اوراق تبعی چیست
اگر اخبار بورس را پیگیری کرده باشید حتما اسم اوراق تبعی یا همان اوراق اختیار فروش تبعی را شنیده اید. حال اگر می خواهید بدانید که اوراق تبعی چیست با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
از طرفی سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.
اوراق اختیار فروش تبعی
حتما برایتان سوال پیش آمده که اوراق تبعی چیست ؟ اوراق تبعی یا همان اوراق اختیار فروش تبعی که در ایران به عنوان بیمه کردن سهام از آن یاد میشود، در حقیقت، ابزاری است که بهوسیله آن نوسانات و زیان سهام بیمه میشود.
سهامدار عمده با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیلهای آن دارد، اوراق تبعی را منتشر میکند و کسی که این اوراق را خریداری میکند در تاریخ اعمال در صورتی که قیمت سهم پایینتر از نرخ توافقی باشد زیان او جبران میشود.
نکته با اهمیت در پاسخ به این سوال ( اوراق تبعی چیست ) این است که سهامدار عمده تنها شخصیتی است که میتواند از این ابزار استفاده کند. یعنی سهامدار عمده اوراق اختیار فروش تبعی را میفروشد و کسی که این اوراق را خریداری میکند، در صورت پایینتر آمدن قیمت سهم، زیان وی جبران میشود.
بنابراین، این اوراق تبعی را میتوان روشی برای به حداقل رساندن ریسک سیستماتیک (systematic risk) دانست. ریسک سیستماتیک به عنوان واریانس بازدههای مورد انتظار سرمایه گذاری تعریف شده است که به آن ریسک بازار نیز میگویند.
یکی از مهمترین دغدغهها و دل مشغولیهای سهامداران در بورس، کسب حداقل بازده مورد انتظار (معادل نرخ سود بدون ریسک اوراق مشارکت) است. با استفاده از این ابزار، اطمینان لازم برای کسب بازده مورد انتظار برای سهامداران محقق میشود.
سهامدار میتواند با در اختیار داشتن اوراق اختیار فروش تبعی، ریسک سیستماتیک را به حداقل برساند.
به این ترتیب در صورتی که قیمت سهم شرکت در تاریخ مورد توافق تاریخ اعمال،کمتر از قیمت مورد توافق قیمت اعمال باشد دارنده اوراق اختیار فروش میتواند با دریافت مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم در بازار عادی منتفع شود.
نکات حائز اهمیت در اوراق تبعی چیست ؟
از نکات حائز اهمیت این اوراق این است که:
اولا: خریداران این اوراق حق فروش آن را تا تاریخ سر رسید نخواهند داشت بنابراین از این لحاظ، این اوراق شبیه اوراق اختیار فروش اروپایی هستند.
ثانیا: این اوراق تنها به اشخاصی تعلق میگیرد که سهام شرکتی که اوراق اختیار فروش آن منتشر میشود را داشته باشند. مثلا: شخصی که سهام شرکت پتروشیمی کرمانشاه را دارد، میتواند اوراق اختیار فروش آنرا خریداری کند.
ثالثا: خریداران تنها به میزان سهام تملک شده در بورس میتوانند اقدام به خرید اوراق اختیار فروش تبعی کنند و خرید بیش از آن تعداد امکان پذیر نبوده و ابطال خواهد شد؛ بنابراین عرضه کننده اوراق تعهدی نسبت به مازاد خریداری شده نخواهد داشت.
رابعا: این ابزار مالی جدید سبب میشود تا با توجه به حذف ریسک در بازار سرمایه، سرمایه گذاران بهجای سرمایه گذاری در بازار پول به دنبال کسب سود بیشتر در بازار سرمایه باشند. زیرا علاوه بر اینکه سهامداران عمده در هنگام تعیین نرخ سهام در تاریخ اعمال میتواند درصد بیشتری را نسبت به نرخ اوراق مشارکت اعلام کنند (مثلا به جای ۲۰ درصد نرخ اوراق مشارکت، ۲۵ یا ۳۰ درصد در نظر بگیرند) میتواند با توجه به تعیین فواصل زمانی واگذاری اوراق اختیار فروش از سوی سهامدار عمده، نسبت به اوراق مشارکت که حداقل یکساله است سود و منفعت بیشتری را نصیب سهامدار کند.
