رباتهایی که کاملا خودکار کار میکنند، هم مزیت دارند و هم عیب. اولین توصیه برای کار با آنها این است که الگوریتمهایشان را برای مدت طولانی به حال خودشان رها نکنید. در این پایین، نکاتی را برای کسانی که برنامه دارند با این رباتها کار کنند میاوریم.
۱. به سیستم معاملاتی داخل ربات نگاه دقیقتری بیاندازید.
اگر یک ربات معاملاتی (متخصص مشاور) را خریدهاید یا از اینترنت به صورت رایگان دانلودش کردهاید باید به طور دقیق، خط به خط آن را بخوانید و بدانید که در کنه وجودش چه خبر است. واقعیت این است که بسیاری از رباتهای فارکس بر اصلی استوارند که «مارتینگل» نام دارد. این اصل چیست؟ این اصل، اصلی برای مدیریت مالی است که از دنیای قمار و کازینو به معاملهگری راه پیدا کرده.
مارتینگل، بر اساس این حقیقت استوار است که هربار به باختن معاملهتان نزدیک میشوید، باید اندازهی پوزیشن بعدی را دو برابر کنید. به عنوان مثال، اگر معاملهای را با یک دهمِ لات باز کنید، در صورت ضرر کردنش باید معاملهی بعدی با دو دهمِ لات باز شود. به علاوه اگر این معامله سودی نداشت، باید دور بعدی با ۴ دهمِ لات وارد شوید. این کار را باید تا جایی انجام دهید که معاملهتان سود داشته باشد.
در نتیجهی این رویکرد، اولین معاملهای که سود داشته باشد باعث میشود که ضرر بقیهی معاملات را پوشش دهید. اما ریسک چنین استراتژیای بسیار بالا است. در دنیای واقعی، موجودی حساب معاملهگر همیشه محدود است. اگر معاملهگر پول کافی نداشته باشد تا معاملهی مارتینگل بعدی را باز کند، همهی موجودی حسابش به هدر رفته است.
باید در نظر داشت تنظیمات اکثر رباتهای معاملاتی فارکس که با این اصل کار میکنند، به معاملهگر اجازه میدهند تا ضریب افزایش سرمایهی معاملهاش را تغییر دهد. میتواند بیشتر یا کمتر از ۲ باشد؛ مثلا ۱.۵. به عبارت دیگر اگر اولین معاملهتان را با ۱ دهم لات باز کنید و معامله ضررده باشد، معاملهی بعدی با ۰.۱۵ لات باز میشود و همهچیز همینطور ادامه پیدا میکند.
۲. تنظیمات پیشفرض.
قبل از این که رباتها این فرصت را داشته باشند تا در بازار مالی به طور مستقل معامله کنند، باید پارامترهای اصلیشان را به طور دقیق تنظیم کرد. این اصل هم در مورد عملکرد و استراتژی معاملاتی صدق میکند، هم در مورد مدیریت سرمایه و ریسک. (یک مثال برای چنین تنظیماتی در بالا آورده شده است).
تنظیمات استراتژی را میتوان مساوی با تنظیمات اندیکاتور در نظر گرفت. بعضی از متخصصین مشاور این گزینه را دارند که الگوریتم مورد استفادهشان تنظیم شود. به عنوان مثال میتوانید تنظیم کنید در رباتی که روند را تحت نظارت دارد، چه دورهی زمانیای برای میانگین متحرک استفاده شود.
تنظیمات مدیریت پول و ریسک در بسیاری از سیستمهای معاملاتی خودکار وجود دارد. برای مثال میتوانید تنظیم کنید که رباتهای نرمافزاری حد ضرربس یا سودبگیرشان را در چه فاصلهای از معامله قرار دهند. اصلا میتوانید مشخص کنید که این سطوح را در معامله قرار دهند یا خیر. همچنین اندازهی لاتی که ربات در بازارهای مالی با آن کار میکند، مشخص است. بعضی از رباتها پارامترهای دیگری را هم در نظر میگیرند؛ پارامترهایی مثل حداکثر انحراف یا اسپرد در زمان باز کردن پوزیشن. این پارامتر، نمیگذارد سفارش با قیمتی ضررده به دست کارگزار برسد. همچنین میتوانید تعداد پوزیشنهایی که به طور همزمان باز میشوند را هم محدود کنید تا ریسک از دست رفتن سرمایهتان پایین بیاید.
