مفهوم ریسک در سرمایه گذاری چیست؟

منابع ریسک در سرمایه‌گذاری بورس به چه معناست

مدیریت ریسک در سرمایه‌ گذاری و تمام چیزهایی که باید درباره آن بدانید

سرمایه‌گذاری و کسب درآمد یک مسیر پر از چالش، موفقیت و شکست است. بنابراین اگر اهل تجارت هستید، باید خودتان را برای قدم گذاشتن در این مسیر آماده کنید. برای موفقیت در سرمایه‌گذاری باید به همان اندازه که به دانش تجارت نیاز دارید، جسارت ریسک‎‌پذیری هم داشته باشید. اما مرز موفقیت و شکست در مبحث ریسک‌پذیری بسیار باریک است و نتیجه نهایی با تصمیم‌گیری‌های کوچک رقم می‌خورد. بنابراین مدیریت ریسک در سرمایه گذاری یک هنر است. هنری که شما را به سمت سودهای آنی هدایت می‌کند و تا حد ممکن از ضرر دور نگه می‌دارد. در این مطلب از مجله لندو قصد داریم که از ترفندهای مدیریت ریسک در سرمایه گذاری صحبت کنیم تا هدفمندتر بتوانید سودتان را افزایش دهید.

آشنایی با انواع ریسک در سرمایه‌گذاری

طبق آنچه گفتیم، ریسک بخش جدانشدنی از سرمایه‌گذاری پربازده است. تفاوت یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای با یک معامله‌گر ناآشنا به بازار سرمایه، در پذیرش و نحوه مدیریت ریسک در سرمایه گذاری مشخص می‌شود. حرفه‌ای‌ها با کمک ابزارها و ترفندهای به موقع، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند و آن را به سود تبدیل می‌کنند. برای ‌آن‌که به‌عنوان یک معامله‌گر بتوانید خطرهای یک معامله را مدیریت کنید، پیش از هر چیز باید با انواع ریسک‌های مرسوم در سرمایه گذاری در بورس و دیگر بازارهای مالی سرمایه‌گذاری آشنا شوید. به همین منظور، در ادامه به سراغ معرفی ریسک‌های سیستماتیک و غیر سیستماتیک رفته‌ایم.

ریسک سیستماتیک چیست؟

در بازارهای مالی به ریسک‌هایی سیستماتیک می‌گویند که نتیجه آن در کل نظام اقتصادی تأثیرگذار است. بنابراین در بازاری مثل بورس، همه سهام‌های موجود مشمول ریسک سیستماتیک می‌شوند. به زبان ساده‌تر زمانی که با تورم‌، رکود اقتصادی در کشور، کم و زیاد شدن میزان بهره، اتفاقات غیرمنتظره‌ای مثل جنگ و… روبه‌رو هستیم، این اتفاقات روی کل نظام اقتصادی تأثیر دارند، بنابراین به آن‌ها ریسک‌های سیستماتیک می‌گویند. پس وقتی بحران اقتصادی به‌وجود می‌آید با یک خطر سیستماتیک روبه‌رو هستیم و دیگر باید با نگاهی کلی آن مدیریت کنیم.

ریسک غیر سیستماتیک به چه معناست؟

ریسک غیر سیستماتیک، همان‌طور که از نامش پیداست، دیگر روی کل سیستم اقتصادی مؤثر نیست. این ریسک‌ها مختص به یک شرکت یا سهام یک واحد صنعتی است. بنابراین فراگیر نیست و در مقیاس کوچک‌تر باید بررسی شود. گاهی به دلیل وضعیت بازار ممکن است سهام یک شرکت خاص افت کند و به قیمت پایینی برسد. در واقع وضعیت بازار فقط روی این سهام مؤثر بوده است و ربطی به سهام دیگر واحد‌ها ندارد. مثلاً تغییر قیمت مواد اولیه کارخانه‌های تولید یا تغییر نرخ هزینه واردات یک کالای پرمصرف، نمونه‌هایی از ریسک‌های غیر سیستماتیک هستند.کسی که بازار را خوب بشناسد و از رشد دوباره سهام خاطر جمع باشد، در چنین مواقعی می‌تواند با بررسی درست موقعیت و با شناسایی بهترین زمان معامله در بورس به سراغ خرید سهام شرکت مورد نظر برود تا در روزهای آتی یک سود کلان به‌دست آورد.

