تفاوتهای اوراق‌ قرضه و اوراق ‌مشارکت

اوراق مشارکت

اوراق مشارکت در متن پیش رو ابتدا به تعریف اوراق مشارکت میپردازیم، مهمترین تفاوت های آن را با اوراق قرضه بررسی می کنیم، نهاد ها و سازمان ها و شرکت های مجاز به صدور اوراق مشارکت را نام می بریم و در انتها نیز موارد صدور اوراق مذکور را شرح می دهیم. از شما دعوت […]

اوراق مشارکت

در متن پیش رو ابتدا به تعریف اوراق مشارکت میپردازیم، مهمترین تفاوت های آن را با اوراق قرضه بررسی می کنیم، نهاد ها و سازمان ها و شرکت های مجاز به صدور اوراق مشارکت را نام می بریم و در انتها نیز موارد صدور اوراق مذکور را شرح می دهیم. از شما دعوت می کنیم با ما همراه باشید.

تعریف اوراق مشارکت

می توان آنها را در شمار اسناد تجاری به معنای عام کلمه در نظر گرفت.

اوراقی هستند که به موجب آن، شخص سرمایه گذار بخشی از سرمایه مورد نیاز سرمایه پذیر را برای اجرای پروژه هایش تامین می کند و بر اساس توافق طرفین، در سود و زیان شریک می شود و در پایان هر دوره مالی، پس از کسر هزینه ها، سود به دست آمده بر حسب نسبت هایی که در قرارداد توافق شده، بین صاحب سرمایه (سرمایه گذار) و عامل اقتصادی (سرمایه پذیر) تقسیم می شود.

کدام نهادها و شرکت ها مجاز به صدور اوراق مشارکت هستند؟

1) دولت

2) شرکت های دولتی

3) شهرداری ها

4) سایر موسسه ها و نهادهای عمومی غیر دولتی

5) موسسات عام المنفعه

6) شرکت های وابسته به هر یک از دستگاه های فوق الذکر

7) شرکت های سهامی عام و سهامی خاص

8) شرکت های تعاونی تولید (نه تعاونی مصرف)

تفاوت های اوراق قرضه و اوراق مشارکت:

1) اوراق قرضه ریشه در عقد قرض با بهره معین و ثابت دارند و از همین رو توسط شورای نگهبان ربوی شناخته شده اند، اما ورقه مشارکت ریشه در عقد مشارکت مدنی با سود علی الحساب است.

2) در اوراق قرضه ، نرخ بهره ثابت است، اما د رورقه مشارکت، نرخ سود علی الحساب است .

3) اوراق قرضه ، تا قبل از ابطال، فقط در شرکت های سهامی عام قابل صدور بودند، اما ورقه مشارکت همان طور که مشاهده شد ، محدود به شرکت های عام نیستند و توسط اشخاص حقوقی فوق الذکر قابل صدور اند.

موارد صدور اوراق مشارکت:

1) طرح های عمرانی انتفاعی دولت مندرج در قوانین بودجه سالانه کل کشور.

در این خصوص باید به این نکات توجه داشت که :

الف) تشخیص انتفاعی بودن طرح های عمرانی دولت با رعایت تعریف قانونی طرح انتفاعی به عهده هیاتی مرکب از نمایندگان وزارت امور اقتصادی و دارایی، سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می باشد.

ب) انتشار اوراق مشارکت از طرف دولت صرفا برای تامین منابع مالی مورد نیاز جهت اجرای طرح های عمرانی انتفاعی دولت به میزانی که در قوانین بودجه سالانه کل کشور پیش بینی می شود مجاز خواهد بود.

2) طرح های سود آور تولیدی و ساختمانی و خدماتی.

3) مصرف وجوه حاصل از واگذاری اوراق مشارکت در غیر اجرای طرح های مربوط، در حکم تصرف غیر قانونی در وجوه و اموال عمومی محسوب خواهد شد.

• محبوب ترین ها
• پربازدید ترین ها

موسسه بین المللی مشهور تشکیل شده از مجربترین وکلای پایه یک دادگستری، کارشناسان رسمی دادگستری در رشته‌های مختلف، کارشناسان با تجربه امور ثبتی، قضات سابق و بازنشسته خوشنام محاکم قضایی، مهندسان کامپیوتر در رشته‌های گوناگون و جمعی دیگر از کارمندان جوان و پر نشاط است. همکاران گرامی ما در موسسه حقوقی مشهور در تمام نمایندگی‌ های ما در شهرهای مختلف ایران و برخی از مهمترین کشورهای جهان، قبل از مقوله همکاری، در واقع دوست و شریک کاری ما محسوب می‌ شوند و به همین دلیل است که بسیار دلسوزانه و با عشق فعالیت میکنند و پیشرفت و بالندگی موسسه را پیشرفت و موفقیت خود میدانند.

بررسی مفاهیم اولیه اوراق قرضه و همبستگی آن در بازار رمزارزها

در این مقاله سعی داریم نگاهی کلی به مفاهیم اولیه اوراق قرضه و انواع اوراق خزانه‌داری آمریکا کنیم و همبستگی آن را با احساس سرمایه‌گذاران، بازارهای سهام، رمزارزها و بخصوص بیت‌کوین بررسی کنیم.