تعداد تنظیمات ربات معاملاتی فارکس میتواند به شدت تغییر کند: یک برنامهی کامپیوتری میتواند دو یا سه عدد از آنها را داشته باشد و برنامهی دیگر، چند ده عدد. شرکت کارگزاری NordFX پلتفرم متاتریدر۴ را به اشکال در سیستم های معاملاتی خودکار مشتریهایش ارائه میکند. این پلتفرم، ابزاری به نام استراتژیسنج یا Strategy Tester دارد که کمک میکند با این تنظیمات کار کنید.
۳. مقایسهی رباتهای پولی و رباتهای مجانی.
امروز میتوان هم رباتهای پولی در اینترنت پیدا کرد و هم رباتهای رایگان. بسیاری از معاملهگران ترجیح میدهند گزینهی دوم را انتخاب کنند و از هزینههایشان بکاهند.
مزیت رباتهای معاملاتی فارکس رایگان این است که واقعا معاملهگر نیازی ندارد در آنها سرمایهگذاری کند. اما نکتهی مهمی در اینجا وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. اغلب مواقعی که ربات معاملاتی فارکس رایگان را انتخاب میکنید، توسعهدهنده و استراتژی الگوریتمی که با آن کار میکند را نمیشناسید. بنابراین برای این که متوجه بشوید چنین دستیار معاملهگری چگونه کار میکند، مزایا و معایبش را محاسبه کنید و متوجه شوید که چه خطاهایی دارد، باید کارکردش را در استراتژیسنجِ متاتریدر۴ بیازمایید و سپس، در حساب دموی رایگان با آن معامله کنید.
رباتهای معاملاتی پولی چند مزیت مشخص دارند. از جمله این که توسعهدهندهشان پشتیبانی کاملی از آنها به عمل میاورد، سیستم تنظیماتشان انعطاف دارد و سابقهی کارشان هم با چندین پارامتر و ابزار معاملاتی مختلف وجود دارد. در بعضی موارد، توسعهدهندهها حاضرند بر اساس توصیههایی که معاملهگر فارکس به آنها میدهد، رباتهای معاملاتیشان را تغییر دهند.
رباتهای معاملاتی فارکس چگونه ساخته میشوند.
اولین چیزی که باید دربارهی رباتهای معاملاتی بدانید، این است که شاید در تمام پلتفرمها کار نکنند. همانطور که قبلا هم اشاره شد، پلتفرم متاتریدر۴ مشهورترین پلتفرم (یا ترمینال معاملاتی) دنیا است. این پلتفرم از زبان برنامهنویسی MQL4 استفاده میکند که در حال حاضر، هزاران برنامهی معاملات خودکار فارکس با آن نوشته شدهاند.
معاملهگر در پلتفرم متاتریدر۴ تبهای (یا زبانههای) ویژهای را پیدا خواهد کرد که با آنها میتواند به اسکریپتها، اندیکاتورها و رباتهای ویژه دسترسی پیدا کند. میتوان آنها را خریداری، اجاره یا تنها برای آزمایش دریافتشان کرد. شما صدها برنامهنویس باتجربه را هم خواهید دید که حاضرند بر اساس الگوریتمی که معاملهگر میخواهد، برایش سیستم معاملاتی خودکاری را طراحی کنند. ضمنا بسیار مهم است تا کارهای فنی را به دقت ترسیم کنید تا برنامهنویس، دقیقا بداند چه چیزی باید به دست شما برساند.
افسانههای راجع به رباتهای معاملاتی
چندین افسانه دربارهی رباتهای معاملاتی وجود دارد که در اینترنت دست به دست میچرخند. ما تصمیم گرفتیم آنها را پاک کنیم و اطلاعات واقعگرایانهای را به کسانی که میخواهند در معاملاتشان از ربات استفاده کنند بدهیم. در اینجا چند مورد از نکات قابل توجه را به شما میگوییم:
۱. کارگزاریها با استفاده از رباتهای معاملاتی مخالفند.
این حرف صحیح نیست. برای مثال، شرکت کارگزاری NordFX از هیچ طریقی جلوی مشتریهایش را برای استفاده از راهکارهای معاملاتی خودکار نمیگیرد. به علاوه، رباتها به هیچ وجه روی ارتباط بین شرکت و مشتری تاثیری ندارند. استفاده از رباتهای معاملاتی فارکس کاملا قانونی هم هست و توافق مشتری را از هیچ نظر مورد تخطی قرار نمیدهد.
۲. تنها رباتهای پولی نتیجه میدهند.