در کل میتوان انتظار داشت که سهامداران با توجه به حداقل سود مورد انتظاری که در آینده نصیبشان خواهد شد، از نوسانات مقطعی بازار سرمایه، هراسی نداشته و با کاهش قیمت سهامشان از بازار خارج نمیشوند.
در تاریخ اعمال اوراق اختیار فروش تبعی چه اتفاقاتی می تواند رخ دهد ؟
اما آنچه در این جا حائز اهمیت است این است که در تاریخ اعمال چه اتفاقاتی میتواند رخ دهد:
الف) فرض کنیم ارزش روز سهام در تاریخ اعمال بیشتر از قیمت اعمال باشد. در این حالت طبیعی است که سهامداران از «حق» خود استفاده نکرده و میتوانند سهامشان را در بازار به فروش برسانند. به نحوه خرید اوراق اختیار فروش تبعی عبارت دیگر
ب) قیمت بازار سهام در تاریخ اعمال بیشتر از قیمت اعمال باشد. اما این تفاوت بسیار کم بوده یا معادل ارزش روز آن سهم باشد.
در این چنین حالتی به احتمال بسیار زیاد سهم با عرضه سنگین سهام چه توسط آنهایی که برگه اختیار فروش را در اختیار دارند و چه سایر سهامداران مواجه خواهد شد، زیرا همگان بر اتمام تاریخ اختیار فروش آگاهی دارند.
این وضعیت زمانی بدتر خواهد شد که سهامدار عمده بخواهد از طریق واگذاری سهم، زیان سهامدار را جبران کند (اوراق را باز خرید کند)
(ج) حالت سوم مربوط به زمانی است که بنا به هر دلیلی ارزش روز سهام از ارزش اعمال سهم کمتر باشد.
به بیان دیگر:
در این چنین شرایطی بهخوبی معلوم است که صفهای فروش طولانی بر روی آن سهم ایجاد خواهد شد، و طبیعی است که سهامدار عمده نیز بخواهد از طریق واگذاری سهام و نه پرداخت نقدی مابه التفاوت یا پرداخت ارزش سهم (به نرخ اعمال) در سررسید اوراق اختیار فروش با خریداران این اوراق تسویه حساب کند.
ناگفته، پیداست که بر حجم صفهای فروش افزوده خواهد شد و سهامداری که تا چند روز پیش خودش را برنده تصور میکرد، با در اختیار گرفتن تعداد سهام بیشتر و با تداوم روزهایی که سهام شرکت مورد مثال مورد عرضه سنگین قرار میگیرد .
و همانند فردی که گلولهای برفی در دست دارد و شاهد آب شدن این گلوله برفی است، شاهد از دست دادن سود انتظاریش خواهد بود؛
بنابراین باید، سهامداران در زمینه خرید این اوراق بسیار هوشمندانه عمل کرده و عملکرد مالی شرکتی که اوراق اختیار فروش آن را خریداری میکنند را بررسی کنند، شاید شرایط به گونهای باشد که سهامدار و خریدار این اوراق ترجیح دهند حداقل زیان (معادل ارزش اوراق اختیار فروش) را پذیرفته و سهام شرکت را فروخته و از آن شرکت خارج شوند؛ بنابراین صرف عرضه اوراق اختیار فروش نمیتواند تضمینی برکسب سود مورد انتظار باشد.
اﻃﻼﻋﯿﻪ ﻋﺮﺿﻪ اوراق اﺧﺘﯿﺎر ﻓﺮوش ﺗﺒﻌﯽ ﺳﻬﺎم بزاگرس
به گزارش روابط عمومی سازمان اقتصادی کوثر، اﻃﻼﻋﯿﻪ ﻋﺮﺿﻪ اوراق اﺧﺘﯿﺎر ﻓﺮوش ﺗﺒﻌﯽ ﺳﻬﺎم شرﮐﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﯿﺮوﮔﺎه زاﮔﺮس ﮐﻮﺛﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺎﻟﯽ از روز ﺳﻪ ﺷﻨﺒﻪ ﻣﻮرخ 1401/03/31 منتشر خواهد شد.