منظور از مدیریت ریسک در سرمایه گذاری چیست؟

اصولاً سرمایه‌گذاری با ریسک همراه است و با موفقیت و شکست تعریف می‌شود. بنابراین کسی که اهل سرمایه‌گذاری باشد، خوب می‌داند که برای رسیدن به سودی بیشتر از رقبا باید بیشتر هم ریسک کند. در واقع در صورت عدم پذیرش ریسک، باید به سودهای ثابت بسنده کند و تنها در سرمایه‌گذاری‌هایی شرکت کند که حداقل سود ممکن را دارد. بنابراین ریسک در سرمایه‌گذاری به این معنی است که سرمایه‌گذار بپذیرد، با یک خرید و فروش ممکن است به سود کلان برسد، اما در عین حال احتمال شکست هم وجود دارد. وقتی صحبت از مدیریت ریسک در سرمایه گذاری می‌شود، منظورمان هدایت این ریسک‌ها به سمت موفقیت و کاهش احتمال شکست است.

در نگاه کلی‌تر مدیریت ریسک در سرمایه‌گذاری در سه مرحله شناسایی ریسک، میزان تأثیر و برنامه‌ریزی استراتژیک خلاصه می‌شود. برای این کار باید پیش از هر اقدامی ریسک‌های پرسود و در عین حال قابل کنترل را بشناسیم و میزان ضرر احتمالی آن را بسنجیم. بعد از شناسایی و انتخاب بهترین موقعیت‌های قابل کنترل، باید اهمیت هر ریسک را هم بررسی کنیم . حالا لازم است که هر کدام از پیشنهادهای ریسکی را با توجه به احتمال موفقیت درجه‌بندی کنیم. در مرحله آخر باید به سراغ یک برنامه استراتژیک برویم تا بتوانیم میزان ریسک و در نتیجه احتمال شکست را کم کنیم. در واقع هرچه بهتر بتوانیم موقعیت را مدیریت کنیم و خیالمان از میزان بازدهی راحت‌تر باشد، پرجرئت‌تر می‌توانیم به سراغ خرید و فروش‌های پرسودی برویم که هر سرمایه‌گذاری خطر نزدیک شدن به آن را به جان نمی‌خرد.

استراتژی‌های کلی برای مدیریت ریسک

یکی از مهم‌ترین مراحل مدیریت ریسک سرمایه گذاری در فرابورس ، بورس یا دیگر تجارت‌ها، تعیین استراتژی است. در این مرحله بعد از ارزیابی کامل شرایط، به ترفندهایی نیاز داریم که بتوانیم میزان زیان را در معامله کمتر و آن‌ها را به سمت سود هدایت کنیم. معامله‌گرهای حرفه‌ای، استراتژی خود را بر اساس چند اصول کلی طراحی می‌کنند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

پذیرش ریسک سیستماتیک

بسیاری از مواقع ریسک به صورت سیستماتیک است. یعنی در خرید و فروش انواع بازارهای مالی تأثیر می‌گذارد. در واقع به دلیل رکود مفهوم ریسک در سرمایه گذاری چیست؟ اقتصادی ناشی از یک اتفاق در کل کشور یا جهان، همه سرمایه‌گذاری‌های مختلف مثل سهام، اوراق بهادار و… با ریسک در معاملات روبه‌رو هستند. در چنین مواقعی برای تمرکز بهتر و برنامه‌ریزی هدفمندتر، یک معامله‌گر حرفه‌ای باید شرایط را بپذیرد و خود را برای عواقب ریسک تجارت آماده کند. این آمادگی دید افراد را بیشتر می‌کند تا تصمیم‌های کاربردی‌تر بگیرند.

امنیت بیشتر با انتقال ضررهای احتمالی

یکی از نکاتی که برای تنظیم استراتژی در مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری باید در نظر بگیریم، اقداماتی است که با انجام آن‌ها می‌توان بخشی از عواقب ریسک را به دیگران واگذار کرد. در واقع گاهی با بستن یک قرارداد شما بخشی از ریسک را به مجموعه دیگری انتقال می‌دهید؛ در نتیجه در صورت شکست، ضرر کمتری متحمل می‌شوید. به‌عنوان مثال گاهی استفاده از انواع وام یا بیمه می‌تواند تاحدی در ضرر جبران و مدیریت ریسک به ما کمک کند.