این حرف هم صحیح نیست. حتی گاهی اوقات پیش میاید که برنامههای رایگان اگر نگوییم بهتر، از برنامههایی که صاحبشان صدها و هزاران دلار میخواهد بدتر نیست. به اشکال در سیستم های معاملاتی خودکار علاوه نمیتوان این احتمال را رد کرد که بعضی از این برنامههای «بسیار گران»، «بسیار حرفهای» و «بسیار سودآور»، در حقیقت از برنامهنویسهای اصلیشان دزدیده شدهاند یا این که دقیقا کپیِ همان رباتهایی هستند که هم خوشنامند، هم قدیمی و منسوخشده.
به همین دلیل یک بار دیگر هم میگوییم که قبل از استفاده و خریدن هر نوع رباتی، باید کدهایش را به دقت بررسی کنید و نحوهی کارش را کاملا متوجه شوید.
۳. رباتها، بار تصمیمیگیری را کاملا از روی دوش معاملهگر برمیدارند.
این حرف غلط است. در هر صورت، معاملهگر فارکس باید ربات را قبل از راهاندازی تنظیم و آزمایش کند. به علاوه، توصیه میشود که به دقت روی نحوهی معاملهی ربات نظارت داشته باشید تا اگر در شرایط بازار تغییری به وجود آمد، یا ربات را موقتا متوقف کند یا این ک تنظیماتش را تغییر دهد.
خب، بالاخره آیا صرف میکند که در معاملهگریمان از رباتهای معاملاتی استفاده کنیم؟ این سوال کاملا شخصی است و به اولویتها، تجربه، دانش، زمان خالی و شخصیت شما بستگی دارد. استفاده از رباتها به قطع و یقین تضمین نمیکند که موفق شوید. اما واقعیت این است که این ابزارها در کار معاملهگر به او کمکی جدی میکنند.
معاملات الگوریتمی ، غلبه بر خطای انسانی
معاملات در بازارهای سرمایه سراسر دنیا از ابتدای شکلگیری تا چند سال گذشته، به شکل حضوری و سنتی انجام میشد. اما زمانی که بازارهای سرمایه نیز به اندازه سایر بازارها مورد اقبال مردم قرار گرفتند، ادامه کار به صورت سنتی با مشکل مواجه شد. در این زمان بود که تکنولوژی به کمک این بازار شتافت و افراد را از حضور در محل بورسها بینیاز کرد. امور مربوط به ثبتنام و دریافت کد معاملاتی، انجام معاملات، انتشار اخبار و وقایع مرتبط با بورس و … از جمله مواردی بود که به صورت آنلاین درآمد. اما افزایش اندازه بازار سرمایه، ورود شرکتهای بیشتر به بورس، ابداع ابزارهای معاملاتی جدید، افزایش تعداد سرمایهگذاران و …، موجب شد که تنها آنلاین بودن این موارد کفایت نکند و تکنولوژیهای جدیدتری نیز نیاز باشد. بنابراین مانند هر حوزه دیگری، هوشمصنوعی و زیرمجموعه آن، یعنی الگوریتمهای یادگیری ماشین یا معاملات الگوریتمی در خدمت بازار سرمایه قرار گرفتند.
هوش مصنوعی در خدمت معاملات
هوش مصنوعی در مقابل هوش طبیعی انسانها قرار میگیرد و به هوشمندی ابزارهای تکنولوژیک اطلاق میشود. سامانههای مجهز به هوش مصنوعی، واکنشهایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی دارند. این سیستمها قابلیت درک شرایط پیچیده، شبیهسازی فرایندهای فکری و شیوههای استدلالی انسانی و پاسخ موفق به آنها، یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال برای حل مسائل را دارند. در این راستا، الگوریتمهای یادگیری ماشین یا معاملات الگوریتمی که از تکنولوژی هوش مصنوعی استفاده میکنند، یک مدل ریاضی بر اساس دادههای نمونه هستند که به منظور پیشبینی یا تصمیمگیری بدون برنامهریزی آشکار، مورد استفاده قرار میگیرند.
الگوریتم، مجموعهای از دستورالعمل است که به ترتیب خاصی اجرا میشود و به صورت گامبهگام مسئلهای را حل میکند. معاملات الگوریتم در بستر بازار سرمایه، روشی در معاملهگری است که از کامپیوتر برای تحلیل و معاملهگری استفاده میشود. معاملات الگوریتمی به زبان ساده، هر نوع معامله خودکار پربسامد یا کم بسامد هستند که در یک پیوستار ساده تا پیچیده قرار میگیرند.