ﺳﺎزﻣﺎن اﻗﺘﺼﺎدي ﮐﻮﺛﺮ در ﻧﻈﺮ دارد اوراق اﺧﺘﯿﺎر ﻓﺮوش ﺗﺒﻌﯽ ﺑﺮ روي ﺳﻬﺎم ﺷﺮﮐﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﯿﺮوﮔﺎه زاﮔﺮس ﮐﻮﺛﺮ را ﺑﻪ روش ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺎﻟﯽ و ﺑﺎ ﻫﺪف ﺻﺮف 20% ﻣﺒﻠﻎ ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه در ﺟﻬﺖ ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺳﻬﺎﻣﺪاران ﺧﺮد، ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
سازمان اعلام کرد که ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اوراق اﺧﺘﯿﺎر ﻓﺮوش ﺗﺒﻌﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﯿﺮوﮔﺎه زاﮔﺮس ﮐﻮﺛﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺎﻟﯽ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﯽﺷﻮد، ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺎده ۳۸ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻌﺎﻣﻼت اوراق اﺧﺘﯿﺎر ﻓﺮوش ﺗﺒﻌﯽ در ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان و ﻓﺮاﺑﻮرس اﯾﺮان"، ﮐﻠﯿﻪ اﺷﺨﺎﺻﯽ ﮐﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺧﺮﯾﺪ اوراق ﻣﺬﮐﻮر ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، ﻣﻠﺰم ﺑﻪ واﮔﺬاری اوراق اﺧﺘﯿﺎر ﺧﺮﯾﺪ ﺗﺒﻌﯽ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت زﯾﺮ و در ﻫﻤﺎن روزی ﮐﻪ ﺳﻬﺎم ﭘﺎﯾﻪ و اوراق اﺧﺘﯿﺎر ﻓﺮوش ﺗﺒﻌﯽ ﺳﻬﺎم ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﯿﺮوﮔﺎه زاﮔﺮس ﮐﻮﺛﺮ در ﻧﻤﺎد ﺑﺰاﮔﺮس را ﺧﺮﯾﺪاری ﻧﻤﻮده اﻧﺪ، ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ.
متقاضیان و علاقه مندان می توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر و آگهی از شرایط اعمال و سایر نکات قابل توجه، به «دستورالعمل معاملات اوراق اختیار فروش تبعی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران» مصوب ۱۳۹۶/۰۶/۱۴ هیأت مدیره محترم سازمان بورس و اوراق بهادار و اصلاحات بعدی آن مراجعه نمایند.
اوراق اختیار فروش تبعی در ۲۲ نماد منتشر شد
اوراق اختیار فروش تبعی به منظور حمایت از بازار در بورس اوراق بهادار تهران در یک ماه گذشته در ۲۲ نماد و با ارزش اعمال بیش از سه هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان منتشر شده که روند انتشار این اوراق با همکاری سهامداران عمده شرکتها تداوم خواهد یافت.
معاون بازار بورس اوراق بهادار در این باره گفته است: «سرمایهگذاران میتوانند با خرید اوراق اختیار فروش تبعی و با نگهداری سهام پایه آن تا سررسید اوراق، سهام خود را بیمه کرده و به بازدهی تضمین شده دست یابند.»
محمود گودرزی اضافه کرد: «همچنین اشخاصی که تمایل به خرید اوراق اختیار فروش تبعی دارند باید شرایط و محدودیتهای خرید اوراق تبعی را که در اطلاعیه عرضه اوراق و پیامهای ناظر مربوطه ذکر شده، رعایت کنند. قیمت فروش اوراق اختیار فروش تبعی نیز به شکلی تعیین میشود که با خرید سهام پایه و اختیار فروش تبعی آن در یک روز، بازدهی تضمین شدهای توسط عرضهکننده برای خریداران محقق شود.»
او ادامه داد: «در راستای آئین نامه حفظ و صیانت از حقوق سهامداران در بازار سرمایه و الزام به بازارگردانی توسط کلیه ناشران بورسی، از همه ناشران تقاضا شد نسبت به شروع عملیات بازارگردانی مؤثر و فعال در اسرع وقت اقدام کنند. به همین منظور طی اطلاعیهای به صورت مشخص، پارامترهای بازارگردانی به اطلاع ناشران و سهامداران رسانده میشود تا فعالیتهای بازار گردانی به صورت رسمی از ۱۰ مهرماه آغاز شود.»