اوراق خزانه‌داری

اوراق خزانه‌داری 10 ساله اوراق قرضه‌ای است که سود را به علاوه بازپرداخت پول قرض گرفته شده در یک دهه تضمین می‌کند. اوراق خزانه‌داری 10 ساله تنها یکی از معدود اوراق بهاداری است که توسط دولت ایالات متحده منتشر شده است. موارد دیگر عبارتند از:

اسناد خزانه، که به عنوان " T-bills" نیز شناخته می‌شوند، اوراق بهادار کوتاه مدت هستند و سررسید آنها از چند روز تا 52 هفته متغیر است. اسناد خزانه با تخفیف به ارزش اسمی آنها فروخته می شود، به این معنی که با بازپرداخت کامل و بدون تخفیف، بازدهی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.

سند بهادار خزانه ، که به " T-notes" نیز معروف است، با سررسید دو، سه، پنج، هفت و 10 ساله منتشر می شود. دولت هر شش ماه بهره پرداخت می‌کند و ارزش اسمی خود را در سررسید باز می‌گرداند.

اوراق خزانه ، که به " T-bonds" نیز معروف است، طولانی‌ترین اوراق بهادار دولتی هستند که به مدت 20 و 30 سال منتشر می‌شوند. دولت هر شش ماه بهره پرداخت می‌کند و ارزش اسمی خود را در سررسید باز می‌گرداند.

بازده (سود) اوراق قرضه

بازده اوراق 10 ساله نرخ فعلی است که اگر خزانه‌داری امروز آنها را خریداری می‌کرد، به خریداران پرداخت می‌شود.

تغییرات در بازده 10 ساله خزانه‌داری اطلاعات زیادی در مورد چشم‌انداز اقتصادی و احساسات بازار جهانی به ما می‌دهد، سرمایه‌گذاران حرفه ای الگوهای بازده خزانه‌داری 10 ساله را تجزیه و تحلیل کرده و پیش‌بینی‌هایی در مورد نحوه حرکت بازدهی در طول زمان ارایه می دهند. کاهش در بازده خزانه‌داری 10 ساله عموما نشان دهنده احتیاط در مورد شرایط اقتصادی جهانی است.

اجازه دهید نگاهی دقیق‌تر به بازده خزانه‌داری 10 ساله در سال 2016 بیندازیم. 5 ژوئیه 2016، پس از پایان همه‌پرسی که در آن شهروندان بریتانیا به خروج از اتحادیه اروپا رای دادند. این زلزله سیاسی بازارهای سراسر جهان را لرزاند، به همین دلیل بازده 10 ساله کاهش یافت.

توجه داشته باشید که بازده خزانه‌داری 10 ساله برای سال‌ها بسیار بالاتر از پایین‌ترین سطح خود در ژوییه 2016 باقی ماند تا زمانی که همه‌گیری کووید-19 در سال 2020 آغاز شد. در 9 مارس 2020، بازده خزانه‌داری 10 ساله به پایین‌ترین سطح خود تا 0.54% رسید. سرمایه‌گذاران وحشت‌زده شدند و بازارهای جهانی با شیوع همه گیری دچار هرج و مرج شد.

چرا سود اوراق خزانه 10 ساله مهم است؟

بازده 10 ساله اوراق خزانه‌داری به عنوان یک معیار اقتصادی حیاتی عمل می‌کند و بر بسیاری دیگر از نرخ‌های بهره تأثیر می‌گذارد. وقتی بازده 10 ساله افزایش یابد، نرخ وام مسکن و سایر نرخ‌های استقراض نیز افزایش می‌یابد. هنگامی که بازده ده ساله کاهش می‌یابد و نرخ وام مسکن کاهش یافت، بازار مسکن تقویت می‌شود که به نوبه خود بر رشد اقتصادی و اقتصاد تاثیر مثبت می‌گذارد.

رابطه بازده خزانه‌داری با سهام‌ها

رشد ناگهانی در اوراق 10 ساله از زیر 1 درصد در پایان سال 2020 به بالاترین سطح 1.77 درصد در پایان ماه مارس بازار سهام را متزلزل کرد. سرمایه‌گذاران می‌ترسیدند که نرخ بهره همچنان بالا برود و دلارهای سرمایه‌گذاری را در سهام بی‌ارزش کند.

از آنجا که اوراق بهادار خزانه‌داری امریکا توسط دولت ایالات متحده پشتیبانی می‌شود، نسبت به سهام به عنوان سرمایه‌گذاری مطمئن‌تری در شرایط آشفته اقتصادی تلقی می‌شود.

این اوراق همچنین نشان دهنده اعتماد سرمایه‌گذاران است. خزانه‌داری ایالات متحده اوراق قرضه را از طریق حراج می‌فروشد و بازدهی آن طی یک فرآیند مناقصه تعیین می‌شود. وقتی اعتماد به نفس بالا باشد، قیمت‌های 10 ساله کاهش و بازدهی افزایش می‌یابد. این امر به این دلیل است که سرمایه‌گذاران احساس می‌کنند که می‌توانند سرمایه‌گذاری‌های با بازدهی بیشتر را در جاهای دیگر پیدا کنند و احساس نمی‌کنند که نیاز به انجام این کار امن دارند.

اما وقتی اعتماد پایین است، قیمت اوراق قرضه افزایش و بازدهی کاهش می‌یابد، زیرا تقاضای بیشتری برای این سرمایه‌گذاری مطمئن وجود دارد. این عامل اطمینان در خارج از ایالات متحده نیز احساس می‌شود. شرایط ژئوپلیتیک سایر کشورها می‌تواند بر قیمت اوراق قرضه دولت ایالات متحده تأثیر بگذارد، زیرا ایالات متحده تفاوتهای اوراق‌ قرضه و اوراق ‌مشارکت به عنوان پناهگاه امن سرمایه شناخته می‌شود. این موارد می تواند قیمت اوراق قرضه دولتی ایالات متحده را با افزایش تقاضا، افزایش دهد و در نتیجه بازدهی (سود) را کاهش دهد.