کم کردن ضررهای احتمالی

هر روشی که بتواند زیان را به حداقل برساند، یک ترفند استراتژیک محسوب می‌شود. اهمیت استراتژی کاهش ضرر، تنها در سرمایه‌گذاری‌های کلان یا خرید و فروش سهام خودش را نشان نمی‌دهد؛ بلکه در سرمایه‌گذاری‌های کوچک زندگی هم نقش مؤثری دارد. حتی دریافت وام هم نوعی سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. در واقع شما ممکن است برای خرید یک ملک، کالای مورد نیازتان یا حتی طلا، بودجه کمی داشته باشید. اگر بخواهید منتظر جمع شدن پولتان بمانید، بدون شک با توجه به تورم موجود در بازار، ضرر بزرگی پرداخت خواهید کرد. چون قیمت آن ملک، کالا یا هر گرم طلا بعد از گذشت مدت زمانی بالا می‌رود و باید همان کالای قبلی را با قیمتی جدید و گران‌تر بخرید. درحالی‌که با دریافت به موقع وام، می‌توانید در زمان مناسب خرید کنید و پول اضافه پرداخت نکنید.

در مقیاس کوچک‌تر می‌توان وام‌های مخصوص خرید کالا را مثال زد. در واقع اگر برای خرید یک کالا به دنبال دریافت وام هستید، اما باید زمان زیادی را صرف پیدا کردن ضامن و فراهم کردن چک ضمانت صرف کنید تا بتوانید این وام را بگیرید، در چنین حالتی احتمال ضرر در خرید کالا بالاست. چون ممکن است به دلیل وقفه افتاده بین زمان درخواست تا زمان دریافت وام، قیمت کالای مورد نظر افزایش پیدا کند و مجبور شوید هزینه بیشتری را پرداخت کنید. برای جلوگیری از چنین ضررهایی شما به یک وام با سفته بدون ضامن و چک نیاز دارید تا در زمان کوتاهی، پیش از افزایش قیمت کالا بتوانید آن را دریافت کنید. بنابراین با انتخاب یک وام مناسب می‌توانید مدیریت ریسک در سرمایه گذاری کوچکی مثل خرید کالا را هم به خوبی عهده‌دار شوید.

روش‌های مدیریت ریسک در سرمایه گذاری

با توجه به نگاه کلی که باید در استراتژی داشته باشیم، می‌خواهیم به سراغ چگونگی مدیریت ریسک در بازارهای مالی مهمی مثل سهام برویم و از روش‌های اصلی برای کنترل ریسک در بورس بگوییم. برای همین پیش از هرچیز به سراغ محاسبه حد ضرر می‌رویم تا بتوانیم یک خط قرمز برای معاملات سهام ایجاد کنیم. با کمک این حد می‌توانید ریسک خرید و فروش سهام را کنترل کنید. در واقع اگر قیمت سهام از عدد حد ضرر هم کمتر شود، برای کاهش ریسک باید زودتر به فکر فروش آن باشید.

کار دیگری که لازم است انجام دهید، ایجاد چند سبد سرمایه‌گذاری است. این سبدهای سرمایه‌گذاری باید تا حد ممکن ریسک غیر سیستماتیک کمی داشته و از سهام چند صنعت مختلف تشکیل شده باشند. حتی لازم است که به سراغ صندوق‌های درآمد ثابت یا سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با طلا هم بروید تا پشتوانه‌ای برای کنترل ضررهای احتمالی ناشی از خرید و فروش دیگر سهام‌ها در بورس داشته باشید. در واقع داشتن سبدهای متنوع باعث ایجاد تعادل می‌شود. یعنی ممکن است که یک سهام دچار افت ارزش شود، اما بالا رفتن قیمت سهام دیگر، این زیان را جبران می‌کند. همچنین سرمایه‌گذاری در صندوق‌های بدون ریسک و درآمد ثابت، با یک سود همیشگی همراه است. این سود پشتوانه خوبی برای جبران ضررهای ناشی از ریسک‌پذیری محسوب می‌شود.

به‌عنوان توصیه آخر برای مدیریت ریسک در سرمایه گذاری، پیشنهاد می‌کنیم زمانی به سراغ خرید و فروش در بورس بروید که این بازار رونق بالایی دارد و سهام‌ها رشد صعودی پیدا کرده‌اند. در دوره‌هایی که بورس روند صعودی دارد، بیشتر سهام‌ها سودآوری بالایی دارند و کنترل ریسک معاملات به دلیل کاهش احتمال زیان بسیار راحت‌تر است.