معاون بازار بورس اوراق بهادارخاطر نشان کرد: «در واقع بورس تهران با ابزارهای بازار گردانی و اختیار فروش تبعی که نوعی بیمه سهام است، قصد دارد نقدشوندگی بازار را ارتقا و بهبود دهد.»
او گفت: «هماکنون ۱۳۲ شرکت از میان شرکتهای بورسی دارای بازارگردان فعال هستند، اما آنچه که در شرایط موجود حائز اهمیت است مؤثر بودن فرایند بازارگردانی است. با توجه به مصوبه شورای عالی بورس، ناشران و سهامداران آنها ملزم به اجرای عملیات بازارگردانی مطابق با شاخصهای مورد نظر بورس تهران شدهاند.»
معاون بازار بورس اوراق بهادار افزود: «همچنین تاکنون ۱۶ شرکت درخواست رسمی مبنی بر شروع عملیات بازارگردانی مؤثر اعلام کردهاند و به زودی بازارگردانی بر روی این نمادها آغاز خواهد شد.»
اختیار معامله چیست؟
اختیار معامله چیست ؟ بیشتر فعالهای بورس فقط با خریدوفروش اوراق بهادار آشنا هستند. اما بهغیر از این اوراق، اوراق و قراردادهای دیگری در بورس تعریف میشوند. این ابزارهای مشتقه برای کاهش یا انتقال ریسک منتشر میشوند. یکی از ابزارهای مالی پرکاربرد اختیارهای معامله هستند. این اختیارها تاکنون بیشتر در بورس کالا استفاده میشدند. اخیرا در رابطه با انتشار اوراق اختیار فروش تبعی در بورس اوراق بهادار اخبار متعددی منتشر شده است. در این مقاله قصد داریم ابتدا با سازوکار انواع اختیار معامله آشنا شویم و سپس به توضیح اختیار فروش تبعی، چگونگی خرید این اوراق و نقش آنها در کاهش ریسک سرمایهگذاریها صحبت کنیم.
اختیار معامله چیست؟
هروقت شما با اراده خودتان، بهطور مستقل و بدون اجبار، تصمیم به انجام کاری بگیرید، یعنی بهطور اختیاری عمل کردهاید. ابزارهای مالی متعددی برای مدیریت ریسک در بازارها وجود دارند که برخی از آنها حالت اختیاری دارند و برخی دیگر اجباری.
برای مثال قراردادهای آتی نمونهای از ابزارهای مالی هستند که در صورت خرید آنها باید در تاریخ معین به تعهدات خود عمل کنید. در این قرارداد نمیتوانید تا تاریخ درج شده در قرارداد صبر کنید سپس وضعیت بازار را بسنجید و اگر به نفعتان بود به تعهدات خود عمل کنید. در واقع شما مجبورید بدون توجه به وضعیت بازار به تعهدات خود عمل کنید حتی اگر به ضررتان باشد.
برای رفع این مشکل قراردادی طراحی شد که در آن پایبند بودن به مفاد قرارداد اجباری نبود. یعنی با استفاده از این قرارداد میتوانید در تاریخ سررسید بازار را از تمامی جهتها بررسی کنید و اگر به نفعتان بود به تعهدات خود عمل کنید. اگر در قرارداد موردی ذکر شده باشد که در صورت عمل به آن دچار ضرر و زیان شوید، میتوانید تعهدات خود را انجام ندهید.
با بررسی میان ابزارهای مالی موجود میتوان فهمید که اختیار معاملهها از امکانات بیشتری نسبت به سایر ابزارها برخوردارند. داشتن اختیارات بیشتر نسبت به سایر ابزارهای مالی باعث شده که قیمت اختیارها بیشتر از سایر ابزارها باشد.
اختیار معامله از ابزارهای مشتقه به حساب میآید. اوراق مشتقه، اوراقی هستند که ارزش خود را از یک دارایی دیگر میگیرند. در واقع این اوراق خود ارزش خاصی ندارند و میتوانند ارزش خود را از سهام، اوراق قرضه، ارز، کالا و. بگیرند.