در یک نمونه ساده، معامله الگوریتمی میتواند در قالب حد سود و ضرر انجام شود؛ یعنی با رسیدن قیمت به یک حد تعریف شده، دستور خرید یا فروش به صورت خودکار صادر میشود. اما در سوی پیچیدهتر، یک الگوریتم معاملاتی بدون دخالت انسان، تمام نمادها را به کمک دادههای بنیادی و تکنیکال بررسی و ارزیابی میکند. سپس فرآیند انتخاب سبد سهام، تخصیص دارایی به هر نماد، خرید در نقطه درست و فروش در نقطه مناسب و شناسایی سود ضمن رعایت ریسک تعریف شده را انجام میدهد که به این حالت سیستم تمام خودکار گفته میشود. آنچه در معاملات الگوریتمی اهمیت دارد، مزایای کامپیوتر نسبت به انسان است. با وجود سرعت تحلیل و سرعت اجرای دستورات بالا، تصمیمگیری سریع، عدم خستگی، عدم خطا و همچنین عدم تاثیر احساسات بر معامله و استراتژی، در آینده نزدیک معاملات سنتی جایگاهی در بازار سرمایه نخواهند داشت.
مراحل عملکرد معاملات الگوریتمی
معاملهگری فرایندی است که به دانش و اطلاعات اولیه برای انتخاب محصول، ورود به موقعیت معاملاتی، مدیریت معاملات باز و مدیریت ریسک و سرمایه نیاز دارد. در معاملات الگوریتمی میتوان به کمک یک نرمافزار معاملات الگوریتمی معتبر یا یک ربات معاملهگر، این موارد را انجام داد. الگوریتمها بر اساس استراتژیهای سرمایهگذاری و توسط برنامههای کامپیوتری طراحی میشوند. طی این فرایند یک نرمافزار یا ربات معاملهگر ساخته میشود که به معاملات و سفارشات دسترسی دارد و آنها را براساس الگوریتمهای برنامهریزی شده به صورت خودکار مدیریت میکند.
مانند هر روش تکنولوژیک دیگری، نتیجه مطلوب از معاملات الگوریتمی نیز به فراهم آوردن زیرساختهای آنها وابسته است که موارد زیر را در بر میگیرد:
مطابقت دهندههای بازار یا منبع تغذیه دادهها که فرمت اطلاعات موجود در بازار را به فرمت سیستم در اختیار معاملهگر تبدیل میکند. این کار از طریق رابط برنامهنویسی(API) که بازار معاملاتی در اختیار معاملهگر میگذارد، انجام میشود.
موتور پیشرفته پردازش که مغز متفکر الگوریتم معاملاتی است. در این مرحله الگوریتم برنامهریزی شده بر اساس استراتژی تعریف شدهاش شرایط را پردازش میکند، محاسبات آماری و مقایسه دادههای تاریخی لازم را انجام میدهد و در نهایت تصمیم به سفارشگیری میگیرد و آن را اجرا میکند.
در مرحله بعد سفارشها توسط الگوریتم به بازار سرمایه ارسال میشوند، اما زمانی این مرحله اجرا میشود که زبان الگوریتم بر اساس زبان مبنای بازار سرمایه کد نویسی شده و قابل درک باشد.
مزایای معاملات الگوریتمی
صرفهجویی در زمان:
فعالان بازار سرمایه به صورت روزانه یا ماهانه وقت زیادی را جهت رصد بازار و یافتن سیگنالهای مناسب صرف میکنند. با گسترش بازار بورس و افزایش تعداد نمادهای بورسی، رصد همزمان نمادهای بسیار زیاد بورسی، کاری بسیار دشوار است که یک نفر تنهایی قادر به انجام دقیق آن نیست. الگوریتمها تمام نمادهای بازار را زیر نظر دارند، بررسی و تحلیل میکنند تا به محض صدور سیگنال مناسب سفارشگذاری را انجام دهند.
کنترل احساسات در مدیریت معاملات:
بسیاری از خطاهای معاملاتی فعالان بازار به علت ناتوانی در مدیریت هیجانات اتفاق میافتد. معاملات الگوریتمی به معاملهگر کمک میکند اشکال در سیستم های معاملاتی خودکار که تصمیمات احساسی اتخاذ نکرده و به استراتژی خود پایبند باشد که این امر در بازار ایران به شدت مورد نیاز است.