بررسی همبستگی اوراق قرضه و بازار رمزارزها

بیت کوین و سایررمزارزها در سال های اخیر برای فرار از تورم مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. این بازار در زمان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران جذاب خواهد بود. در حال حاضر با مقایسه بازدهی اوراق دو ساله و ده ساله می توان به این نتیجه رسید که سیاست دولت آمریکا، گسترش فضای کسب و کارها و رونق اقتصادی است (که می تواند منجر به تورم هم شود). با توجه به احتمال تصویب لایحه زیرساخت (تزریق حداقل 1 تریلیون دلار) پیش‌بینی احتمال افزایش تورم در ماه‌های آتی بالاست همچنین گسترش واکسیناسیون ترس اقتصادی را کاهش داده است در نتیجه سرمایه‌گذاران ریسک پذیر می‌توانند سری به بازار رمزارزها بزنند!

همانطور که در چارت مقایسه هفتگی بیت کوین و نرخ اوراق قرضه 10 ساله (خط آبی روشن) مشاهده می‌کنیم، با افزایش قیمت اوراق (ترس در بازارهای جهانی و پناه به سرمایه‌گذاری با ریسک کم) قیمت بیت کوین با کاهش مواجه شده است و بالعکس. اوج این همبستگی منفی را می توان در اعلام پاندمی جهانی کرونا دید، جایی که قیمت اوراق قرضه رکورد قیمتی جدیدی زد و قیمت بیت‌کوین به زیر 4 هزار دلار رسید!

در این بازه ترس در همه بازارهای جهانی مشهود و اوج خرید اوراق قرضه بود. با کاهش ترس سرمایه‌گذاران از عواقب بیماری کرونا و کار بر روی واکسن‌ها، نرخ اوراق به مرور کمتر شد و بازارها رونق گرفتند که بیت‌کوین در همین بازه رشد بی‌نظیر خود را شروع کرد.

در ماه می 2021 اعلام رسمی گونه جدید موسوم به دلتا مجدد ترس را در بازارهای جهانی افزایش داد، در همین بازه بیت‌کوین که مستعد اصلاح قیمتی هم بود از قیمت 60 هزار دلار تا 29 هزار با کاهش 50 درصدی مواجه شد! داستان مجدد تکرار شد و بعد از امکان موفقیت‌آمیز بودن واکسن‌ها در برابر این گونه جهش یافته مجدد نرخ اوراق قرضه هم کاهش پیدا کرد و سرمایه‌گذاری ریسک پذیر افزایش یافت و بیت‌کوین از 30 هزار دلار تا 52 هزار دلار رسید.

می‌توان نتیجه‌گیری کرد که یک همبستگی معکوس بین بازارهای سهام و رمزارزها با اوراق قرضه بلند مدت وجود دارد. پس توجه شما به اخبار مرتبط با سیاست های اقتصادی کشورها به خصوص آمریکا می تواند به شما نشانه هایی از روند فکری سرمایه‌گذاران کلان بدهد.

برای پیش بینی از آینده بازارها باید شاخص های کلان اقتصادی و روانی سرمایه‌گذاران را بررسی کرد و اینکار صرفا با کشیدن خط ترند، موج شماری و. میسر نیست!

برای تمرین این موضوع، بررسی تصمیمات دولت و خزانه‌داری امریکا نسبت به تعیین بازده اوراق، نحوه برخورد با نقدینگی در بازار و تورم در ماه های آتی می‌تواند جذاب باشد!

منابع:

برای خواندن مطالب بیشتر از این نویسنده: توییتر / سینا

اوراق قرضه به چه معنا است؟

اوراق قرضه اسنادی هستند که به‌موجب آن‌ها ناشر متعهد می‌شود مبالغ معینی (بهره سالانه) را در فاصله‌های زمانی مشخص به دارنده پرداخت کرده و در زمان سررسید نیز اصل مبلغ را بازپرداخت کند.

جی پلاس، سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.

باشگاه خبرنگاران جوان نوشت؛ پیش از هر چیز لازم است بدانید در ایران اوراق قرضه منتشر نمی‌شود، در مقابل اوراق با درآمد ثابت از قبیل اوراق مشارکت، اوراق خزانه، صکوک شرکتی، اوراق مرابحه، اوراق استصنا و… که با قوانین بانکداری اسلامی تطابق دارد، منتشر می شود.

اوراق قرضه اسنادی هستند که به‌ موجب آن‌ها ناشر متعهد می‌شود مبالغ معینی (بهره سالانه) را در فاصله‌های زمانی مشخص به دارنده پرداخت کرده و در زمان سررسید نیز اصل مبلغ را بازپرداخت کند. اوراق قرضه در کشور‌های خارجی یک ابزار بدهی میان‌مدت و بلندمدت برای تأمین مالی دولت‌ها و شرکت‌ها بوده و با تعهدات مشخصی همراه است.

دارنده اوراق قرضه هیچ نوع مالکیتی در شرکت ندارد و چیزی از بابت سود سهم که به سهامداران پرداخت می‌شود دریافت نمی‌کند.

دارندگان این اوراق برخلاف صاحبان سهام عادی، ادعای مالکیت یا حق رأی در شرکت ندارند و در واقع فقط وام‌دهندگان به ناشر هستند. آن‌ها پول خود را به ناشر قرض می‌دهند و در عوض بهره دریافت می‌کنند و در سر رسید نیز اصل تفاوتهای اوراق‌ قرضه و اوراق ‌مشارکت سرمایه خود را پس می‌گیرند.