ساز و کار اختیار معامله
همانطور که گفته شد، اختیار معامله یک قرارداد است که بین دو شخص (خریدار و فروشنده) بسته میشود. مواردی چون تاریخ سررسید، دارایی مورد معامله، قیمت توافقی باید در قرارداد مشخص شوند. اختیار معامله دارای دو نوع اختیار خرید و اختیار فروش است.
اختیار خرید (Call Option)
فرض کنید شخصی دارای تعدادی سهم مشخص است. این شخص حدس میزند که قیمت این سهم در آینده کاهش پیدا کند. بنابراین تصمیم میگیرد که بر روی سهام خود، اختیار خریدی منتشر کند.
در نقطه مقابل آن فرد شما قرار دارید و حدس میزنید که قیمت همان سهم در آینده نزدیک افزایش چشمگیری پیدا کند اما اکنون پول کافی برای خرید آن سهم ندارید. شما میتوانید به شخصی که اختیار خرید این سهم را میفروشد (دارنده سهم) مراجعه کرده و در ازای پرداخت قیمت قراردادِ اختیار معامله، اختیار خرید این سهم را از فروشنده بگیرید.
با خرید این اختیار، در تاریخ سررسید حق این را دارید که اختیار خرید خود را اعمال کنید یا نکنید. اگر قیمت این سهم در تاریخ سررسید از قیمت توافق شده بین شما و فروشنده بیشتر باشد، شما حق استفاده از اختیار خرید خود را دارید و میتوانید آن سهم را با قیمت توافق شده خریداری کنید.
اما اگر قیمت سهم مطابق با پیشبینی فروشنده تغییر کرده باشد و در تاریخ سررسید قیمت سهم در بازار آزاد پایینتر از قیمت توافق شده شما باشد، میتوانید از اختار خرید خود استفاده نکرده و سهام را بهطور مستقیم از بازار آزاد با قیمت پایینتر خریداری کنید.
در واقع شما با استفاده از این قرارداد اختیار خرید، ریسک معاملات خود را تنها با پرداخت قیمت قرارداد کاهش دادهاید.
برای اینکه بیشتر با سازوکار اختیار خرید آشنا شویم بیایید این موضوع را با یک مثال ساده عددی بررسی کنیم.
مثال) فرض کنید شما حدس میزنید سهمی که الان 3000 تومان میارزد در چند ماهه آینده قیمتش افزایش شدیدی خواهد داشت و ممکن نحوه خرید اوراق اختیار فروش تبعی است به 6000 تومان هم برسد.
در مقابل شما شخص دیگر پیشبینی میکند که بازار بورس چند ماهه آینده اصلاح داشته باشد. در این حالت این شخص اختیار خریدی را منتشر میکند و با قیمت 500 تومان به شما میفروشد. درواقع شما در ازای پرداخت این 500 تومان (قیمت اختیار خرید) این حق را پیدا میکنید که در تاریخ سررسید سهام را به قیمت توافق شده (قیمت توافق شده 4000) بخرید یا نخرید.
نمودار اختیار خرید برای فروشنده و خریدار
به نمودار بالا دقت کنید، اگر شما خریدار اختیار خرید هستید، خط سیاه مربوط به سود و زیان شما است. بیایید بررسی کنیم که این خط در هر نقطه چه چیزی را بیان میکند و دلیل رسم آن به این صورت چیست؟
وقتی یک اختیار خرید نحوه خرید اوراق اختیار فروش تبعی را از فروشنده میخرید، به اندازه قیمتِ خرید اختیار، هزینه میکنید. نقطه A که در نمودار رسم شده بیانگر همین موضوع است. مثلا شما اختیار خرید را به قیمت 500 تومان میخرید بنابراین نمودار سود و زیان شما از منفی 500 شروع میشود. با گذشت زمان و افزایش قیمت سهم به نقطه B یعنی همان قیمت توافقی میرسیم. در این قیمت چه از اختیار خرید خود جهت خرید سهم استفاده کنید و چه بهطور مستقیم از بازار آزاد سهم بخرید فرقی به حال شما نخواهد کرد و شما هنوز هم به اندازه قیمت خرید اختیار خود دچار ضرر میشوید.