افزایش سرعت معاملات:
معاملهگران حرفهای معمولا این تجربه را دارند که شانس ورود به یک موقعیت ایدهآل سرمایهگذاری را به سرعت از دست بدهند. گاهی نیز نتوانستهاند از یک موقعیت به موقع خارج شوند و دچار زیان شدهاند. از مهمترین مزایای معاملات الگوریتمی سرعت ورود و خروج از معاملات است که به معاملهگر کمک میکند تا از ضررهای احتمالی تاخیر در ثبت سفارش جلوگیری کند.
بررسی استراتژیهای معاملاتی:
با استفاده از الگو تریدینگ، بهسرعت میتوانید استراتژی معاملاتی خود را در گذشته بررسی کنید و برای استفاده مجدد از آن تصمیم بگیرید.
بهینهسازی استراتژی برای هر محصول بهتنهایی:
شما میتوانید پارامترهای ورودی مسئله خود را برای هر محصول بررسی و بهترین آنها را برای معاملات خود انتخاب کنید.
روش حل سیستمی مسائل به صورت حرفهای:
یکی از سختترین و مهمترین مسائل معاملهگری، مدیریت ریسک و سرمایه است. شاید جزییات آن سخت نباشد، اما اجرای آن سخت است و تفاوت اصلی یک معاملهگر حرفهای و غیرحرفهای نیز در اجرای دقیق همین موارد مشخص میشود. با استفاده از معاملات الگوریتمی، میتوانید اجرای دقیق مدیریت ریسک و سرمایه را به کامپیوتر بسپارید.
جایگاه معاملات الگوریتمی در ایران
با توسعه پیشرفتهای تکنولوژیک در حوزه برنامههای معاملاتی و بازارهای مالی، معاملات الگوریتمی مورد اقبال و پذیرش بورسها در سراسر جهان قرار گرفته است. این روش در طول یک دهه گذشته در بازارهای توسعهیافته رایجترین شیوه معاملاتی بوده و در کشورهای در حال توسعه نیز به سرعت در حال گسترش است. به طوریکه بیش از ۸۵ درصد از کل معاملات بازار سرمایه آمریکا با استفاده از معاملات الگوریتمی انجام میشود. معاملات الگوریتمی یا معاملات خودکار در ایران نیز چند وقتی است که به عنوان یکی از روندهای آتی بازار سرمایه خودنمایی میکند. هرچند این معاملات هنوز جایگاه اصلی خود را در اشکال در سیستم های معاملاتی خودکار بازار پیدا نکرده است، اما راه گریزی از پذیرش این ابزار وجود ندارد و میتواند پیشبینی کرد که تا چند سال آینده، بیش از ۵۰ درصد معاملات تبدیل به معاملات الگوریتمی شود که نیازهای جدیدی را در بازار ایجاد میکند. در این راستا، شرکت مشاور سرمایهگذاری ارزش پرداز آریان، نرمافزار معاملات الگوریتمی خود را با نام تجاری سامانه بازارگردانی خودکار آیکو را جهت انجام تولید کرده است. آیکو امکان انجام عملیات بازارگردانی را برای نهادهای مالی مانند شرکتهای تامین سرمایه، کارگزاریها و سایر بازارگردانها فراهم می سازد.