اوراق قرضه از طریق پذیره‌نویسی به عموم ارائه می‌شود. پذیره‌نویسی معمولاً به‌صورت مذاکره‌ای و گاهی به‌صورت رقابتی است. در پذیره‌نویسی مذاکره‌ای، مدیریت شرکت و پذیره‌نویسان با بررسی وضعیت شرکت و بازاردر مورد انتشار اوراق قرضه تصمیم می‌گیرند.

این اوراق به طور عمده در بازار‌های خارج از بورس (تفاوتهای اوراق‌ قرضه و اوراق ‌مشارکت OTC) دادوستد می‌شوند. بازار اوراق قرضه نسبت به بازار سهام از ثبات قیمتی بیشتری برخوردار است و عموما نوسانات آن تحت تأثیر نرخ بهره قرار دارد.

این اوراق دو ویژگی قابل‌توجه دارند؛ اول اینکه در بازار‌های بسیار بزرگ بدهی معامله می‌شوند و ثانیا حجم آن‌ها با سرعت بسیار زیادی در حال رشد است.

اوراق قرضه در دنیا برخلاف سهام، عمر محدود دو، پنج، ۱۰ و حتی ۳۰ ساله دارند و اعتبار آن‌ها در تاریخ تعیین شده که سررسید نام دارد، به پایان می‌رسد. اگرچه ورقه قرضه تاریخ‌های معینی برای پرداخت بهره به همراه دارد، اصل سرمایه (مبلغ اسمی ورقه قرضه) فقط در تاریخ سررسید بازپرداخت می‌شود.

ویژگی‌های اوراق قرضه

اوراق قرضه در واقع بستانکار شرکت است. او به‌عنوان بستانکار، حق دریافت اصل مبلغ اسمی و بهره آن را دارد و حقوق وی در سند قرارداد تعیین‌شده است. دارنده اوراق قرضه هیچ نوع مالکیتی در شرکت ندارد و چیزی از بابت سود سهم - که به سهامداران پرداخت می‌شود - دریافت نمی‌کند.

اوراق قرضه دارای سر رسید مشخص است. برخی از این اوراق در یک مقطع معین زمانی سررسید می‌شوند و برخی دیگر به‌تدریج سررسید می‌شوند. اگر ناشر اوراق قرضه ورشکست شود، دارندگان اوراق قرضه در دریافت اصل‌وفرع سرمایه خود بر صاحبان سهام حق تقدم دارند. اگر شرکتی چند نوع اوراق قرضه منتشر کند، ترتیب اولویت آن‌ها در قرارداد‌های مربوط، قید می‌شود.

بعضی از شرکت‌ها برای ایجاد جذابیت و انگیزه بیشتر در سرمایه‌گذاران اقدام به انتشار اوراق قرضه با وثیقه می‌کنند؛ مثلاً ممکن است شرکت، زمین یا ساختمان خود را وثیقه اوراق قرضه قرار دهند. هرچند شرکت‌های مشهور و معتبر معمولاً اوراق قرضه را بدون وثیقه منتشر می‌کنند.

به‌طورکلی دارندگان اوراق قرضه در زمینه تصمیم‌گیری شرکت حق رأی ندارند، هرچند ممکن است که دارندگان انواع خاصی از این اوراق در مواردی از تصمیم‌گیری‌های شرکت (مثل انتشار و فروش اوراق قرضه‌های دیگر یا در موارد ادغام شرکت در شرکت‌های دیگر) حق رأی داشته باشند. البته اگر شرکتی شرایط مندرج در قرارداد اوراق قرضه را رعایت نکند، دارندگان اوراق مذکور می‌توانند بر بسیاری از فعالیت‌های شرکت اعمال قدرت کنند.

اگر اوراق قرضه در قالب عرضه خصوصی به خریدار فروخته شود، فقط ناشر و خریدار، طرف‌های قرارداد هستند، ولی اگر اوراق قرضه به‌طور عمومی به تعدادی زیادی از خریداران فروخته شود، غیر از طرف‌های قرارداد شخص دیگری نیز به‌عنوان امین به نمایندگی از دارندگان اوراق مذکور بر اجرای تعهدات شرکت نظارت می‌کند.

اوراق مشارکت

اوراق مشارکت (Participation Papers)، اوراق بهاداری است که بیانگر مشارکت دارنده آن در یک طرح است. در واقع شخص سرمایه خود را به یک شرکت، کارخانه و. می‌دهد تفاوتهای اوراق‌ قرضه و اوراق ‌مشارکت تا بتواند طرح توسعه خود را اجرا و سود سرمایه‌گذار را نیز پرداخت کند.

مهم‌ترین جذابیت اوراق مشارکت در مقایسه با سایر انواع اوراق بهادار، تضمین پرداخت سود است

به‌بیان‌دیگر اوراق مشارکت، اوراق بهادار معمولا با نامی است که با قیمت و مدت معین و برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های مورد نظر دولت، شهرداری‌ها، شرکت‌های بزرگ دولتی و خصوصی و تحت نظارت بانک مرکزی جهت تأمین مالی آن‌ها منتشر شده و بازپرداخت آن توسط دولت یا بانک‌ها تضمین می‌شود؛ اوراق مذکور از طریق عرضه عمومی به سرمایه‌گذاران واگذار می‌شود.

تضمین پرداخت سود

مهم‌ترین جذابیت اوراق مشارکت در مقایسه با سایر انواع اوراق بهادار، تضمین پرداخت سود است، به این معنا که دارنده این اوراق اطمینان دارد که سود مشخص و تضمین شده‌ای را به‌عنوان سود علی‌الحساب، در فواصل زمانی معین، دریافت می‌کند.