اگر قیمت به نقطه C برسد، در صورت استفاده از اختیار خود نه سودی بهدست آوردهاید و نه ضرری کردهاید. در این نقطه تغییرات قیمتی از نقطه B تا C، میزان هزینهای که برای خرید اختیار کردهاید (همان 500 تومان اولیه) را پوشش میدهد، به این نقطه، نقطه سربهسر نیز گفته میشود. در نقطه سربهسر سود و زیان با هم برابر و مساوی با صفر است. بعد از نقطه C در صورت اعمال اختیار خود سود خواهید کرد.
در واقع در این معاملات سود خریدار اختیار نامحدود و زیان او محدود به قیمت خرید اختیار است.
نمودار زرد مربوط به فروشنده اختیار خرید است و سود و زیان او را نشان میدهد. سود و زیان فروشنده اختیار دقیقا عکس سود و زیان خریدار آن است.
اختیار فروش (Put Option)
با خرید قرارداد اختیار فروش، این حق را پیدا میکنید که در تاریخی مشخص از آینده یک دارایی یا سهام را با قیمت توافق شده بفروشید یا نفروشید.
نمودار اختیار فروش برای خریدار و فروشنده
در این نمودار هم، همانند نمودار قبل، خط سیاه نشاندهنده وضعیت سود و زیان خریدار در قیمتهای مختلف است.
فرض کنید یک موقعیت اختیار فروش روی سهام شرکت ایکس با پرداخت 500 تومان اتخاذ کردهاید. در این قرارداد علاوهبر قیمت توافقی 3000 تومان، تاریخ سررسید برای 6 ماه دیگر مشخص شده است. اگر بعد از گذشت 6 ماه و در تاریخ سررسید قیمت سهم کمتر از قیمت توافقی یعنی 3000 تومان باشد، کار درست این است که اختیار خود را اعمال کرده و سهم را با قیمت توافقی به فروشنده اختیار بفروشید. در این صورت لزوما سود نخواهید کرد، اما چرا؟
مبلغی که بابت خرید اختیار فروش پرداختیم را به یاد بیاورید، اگر مبلغ بازار سهام مورد نظر از مجموع قیمت توافقی با قیمت اختیار بیشتر باشد، سود میکنید. اما اگر بین محدوده C تا B باشد، که در صورت اعمال اختیار، کمتر ضرر خواهید کرد.
اما اگر قیمت سهم در بازار آزاد بیشتر از قیمت توافقی 3000 تومان باشد، کار درست این است که اختیار خود را اعمال نکنید. در این حالت حداکثر زیان شما برابر است با مبلغی که بابت خرید اختیار فروش (500 تومان) پرداخت کردهاید.
در چه صورت فروشنده اختیار فروش سود میکند؟
اگر قیمت بازار سهم بیشتر از قیمت توافقی بین شما و فروشنده باشد، شما اختیار خود را اعمال نخواهید کرد و فروشنده به اندازه قیمت فروش اختیار فروش به شما سود خواهد کرد.
اما اگر قیمت بازار سهم از قیمت توافقی شما کمتر باشد، شما اختیار را اعمال خواهید کرد. در این صورت فروشنده اختیار مجبور میشود که سهام شما را با قیمت توافقی از شما خریداری کند.
درواقع میتوان گفت که سود فروشنده اختیار فروش محدود است (به اندازه قیمت فروش) اما زیان فروشنده نامحدود است. هر چه قیمت سهم بیشتر کاهش پیدا کند، زیان فروشنده اختیار بیشتر خواهد شد.
قرارداد اختیار معامله میتواند روی سهم، سلف، ارز، کالا و. بسته شود. برای پوشش ریسکی که نوسانات قیمت برای دارندگان این داراییها ایجاد میکند دو ابزار اختیار خرید و فروش تبعی در نظر گرفته شده است. این دو اختیار از ابزارهای جذاب معاملاتی هستند که میتوانند در بالا و پایین شدن بازار به حفظ سرمایه ما کمک کنند.
اختیار خرید تبعی
بهطور کلی اختیار خرید تبعی، اختیاری است که میتوانید روی دارایی خود مانند سهم (در صورت وجود) بخرید. براساس این اختیار عرضه کننده (فروشنده، شرکت تولیدی)، اختیارِ خرید مقدار مشخصی از دارایی پایه را به قیمت اعمال در تاریخ سررسید خواهد داشت. منظور از قیمت اعمال، قیمتی است که در قرارداد اختیار معامله برای خرید یا فروش دارایی پایه ثبت شده است. این نوع اختیار خرید در بازار اوراق بهادار ایران کاربرد چندانی ندارد.