بیشتر بدانید تا حرفه‌ای‌تر باشید

دنیای تجارت هر روز شما را با چالش جدیدی روبه‌رو می‌کند تا به سراغ روش‌های تازه سودآوری بروید و تنها به روش‌های قبلی در کسب درآمد بسنده نکنید. برای رقابت در بازارهای کلان مالی و قدرت بیشتر در مدیریت ریسک در سرمایه گذاری، باید تا حد ممکن در مورد ابزارهای تجارت اطلاعات به‌روزی داشته باشید. یادتان باشد که هرچه بیشتر بدانید، قدرت بالایی در کنترل ریسک خواهید داشت، سود بیشتری به‌دست می‌آروید و در نتیجه مثل یک معامله‌گر حرفه‌ای رفتار می‌کنید. مجله لندو می‌تواند در مورد انواع بازارهای مالی و روش‌های سرمایه‌گذاری اطلاعات خوبی در اختیارتان قرار دهد تا با دانش بیشتر وارد دنیای تجارت شوید. لندو یک سامانه مالی است که با وارد شدن به صفحه خرید قسطی می‌توان برای تهیه انواع کالا و خدمات به صورت آنلاین از آن وام دریافت کرد. این وام بدون چک و ضامن و تنها با ارائه سفته داده می‌شود و سقف آن ۲۰ میلیون تومان است.

سوالات متداول

۱ـ مدیریت ریسک در سرمایه گذاری چیست؟

توانایی کنترل ریسک و کاهش زیان، یک معامله را به سمت موفقیت هدایت می‌کند و از درصد شکست آن کم می‌کند. به مجموعه مراحلی که برای رسیدن به این هدف برنامه‌ریزی می‌شود، مدیریت ریسک در سرمایه گذاری گفته می‌شود.

۲ـ تفاوت ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در چیست؟

ریسک سیستماتیک ناشی از یک اتفاق در سطح گسترده کشور یا جهان است که تمام سرمایه‌گذاران یک بازار مالی با آن روبه‌رو می‌شوند. اما ریسک غیر سیستماتیک مختص یک سهام و صنعت خاص است. بنابراین ناشی از یک بحران کلی در نظام اقتصادی نیست.

۳ـ حد ضرر چه تأثیری در مدیریت ریسک دارد؟

حد ضرر خط قرمز معاملات را مشخص می‌کند. به این صورت که اگر قیمت یک سهام از عدد حد ضرر کمتر شد، معامله‌گر باید برای فروش آن اقدام کند.

مدیریت ریسک چیست و انواع آن

از بسیاری جهات، ریسک هزینه انجام تجارت است. ریسک از هر جنبه‌ای از تجارت و به وضوح در چارچوب مجموعه قراردادهای تجاری تعریف می‌شود. قراردادهای تجاری بر همه روابط و جریان پول در سراسر شرکت حاکم است.
بنابراین مجموعه قراردادهای هر کسب و کار جامع‌ترین نمای کلی از خطرات روزانه را ارائه می‌دهد. این شامل استخدام، تدارکات و تملک، مالی، فروش و منابع انسانی است.

ریسک چیست

در امور مالی، ریسک احتمال متفاوت بودن نتایج واقعی با نتایج مورد انتظار است. در مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (CAPM)، ریسک به عنوان نوسانات بازده تعریف می‌شود. مفهوم «ریسک و بازده» این است که دارایی‌های پرریسک‌تر باید بازده مورد انتظار بالاتری داشته باشند تا سرمایه‌گذاران را برای نوسانات بیشتر و افزایش ریسک آماده کند.

انواع ریسک

به طور کلی، دو دسته اصلی خطر وجود دارد: سیستماتیک و غیرسیستماتیک.

ریسک سیستماتیک: عدم اطمینان بازار یک سرمایه‌گذاری است، به این معنی که نشان‌دهنده عوامل خارجی است که بر همه (یا بسیاری) شرکت‌ها در یک صنعت یا گروه تأثیر می‌گذارد.