ویژگی‌های اوراق مشارکت

قابلیت خریدوفروش در بازار ثانویه
بازده بدون ریسک برای سرمایه‌گذاران
مالکیت بدون حق رأی برای دارندگان اوراق
معافیت مالیاتی برای سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت
تضمین سود و اصل مبلغ سرمایه‌گذاری برای دارندگان اوراق
پرداخت سود دوره‌های معین با کوپن‌های ماهیانه، سه ماهانه یا سالانه
پرداخت سود به‌صورت علی‌الحساب و سود قطعی در سررسید
تعیین سود ۱۸ تا ۲۲ درصد برای اوراق مشارکت (ممکن است ارقامی دیگری نیز ارائه شود)

تفاوت‌های اوراق قرضه با اوراق مشارکت

تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت در این است که اولا در اوراق قرضه به‌دلیل تعیین بهره مشخص، ماهیت آن مطابق با قوانین بانکداری اسلامی نیست و ثانیا در اوراق قرضه برای وام گیرنده، محدودیت خاصی ایجاد نمی‌کنند، در حالی‌که وجوه دریافتی در اوراق مشارکت حتما باید در طرح‌های مشخص تولیدی، عمرانی یا خدماتی به کار گرفته شود و سود قطعی آن پس از پایان طرح، محاسبه و به سرمایه‌گذار پرداخت شود.

توجه داشته باشید که ناشران اوراق قرضه در بازار‌های جهانی دارای رتبه‌بندی ریسک سرمایه‌گذاری هستند؛ اوراق قرضه دولتی معمولا کم‌ریسک و با بهره پایین است و در مقابل اوراق قرضه شرکت‌های تفاوتهای اوراق‌ قرضه و اوراق ‌مشارکت خصوصی، با توجه به رتبه‌بندی آن شرکت‌ها، دارای نرخ بهره بالاتری نسبت به اوراق دولتی هستند. بدیهی است شرکت‌هایی که ریسک بالاتری دارند، نرخ بهره اوراق قرضه آن‌ها بالاتر و احتمال «نکول» آن‌ها نیز بیشتر است.

تفاوت اوراق قرضه با مشارکت در دلفین وست

پیشتر در مقاله هایی مجزا به بیان و تعریف اوراق مشارکت و اوراق قرضه پرداختیم و به تمام ابعاد و ویژگی های این دو مفهوم اقتصادی اشاره نمودیم.در این مقاله به تفاوت اوراق مشارکت و اوراق قرضه خواهیم پرداخت و به وجوه اختلاف این دو می پردازیم.

اوراق قرضه خارج از بورس مورد معامله قرار می گیرد اما اوراق مشارکت قابلیت معامله در بازار بورس رادارد

نرخ سود و بهره در اوراق قرضه یکسان و ثابت است اما در اوراق مشارکت نرخ سود علی الحساب است

سود اوراق قرضه براساس میزان سود و زیان شرکت مشخص می گردد درحالی که سود اوراق مشارکت از ابتدا مشخص است.

وجه اوراق قرضه به شرکت ناشر تملیک می تفاوتهای اوراق‌ قرضه و اوراق ‌مشارکت شود لذا محدودیتی در نوع مصرف آن برای شرکت وجود ندارد و مصرف وجوه حاصل به صلاحدید ناشر ممکن است و دارنده صرفا بستانکار شرکت محسوب می گردد اما در اوراق مشارکت دارنده اوراق مشارکت با ناشر شریک می گردد.

صدور اوراق قرضه تنها توسط شرکت سهامی عام صورت میگیرد در حالی که برای صدور اوراق مشارکت علاوه بر شرکت سهامی عام، شرکت سهامی خاص و شرکت

تعاونی نیز مجاز به صدور اوراق مشارکت هستند.

باز پرداخت اصل و سود علی الحساب در اوراق مشارکت الزاما باید تضمین گردد در صورتی که در اوراق قرضه تضمین پرداخت سود و اصل مبلغ، اختیاری است

«درخصوص بهره معین اوراق قرضه می توان اشاره کرد که باتوجه به نظریه شورای نگهبان مورخ۱۷/۵/۱۳۶۳وسایر نظرات شورا مزبور همچنین بنا به اصل۴۹قانون اساسی معاملات ربوی ممنوع و در نتیجه باطل است و گنجاندن هرنوع بهره در قرارداد قرض غیر مجاز است».

دارنده اوراق قرضه در واقع بستانکار شرکت است. او به‌عنوان بستانکار، حق دریافت اصل مبلغ اسمی و بهره آن را دارد و حقوق وی در سند قرارداد تعیین‌شده است. دارنده اوراق قرضه هیچ نوع مالکیتی در شرکت ندارد و چیزی از بابت سود سهم – که به سهامداران پرداخت می‌شود – دریافت نمی‌کند.

اوراق قرضه‌ دارای سر رسید مشخص است. برخی از این اوراق در یک مقطع معین زمانی سررسید می‌شوند و برخی دیگر به‌تدریج سررسید می‌شوند.

معمولاً اوراق قرضه دارای ارزش اسمی مشخص هستند.

اگر ناشر اوراق قرضه ورشکست شود، دارندگان اوراق قرضه در دریافت اصل‌وفرع سرمایه خود بر صاحبان سهام حق تقدم دارند. اگر شرکتی چند نوع اوراق قرضه منتشر کند، ترتیب اولویت آن‌ها در قراردادهای مربوط، قید می‌شود.