ویژگیها و قابلیت ها :
- امکان تعریف استراتژی معاملات شرطی به صورت گرافیکی بدون نیاز به برنامهنویسی
- امکان ویرایش کد استراتژی به منظور افزودن قابلیتها
- ارتباط با APIهای مختلف شرکتهای تأمین کننده از جمله داتکس و صحرا
- امکان برقراری شرط های مختلف
- بر اساس اطلاعات لحظه ای بازار شامل؛ قیمت، حجم، مظنه، زمان معامله
- بر اساس اطلاعات بنیادی سهم شامل؛ حجم مبنا، تعداد سهام و خریدار حقیقی / حقوقی
- بر اساس فراوانی های: لحظه ای یا فواصل زمانی تعریف شده
- بر اساس انواع معیار؛ قیمت پایانی، بهترین قیمت روز، درصد نسبت به قیمت قبلی، حجم معامله روز، حجم آخرین معامله، فاصله زمانی معاملات و …
- پیاده سازی دستورالعمل های سازمان و شرکت بورس و فرابورس در خصوص فرآیند بازارگردانی شامل؛
- امکان معامله انواع اوراق فهرست شده و قابل معامله
- خرید و یا فروش همه و یا بخشی از سفارشات در صف
- خرید و یا فروش مقدار مشخص از یک سهم
- ارسال سفارشات در محدوده قیمتی و یا درصدی از آن در روز جاری
- کنترل حجم سفارشات انباشته
- کنترل تعداد و حجم سفارشات ارسالی به هسته
- نمایش عملکرد سیستم به صورت لحظه ای شامل؛
- تعداد معاملات به تفکیک خرید و فروش
- سود یا زمان معاملات در لحظه و تجمعی
- حجم معاملات به تفکیک خرید و فروش
- توزیع سود و زیان معاملات
- روند قیمت های معاملاتی، قیمت های پیشنهادی خرید و فروش
- میزان کارمزد معاملات انجام شده
- امکان تعریف و پیاده سازی انواع استراتژی های معاملاتی شامل؛
- انواع شاخص های تحلیل تکنیکال بر روی اطلاعات لحظه ای بازار
- استراتژی های کاربر تعریف
- امکان شبیه سازی و بک تست انواع استراتژی ها
- سیستم مدیریت ریسک به صورت لحظه ای
حذف خرید خودکار عرضه اولیه، فرصت یا تهدید؟
حتی کف قیمتی عرضه اولیه "فجهان" از قیمت گذاری کارشناسی بالاتر است و با این شرایط، خرید خودکار عرضه اولیه در سقف قیمت می توانست دردسرهایی برای کارگزاران ایجاد کند.
به گزارش بورس نیوز ، بازار سرمایه امروز میزبان دو شرکت تازه وارد است. "کیمیاتک" و "فجهان" امروز در حالی عرضه اولیه می شوند که مطابق تصمیمات شرکت فرابورس ایران، شرکتهای کارگزاری ملزم به حذف قرارداد خرید خودکار عرضه اولیه در خدمات خود شدهاند. بنابراین خرید عرضههای اولیه از این پس مستقیماً از سوی کاربران انجام خواهد شد و کارگزاری ها با توجه به محدودیت مقرراتی، نمیتوانند خرید خودکار را برای کاربران خود انجام دهند. به نظد می رسد این محدودیت، فشار بیشتری به سیستم های معاملاتی کارگزاری ها وارد کرده و اختلال سیستم معاملات بعضی از کارگزاری ها، اعتراض سهامداران را به دنبال داشته است.
فرزاد میدانی کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با بورس نیوز در خصوص محدویت خرید خودکار عرضه های اولیه بیان کرد: خرید خودکار عرضه های اولیه توسط کارگزاری ها، امکانی بود که برخی کارگزاری ها در اختیار مشتریان خود قرار می دادند؛ اما حذف امکان خرید خودکار عرضه های اولیه، خللی در خدمات کارگزاری ها ایجاد نخواهد کرد و فقط مشتریان می بایست در مدت زمانی که برای ثبت سفارش عرضه های اولیه تعیین شده، شخصا اقدام به ثبت سفارش خرید در سامانه معاملاتی کنند.
وی افزود: با توجه به شرایط عرضه های اولیه امروز، اتفاقا حذف امکان خرید خودکار عرضه اولیه توسط کارگزاری ها، برای شرکت های کارگزاری مزیت محسوب می گردد. در نظر داشته باشید که دامنه نوسان "فجهان" ۲۰ درصد است و طبیعتا کارگزاری ها در فرآیند خرید خودکار عرضه اولیه، در سقف قیمتی اقدام به ثبت سفارش می کنند؛ حال آنکه قیمت کارشناسی "فجهان" در گزارش کارشناس ارزش گذاری ۴۲۰ تومان بوده و دامنه قیمت در روز عرضه اولیه ۴۵۰ الی ۵۵۰ تومان تعیین شده است. بنابراین حتی کف قیمتی روز عرضه اولیه از قیمت گذاری کارشناسی بالاتر است اشکال در سیستم های معاملاتی خودکار و با این شرایط، خرید خودکار عرضه اولیه در سقف قیمت می توانست دردسرهایی برای کارگزاران ایجاد کند. ضمن اینکه معتقدم سقف قیمتی ۵۵۰ تومان برای "فجهان" گران است!
میدانی در خاتمه تصریح کرد: با در نظر گرفتن شرایط عرضه اولیه های امروز و نیز عدم امکان خرید خودکار عرضه اولیه، احتمالا تعداد مشارکت کنندگان در عرضه های امروز کاهش خواهد داشت.
دیدگاه شما