ریسک غیرسیستماتیک: نشان دهنده عدم قطعیت‌های خاص دارایی است که می‌تواند بر عملکرد یک سرمایه‌گذاری تأثیر بگذارد.
در زیر لیستی از مهم‌ترین انواع ریسک برای یک تحلیلگر مالی جهت ارزیابی فرصت‌های سرمایه‌گذاری آورده شده است:

سیستماتیک – تاثیر کلی بازار

غیرسیستماتیک – عدم قطعیت خاص دارایی یا شرکت

سیاسی/قانونی – تاثیر تصمیمات سیاسی و تغییرات در مقررات

مالی – ساختار سرمایه یک شرکت (درجه اهرم مالی یا بار بدهی)

نرخ بهره – تاثیر تغییر نرخ بهره

کشور – عدم قطعیت‌هایی که مختص یک کشور است

اجتماعی – تأثیر تغییرات در هنجارهای اجتماعی، جنبش‌ها و ناآرامی‌ها

زیست‌محیطی – عدم اطمینان در مورد تعهدات زیست‌محیطی یا تأثیر تغییرات در محیط

عملیاتی – عدم اطمینان در مورد عملیات یک شرکت، از جمله زنجیره تامین و تحویل محصولات یا خدمات آن.

مدیریت – تاثیری که تصمیمات یک تیم مدیریتی بر یک شرکت می‌گذارد

قانونی – عدم اطمینان مربوط به دعاوی حقوقی یا آزادی عمل

مدیریت ریسک

مدیریت ریسک مفهوم مهمی است که عمدتاً با هدف شناسایی، ارزیابی و اولویت‌بندی رویدادهایی که ممکن است تأثیر نامطلوبی بر سازمان داشته باشد همراه است. همچنین مدیریت ریسک را می‌توان به عنوان یک ابزار استراتژیک بسیار قدرتمند در نظر گرفت که در دهه‌های اخیر به دلیل رشد سریع بخش صنعتی رواج بیشتری یافته است.
ریسک‌ها می‌توانند نااطمینانی در بازارهای مالی، شکست پروژه‌ها، بدهی‌های قانونی، ریسک اعتباری، حوادث ناشی از علل طبیعی و بلایای طبیعی و غیره باشند. اجتناب از ریسک، انتقال ریسک به طرف دیگر، کاهش تاثیر ریسک از جمله راهکارهای مدیریت ریسک هستند.
مدیریت ریسک به معنای حذف ریسک نیست. ریسک می‌تواند با ایجاد فرصت‌های مولد به کسب‌وکارها کمک کند. همچنین مدیریت ریسک می‌تواند کارایی سیستم‌های اداری را به‌گونه‌ای افزایش دهد که بهبودهایی را در طول عملیات ارائه دهد. بنابراین، نحوه مدیریت ریسک می‌تواند به معنای تفاوت بین موفقیت و مبارزه در یک شرکت تجاری باشد.

تعریف مدیریت ریسک به زبان ساده

“مدیریت ریسک مفهوم ریسک در سرمایه گذاری چیست؟ به عنوان توسعه منطقی و اجرای یک برنامه برای مقابله با زیان‌های احتمالی تعریف می‌شود. هدف از برنامه مدیریت ریسک، مدیریت قرار گرفتن سازمان در معرض زیان و محافظت از دارایی‌های آن است.”

روش های مدیریت ریسک

چهار نوع مدیریت ریسک کاملاً متفاوت هستند و طیف وسیعی از سناریوها را پوشش می‌دهند. آنها به یک اندازه برای هر ارزیابی ریسک مناسب نیستند، اما بخشی از تصمیمات اولیه مدیریت ریسک، برای تعیین اینکه کدام تکنیک باید استفاده شود، مهم هستند. در حالی که گاهی اوقات انتخاب واضح است، برای کسب و کارها مهم است که ریسک را در چارچوب سیستم‌ها و فرآیندهای موجود بررسی کنند.

همه چیز در تجارت در مقطعی شامل قراردادها می‌شود. همانطور که بازار جهانی مدرن به هم پیوسته‌تر شده است، قراردادهای تجاری پیچیده‌تر شده‌اند. در حالی که قراردادها مایه حیات هر کسب و کار هستند، آنها همچنین عنصر تجاری هستند که بیشترین ریسک را متحمل می‌شوند.
ریسک پذیری و تحمل ریسک عناصری از برنامه مدیریت ریسک هستند که با توجه به نوسانات آنها در رابطه با وضعیت مالی شرکت باید دائماً تحت بررسی قرار گیرند. چهار نوع تکنیک مدیریت ریسک تضمین می‌کند که تمام سناریوهای ریسک تحت پوشش پروتکلی مناسب و موثر قرار می‌گیرند. این رابطه را می‌توان از دریچه چهار تکنیک بررسی کرد.