بعضی از شرکت‌ها برای ایجاد جذابیت و انگیزه بیشتر در سرمایه‌گذاران اقدام به انتشار اوراق قرضه با وثیقه می‌کنند؛ مثلاً ممکن است شرکت، زمین یا ساختمان خود را وثیقه اوراق قرضه قرار دهند. هرچند شرکت‌های مشهور و معتبر معمولاً اوراق قرضه بدون وثیقه منتشر می‌کنند.

به‌طورکلی دارندگان اوراق تفاوتهای اوراق‌ قرضه و اوراق ‌مشارکت قرضه در زمینه تصمیم‌گیری شرکت حق رأی ندارند، هرچند ممکن است که دارندگان انواع خاصی از این اوراق در مواردی از تصمیم‌گیری‌های شرکت‌(مثل انتشار و فروش اوراق قرضه‌های دیگر یا در موارد ادغام شرکت در شرکت‌های دیگر) حق رأی داشته باشند. البته اگر شرکتی شرایط مندرج در قرارداد اوراق قرضه را رعایت نکند، دارندگان اوراق مذکور می‌توانند بر بسیاری از فعالیت‌های شرکت اعمال قدرت کنند.

اگر اوراق قرضه در قالب عرضه خصوصی به خریدار فروخته شود، فقط ناشر و خریدار، طرف‌های قرارداد هستند، ولی اگر اوراق قرضه به‌طور عمومی به تعدادی زیادی از خریداران فروخته شود، غیر از طرف‌های قرارداد شخص دیگری نیز به‌عنوان امین به نمایندگی از دارندگان اوراق مذکور بر اجرای تعهدات شرکت نظارت می‌کند.

اوراق مشارکت اوراق بهادار با نام یا بی‌نامی است که به قیمت اسمی و برای مدت زمان معین منتشر شده و سرمایه‌گذار نسبت به قیمت اسمی و مدت‌زمان مشارکت در سود حاصل از پروژه‌ها سهیم می‌شود. این اوراق به مانند یک بدهی است که منتشر کننده آن تعهد می‌دهد در بازه‌های زمانی معین مبلغی که در اوراق ذکر شده به عنوان سود به سرمایه‌گذار پرداخت کند.

دولت و شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها و مؤسسات غیردولتی، شرکت‌های سهامی عام و خاص و شرکت‌های تعاونی تولید و … از جمله نهادهایی هستند که این اوراق را منتشر می‌کنند. شرکت ابتدا پروژه را بررسی کرده و در صورت داشتن توجیه اقتصادی اقدام به انتشار این اوراق می‌نماید.

تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت چیست؟

تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت، در ریسک سرمایه‌گذاری است. این دو نوع اوراق دو ابزار تامین مالی برای جذب نقدینگی در پروژه های تولیدی و خدماتی بزرگ و کوچک هستند که سرمایه‌گذار، بابت پولی که برای مشارکت پرداخت می‌کند، در سود شریک می‌شود.

ستاره | سرویس علوم - تفاوت اصلی اوراق قرضه با اوراق مشارکت این است که سود اوراق مشارکت سود علی‌الحساب بوده و مصداق بانکداری بدون ربا می باشد و پولی که خریدار به فروشنده (ناشر اوراق) می‌دهد، حتما باید در کاری که از قبل قرارداد شده هزینه شود؛ اما چنین الزامی در اوراق قرضه نیست. اما برای شناخت دقیق‌تر اوراق قرضه و مشارکت و تفکیک آن‌ها بر اساس تفاوت‌هایشان، با ما همراه باشید.

در صورتی که مطالعه قسمت خاصی از این مطلب مد نظر شماست؛ با انتخاب عناوین ارائه شده در فهرست زیر به موضوع دلخواه خود برسید

اوراق قرضه چیست؟

نام اوراق قرضه یا اوراق بدهی (bond) اوراقی است که توسط یک شرکت یا موسسه یا سازمان منتشر می‌شود و به دارنده آن، سود سالانه می‌دهد. این سود، در زمان‌های خاص قابل پرداخت و دریافت بوده و در زمان سر‌رسید، اصل مبلغ که خریدار برای مالکیت اوراق قرضه پرداخت کرده، مسترد می‌شود.

اگر شما دارای یک برگه اوراق قرضه باشید، حق دریافت اصل و سود را داشته اما هیچ حقی برای شما در مالکیت پروژه یا شرکت یا موسسه یا فعالیت سازمان مربوطه، محفوظ نیست. بر خلاف سهام شرکت‌های بورسی که دارنده حتی یک برگه سهم، قادر است در مجمع عمومی شرکت و حق رای داشته باشد.

اوراق قرضه از جمله اوراق بهادار است که صادر کننده برگه، به خریدار بدهکار می‌شود و خریدار، بستانکار می‌گردد. این اوراق، دارای کوپن بهره است و در فاصله معینی در بانک، قابل نقد شدن خواهد بود.

اوراق قرضه قابلیت معامله در بورس در کشورهای دیگر را داشته و ۲ نوع تنزیلی (DISCOUNT) و با صرفه (PREMIUM) دارد. این اوراق به صورت کوتاه مدت (سر رسید ۱ تا ۵ ساله)، میان مدت (۵ تا ۱۰ ساله) و بلند مدت (۱۰ سال به بالا) تقسیم می‌شود.

اوراق قرضه و ماده ۵۲ قانون تجارت

ورقه قرضه، عبارت است از برگه قابل معامله که مبلغی وام با بهره معین را معرفی می‌کند که کلیه یا بخشی از آن در موعد معین باید مسترد شود. اوراق قرضه طبق قانون تجارت، قابل تعویض با سهام شرکت در بازار بورس است.