اختیار فروش تبعی
دستورالعمل عرضه اوراق اختيار فروش تبعی برای سهام شركتهای پذيرفته در مرداد ماه 1391 به کارگزاریها ابلاغ شد. بهطور کلی اختيار فروش تبعی، اختیار معاملهای است كه بر اساس آن، اختيار فروش تعداد مشخصی از سهم پايه (سهامی که میتوانید روی آن اختیار فروش را اخذ کنید) به قیمت تعيين شده (قیمت اعمال) در اطلاعیهای که توسط شرکت منتشر میشود (اطلاعیه عرضه) در تاريخ اعمال به خريدار آن داده میشود.
فرض کنید تعداد زیادی از سهام یک شرکت را خریداری کردهاید اما از نوسانات بازار میترسید. بنابراین میتوانید با خرید اختیار فروش تبعی روی آن سهم، بهنوعی از کسب حداقل سود بازار مطمئن شوید. با استفاده از این روش میتوانید در مواقعی که آینده بازار مشخص نیست، یا زمانی که میزان هیجانات در بازار به حداکثر خود میرسد، ریسک از دست نحوه خرید اوراق اختیار فروش تبعی دادن کل سرمایهاتان را پوشش دهید. به این اوراق، اوراق بیمه سهام نیز گفته میشود.
این اوراق معمولا توسط سهامداران عمده حقوقی، شرکتهای تابعه ناشر، صندوقهای اختصاصی بازارگردانی و صندوق توسعه بازار سرمایه در راستای پوشش ریسک و حمایت از سرمایهگذاران بازار منتشر میشوند.
این اوراق قابلیت معامله در بازار ثانویه را ندارند، یعنی شما نمیتوانید این اوراق را زودتر از سررسید در بازار معامله کنید و به شخص دیگری بفروشید. این اوراق باید تا سررسید نگهداری شوند.
اوراق اختیار فروش تبعی همانند سایر سهمهای موجود در بازار دارای یک نماد معاملاتی هستند. با جستجوی نماد این اوراق در سایت tsetmc میتوان تابلوی معاملاتی مربوط به این اوراق را مشاهده کرد و از قیمت آنها مطلع شد. برای مثال نماد مربوط به اوراق اختیار فروش تبعی سهم پایه بانک صادرات به صورت هصادر912 است. نمادهای مربوط به اوراق اختیار فروش تبعی معمولا با حرف ه آغاز میشوند. عدد 912 نشان میدهد که تاریخ سررسید این قرارداد برج 12 سال 99 است. طبق این قرارداد شما مجاز هستید که در تاریخ 99/12/23 سهام وبصادر را به قیمت 3750 ریال بفروشید.
چه موقع اختیار فروش تبعی خود را اعمال کنیم؟
وقتی روی سهام پایه خود یک موقعیت اختیار فروش تبعی اتخاذ میکنید در واقع اختیار این را پیدا میکنید که سهام خود را در تاریخ سررسید به ناشر اوراق به قیمت توافقی بفروشید یا نفروشید. توجه کنید که برای خرید این اوراق باید حتما اصل سهام را داشته باشید تا اجازه خرید اختیار فروش تبعی توسط کارگزاری به شما داده شود. علاوهبر آن تنها به تعداد سهمی که دارید این اوراق تعلق میگیرد و نمیتوانید بیشتر از تعداد دارایی خود اختیار فروش خریداری کنید.
در تاریخ سررسید اگر قیمت سهم شما پایینتر از قیمت توافقی در اختیار فروش باشد، میتوانید سهام خود را با قیمت توافق شده در قرارداد به ناشر آن بفروشید و ناشر یا همان شرکت عرضه کننده اوراق موظف است که سهام شما را خریداری کند.
اما اگر قیمت دارایی پایه ببیشتر از قیمت توافق شده در قرارداد باشد، میتوانید (حق دارید) اختیار خود را اعمال نکرده و سهم خود را در بازار آزاد به قیمت روز بفروشید.