شرایط صدور اوراق قرضه

برای صدور اوراق قرضه، رعایت شرایط زیر از طرف شرکت سهامی الزامی است:

نوع شرکت باید شرکت سهامی عام باشد، بنابراین شرکت‌های سهامی خاص از صدور اوراق قرضه محروم شده‌اند. از تاریخ ثبت شرکت دو سال تمام گذشته باشد. اجازه انتشار و صدور اوراق قرضه باید در اساسنامه شرکت قید شده باشد. در صورت عدم تصریح این موضوع در اساسنامه، بنا به پیشنهاد هیئت مدیره و اجازه و تصویب مجمع عمومی فوق العاده و اصلاح اساسنامه می‌توان به صدور اوراق قرضه اقدام کرد. شرکت زمانی می‌تواند نسبت به صدور اوراق قرضه اقدام کند که تمام سرمایه ثبت‌شده شرکت، توسط صاحبان سهام پرداخت شده باشد. حداقل در تفاوتهای اوراق‌ قرضه و اوراق ‌مشارکت دو نوبت ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت توسط مجمع عمومی صاحبان سهام به تصویب رسیده باشد.

ویژگی‌های اوراق قرضه

برای اوراق قرضه می‌توان چند ویژگی زیر را برشمرد که برای خریدارانش، جذاب است و مصداق یک سرمایه‌گذاری بلند مدت محسوب می‌شود:

اوراق قرضه، سر رسید مشخص دارد. برخی از اوراق قرضه، به تدریج سر رسید می‌شوند و مقطع معین زمانی ندارند. اوراق قرضه، ارزش اسمی مشخص دارد. اگر صادر کننده اوراق قرضه ورشکسته شود، صاحب این اوراق، حق تقدم برای دریافت اصل و سود سرمایه گذاری دارد. برخی از اوراق قرضه را می‌توان با وثیقه ملکی یا زمین، تصاحب کرد. دارنده اوراق، حق تصمیم گیری در شیوه مدیریت و کسب و کار صادر کننده برگه را ندارد.

سود اوراق خزانه (قرضه) چقدر است؟

سر رسید اوراق یا اسناد خزانه اسلامی (اخزا)، ۴ و ۱۳ و ۲۶ و ۵۲ هفته‌ای است و چون اشکال فقهی دارد، دولت این اوراق را به صورت مستقیم به طلبکاران غیر دولتی (مثل پیمانکاران بخش‌های دولتی بابت طلب) پرداخت می‌کند و قابلیت فروش در بازار فرابورس ایران را دارد.

در سررسید اسناد خزانه اسلامی، خزانه‌داری مبلغ اسمی اوراق را به حسابی نزد بانک عامل واریز می‌کند. پس از آن شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، مبلغ اسمی را به شماره حساب بانکی دارندگان اوراق واریز خواهد کرد بنابراین اعلام شماره حساب و شبای بانکی دارندگان اوراق به کارگزار ضروری است.

با خرید و فروش اسناد خزانه اسلامی درصدی به عنوان کارمزد معاملات از حساب سرمایه گذار کسر می‌گردد. اسناد خزانه اسلامی معاف از مالیات است. کارمزد معاملات این اوراق به این شرح است:

کارمزد خرید: ۰٫۰۷۲۶ درصد
کارمزد فروش: ۰٫۰۷۷۴ درصد

اوراق مشارکت چیست؟

علاوه بر اوراق قرضه، ابزار دیگری هم برای تامین مالی پروژه‌ها، شرکت‌ها، موسسات و سازمان‌ها وجود دارد که «اوراق مشارکت» نامیده می‌شود. این اوراق که در سال‌های اخیر بیشتر توسط دولت‌ها منتشر شده و سودی بین ۱۵ تا ۲۰ درصد سالانه معاف از مالیات را به دارنده پرداخت کرده، همچون اوراق قرضه، یک برگه بهادار است.

اوراق مشارکت، می‌تواند توسط دولت یا شهرداری‌های استان‌ها در سراسر کشور یا حتی شرکت‌های دولتی و خصوصی و خصولتی (ترکیب دولتی و خصوصی) منتشر شود. علت انتشار، تامین مالی است. مقررات ناظر بر انتشار اوراق مشارکت، بر عهده بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. یعنی هر شخص حقیقی یا حقوقی، نمی‌تواند بدون کسب مجوز از بانک مرکزی، نسبت به تولید و انتشار اوراق مشارکت اقدام کند.

(انواع و اقسام اوراق مشارکت با سود ۲۰ درصد را می‌توان در بازار بورس ایران انتخاب و از طریق tsetmc.com خریداری کرد)

سود اوراق مشارکت چقدر است؟

هر ناشر بسته به پروژه و میزان نقدینگی مورد نیاز، اوراق مشارکت تحت مجوز بانک مرکزی منتشر می‌کند. سپس بابت مشارکت خریدار اوراق سودی قابل دریافت در بازه‌های مشخص را تعیین و پرداخت می‌کند که در ایران، بین ۱۸ تا ۲۰ درصد است.

به هر حال، صرفه خرید اوراق مشارکت از سپرده‌گذاری بانکی (سالی ۱۵ تا ۱۸ درصد) بیشتر است. همان‌طور که می‌دانید از ۷ بهمن ۹۷، پرداخت سود روزشمار به سپرده‌های کوتاه مدت در سیستم بانکی ایران ممنوع شد و صدور کد شهاب در سامانه نهاب نیز برای شفاف‌سازی بیشتر تراکنش‌های بانکی در ایران به شمار می‌رود.