چرا یک شخص یا نهاد باید سهام را در قیمتی بالاتر از قیمت بازار خریداری کند؟
معمولا شرکتها برای حمایت از قیمت سهام خود و عبور از وضعیت بد بازار اقدام به انتشار این اوراق میکنند. و یا میتوان گفت با وجود این اوراق افراد اطمینان بیشتری نسبت به سهم پیدا میکنند و بیشتر به سمت آن جذب میشوند.
از طرف دیگر وقتی خریدارها خیالشان از بابت ریسک معاملات راحت شود، با اعتمادبهنفس بیشتری سهم میخرند و کمتر پیش میآید که کارشان به استفاده از حق فروش برسد.
در صورت عدم ایفای تعهد شرکت ناشر در سررسید، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
در صورت عدم ایفای تعهدات توسط ناشر در سررسید، خسارتی به شرح زیر به دارندگان اوراق تعلق خواهد گرفت:
مبلغ خسارتی که به ازای هر ورقه به دارندگان تعلق میگیرد برابر است با مابهالتفاوت بین قیمت اعمال اوراق اختیار فروش تبعی با قیمت پایانی سهم در سررسید بهعلاوه با قیمت پایانی سهم در سررسید ضرب در 2 درصد.
این مابهالتفاوت در صورتی به دارنده اوراق پرداخت میشود که قیمت اعمال در سررسید بیشتر از قیمت پایانی سهم پایه در سررسید باشد. اگر قیمت پایانی سهم پایه در سررسید به تشخیص بورس منصفانه نباشد، بورس میتواند قیمت پایانی سهم را تعدیل میکند و تمامی خسارات بر مبنای قیمت تعدیل شده محاسبه خواهد شد.
اضافه کردن این نکته نیز خالی از لطف نیست که اوراق فروش مورد بحث در بازار سرمایه ایران از نوع اروپایی هستند نه آمریکایی. یعنی فقط در تاریخ سررسید قابل استفاده هستند. همچنین امکان معامله این اوراق وجود ندارد. این اوراق برای خریدار در حکم بیمهنامه هستند و او نمیتواند حق خود را به دیگری واگذار کند.
نظرات ارزشمند شما
لطفا اگر این مطلب برایتان مفید بود، سوال و یا نظری درباره آن داشتید، در انتهای همین صفحه نظر خود را ثبت بفرمایید.
میتوانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده کنید.
بررسی درخواست انتشار اوراق اختیار فروش تبعی حداکثر در ۲ روز
اوراق اختیار فروش تبعی برگه بهاداری است که خریداران آن، سهام موردنظر خود را در یک قیمت مشخص بیمه میکنند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، رضا عیوضلو، معاون نظارت بر بورسها و ناشران سازمان بورس از آمادگی کمیته انتشار برای ارائه مجوز به ناشران «اوراق اختیار فروش تبعی» (بیمه سهام) در کوتاهترین زمان ممکن خبر داد.
وی ادامه داد: کمیته انتشار آمادگی دارد حداکثر ظرف ۲ روز کاری از زمان تکمیل مستندات مورد نیاز انتشار اوراق اختیار فروش تبعی، به منظور تأمین مالی ناشران با هدف خرید سهام شرکتهای پذیرفته شده، ضمن بررسی درخواستها، در صورت احراز شرایط نسبت به ارائه مجوز به آنان اقدام کند.
بنابراین گزارش، اوراق اختیار فروش تبعی برگه بهاداری است که خریداران آن، سهام موردنظر خود را در یک قیمت مشخص بیمه میکنند. به این ترتیب که ناشران این اوراق متعهد میشوند تا در سررسید اوراق مذکور، سهام مورد نظری که اوراق اختیار فروش تبعی برای آن منتشر شده را در قیمتی که در زمان انتشار مشخص است، از دارنده آن بخرند.
در چنین شرایطی اگر قیمت سهم در زمان سررسید کمتر از قیمت تعهد شده در اوراق اختیار فروش تبعی باشد، دارنده این سهم و اوراق، زیانی متحمل نشده و ریسک خرید سهم در یک محدوده مشخص و از پیش تعیین شده باقی میماند.
این اقدام در صورت استقبال ناشران میتواند به ثبات بازار سرمایه کمک کند و از افت بیش از اندازه بازار و بهاصطلاح شکلگیری حباب منفی نمادهای ارزشمند بکاهد.
دیدگاه شما