تفاوت اوراق سلف با اوراق مشارکت

اوراق سَلَف (sukuk salaf)، اوراقی است که بر اساس قرارداد سلف منتشر می‌شود و به معنی پیش‌خرید نقدی محصولات واحدهای تولیدی به قیمت معین با کیفت معین و به قیمت معین است تا تامین سرمایه بنگاه فراهم شود. این اوراق با اوراق مشارکت فرق دارد؛ چرا که برای خرید کالایی مشخص به قیمت مشخص است در حالی که چنین چیزی در اوراق مشارکت وجود ندارد.

ویژگی‌های اوراق مشارکت چیست؟

موارد زیر را در نظر داشته باشید:

اوراق مشارکت، معمولا بی نام است و قابل انتقال به غیر. قیمت اسمی مشخص برای اوراق مشارکت تعیین می‌شود. سر رسید مشخص دارد و مدت آن هم مشخص است. بازپرداخت اصل و سود علی الحساب اوراق مشارکت همچون اوراق قرضه، توسط ناشر برگه (صادر کننده اوراق) تضمین شده است. اگر شما قصد فروش اوراق مشارکت را داشته باشید، از طریق بانک‌های عامل در سراسر کشور قابل انجام است. بر اساس مدت زمانی که صاحب برگه هستید، در سود حاصل از اجرای طرح‌های مربوطه، سهیم خواهید بود. هر برگه اوراق مشارکت، نشان دهنده قدر‌السهم شما در سرمایه گذاری در فعالیت‌های ناشر (صادر کننده برگه) است. در واقع فروشنده اوراق، وکیل شما در انجام پروژه هایی است که به منظور تامین مالی آن‌ها، از شما پول گرفته است. اگر شما صاحب اوراق مشارکت باشید و قصد شرکت در مناقصه یا مزایده یا توثیق به منظور حسن اجرای تعهدات (قرارداد های پیمانکاری) داشته باشید، اوراق مشارکت، برگه بهادار است که جایگزین ضمانت نامه بانکی خواهد بود.

تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت چیست؟

حالا که با ویژگی‌ هر یک از این اوراق آشنا شدیم می‌توانیم تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت را به طور دقیق بررسی کنیم:

«اوراق قرضه» از حیث ناشر به اوراق خزانه ملی (treasury bonds) و اوراق قرضه دولتی (states bond) تقسیم بندی می‌شوند. ریسک اوراق قرضه به مراتب بیشتر از اوراق مشارکت است. اوراق مشارکت، همان اوراق قرضه است که بر اساس قانون بانکداری اسلامی بدون ربا منتشر می‌شود. تفاوت اصلی اوراق مشارکت با اوراق قرضه آن است که در اوراق مشارکت، وجه دریافتی از خریدار، حتما باید در طرح مشخص تولیدی و خدماتی و عمرانی هزینه شود، اما در اوراق قرضه، وجه دریافتی از خریدار هر جایی به صلاحدید فروشنده، قابلیت هزینه شدن دارد و ناشر را محدود نمی‌کند. انتشار اوراق مشارکت توسط دولت، در راستای سیاست‌های انقباضی پولی در علم اقتصاد کلان است و در اوراق قرضه، بیشتر برای فعالیت‌های کسب و کار خصوصی و کوچک کاربرد دارد. در ایران، اوراق قرضه منتشر نمی‌شود و اوراق یا اسناد خزانه و صکوک شرکتی، جایگزین آن شده است. اوراق قرضه از طریق پذیره نویسی عمومی بوده، اما اوراق مشارکت از طریق خرید برگه از شعب بانک است. اوراق قرضه در خارج از بورس معامله می‌شود، اما امکان معامله اوراق مشارکت دربازار بورس وجود دارد. اوراق مشارکت، معافیت مالیاتی و تضمین بازگشت سود دارد. اوراق قرضه، سود مشخص دارد و اوراق مشارکت، سود علی الحساب.

نحوه پذیرش اوراق بهادار اسلامی به عنوان وثیقه تسهیلات را بانک مرکزی در بخشنامه ای بر اساس قانون بودجه سال ۹۷ کل کشور منتشر کرد که در این لینک در دسترس است. دولت چین، اولین کشور جهان است که اوراق قرضه مبتنی بر فناوری «بلاک چین» (block chain) را منتشر کرد.

در سال ۲۰۱۹ میلادی، بزرگ‌ترین اوراق قرضه جهان توسط شرکت ARAMCO عربستان سعودی به منظور خرید سهام غول پتروشیمی جهان (سابیک) به ارزش ۱۰ میلیارد دلار منتشر شد.

مخاطبین گرامی

از مهم‌ترین تفاوت‌های اوراق قرضه و اوراق مشارکت - غیر از سود آن‌ها که در اوراق مشارکت علی الحساب است و در اوراق قرضه سود مشخص - در این است که اصل و سود خرید اوراق مشارکت تضمین شده، در حالی که اوراق قرضه با خطر ورشکستگی ناشر همراه است. همچنین امکان وثیقه گذاشتن اوراق مشارکت به عنوان ضمانت‌نامه برای پیمانکاران خصوصی در قراردادهای دولتی وجود دارد اما اوراق قرضه اینطور نیست.

اگر تجربه خرید و فروش اوراق قرضه، اوراق سلف و اوراق مشارکت را دارید، نظرات و دیدگاه‌های خود را از طریق بخش کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
و اما برای شروع فعالیت و سرمایه‌گذاری در بورس پیشنهاد می‌کنیم حتما حداقل سرمایه برای ورود به بازار بورس ایران را بخوانید و اطلاعات لازم را کسب کنید.