اجتناب از خطر

چهار عنصر برای اجتناب از ریسک قرارداد وجود دارد که پس از اینکه ریسک مرتبط با یک قرارداد بسیار بالا تلقی می‌شود، ایجاد می‌گردد.

رد پیشنهاد: اگر بررسی دقیق نشان دهد که ریسک در مرحله اول چرخه عمر قرارداد، بسیار زیاد است، شرکت به سادگی قرارداد را مطابق پیشنهاد رد می‌کند.

مذاکره مجدد: زمانی که ریسک در طول چرخه عمر قرارداد افزایش یافته است، فرصت‌هایی برای بررسی و مذاکره مجدد شرایط برای معرفی شرایط جدید که از ریسک جدید جلوگیری می‌کند، استفاده می‌شود.

عدم تمدید: در پایان چرخه عمر قرارداد اولیه، اگر ریسک خیلی زیاد تخمین زده شود، ممکن است کسب و کار از تمدید قرارداد خودداری کند.

لغو: در مواردی که شرایط باعث افزایش ریسک فراتر از سطوح قابل قبول در طول چرخه عمر قرارداد و خارج از چارچوب زمانی توافق شده برای تمدید شود، ممکن است بندهای لغو اعمال شود.

کاهش ریسک

یک سیستم مدیریت چرخه عمر قرارداد موثر ریسک قرارداد را در مراحل اولیه کاهش می‌دهد.

مذاکره قرارداد: در صورت لزوم، مذاکره مجدد در مراحل بعدی چرخه عمر قرارداد می‌تواند در کاهش ریسک قرارداد، از جمله در مرحله تمدید، موثر باشد. این باید همیشه در جهت کاهش ریسک و کاهش ضرر باشد.

استانداردسازی: ایجاد کتابخانه‌ای از شرایط و بندهای استاندارد شده یک روش مهم برای کاهش ریسک قرارداد است. این روش یک رویکرد منسجم توسط همه پرسنل را تضمین می‌کند و تیم‌ها را قادر می‌سازد با اطمینان خاطر از اینکه زبان قانونی از قبل تأیید شده است، در محدوده ریسک قابل قبول کسب و کار قرار می‌گیرد.

انتقال ریسک

انتقال یا تسهیم ریسک قرارداد در مدیریت قرارداد از طریق بررسی دقیق اشخاص ثالث و برون سپاری بعدی انجام می‌شود. این یک استراتژی موثر برای هر دو شرکت تولیدی و ارائه خدمات است که در آن جنبه‌های خاصی از عملیات را می‌توان به شرکت دیگری واگذار کرد.

حفظ ریسک

هر بار که یک تجارت قراردادی را امضا، مذاکره مجدد یا تمدید می‌کند، عنصری از حفظ ریسک وجود دارد؛ زیرا هر قراردادی در سطحی متحمل با ریسک همراه می‌شود. همه قراردادهای فعال نشان‌دهنده حفظ ریسک قرارداد هستند، بنابراین کسب و کار موظف است که این را در برنامه‌ریزی مدیریت ریسک، فرآیندهای ارزیابی ریسک، و بازبینی منظم چارچوب ریسک‌پذیری و تحمل بگنجاند.

آشنایی با مفهوم ریسک و بازده در بورس

سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه معمولاً با هدف دستیابی به سود و بازدهی بسیار خوب در آینده می‌باشد. بنابراین هر فردی پیش از سرمایه‌گذاری در این بازار باید با یک سری مفاهیم و اصطلاحات مهم در آن آشنایی داشته باشد. آگاهی از این مفاهیم به افراد کمک می‌کند تا سرمایه‌گذاری آن‌ها با ریسک کمتری همراه باشد و احتمال موفقیت آن‌ها افزایش یابد. «ریسک» و «بازده» از ارکان اصلی و عضو جدایی ناپذیر بازار سرمایه‌گذاری به حساب می‌آیند که هر سرمایه‌گذاری باید با آن‌ها آشنایی کامل داشته باشد. در دنیای مالی و سرمایه‌گذاری، این دو مفهوم مخالف یکدیگر هستند. اما یک سرمایه‌گذاری مطمئن و پرسود، همواره بر اساس ارتباطی که بین ریسک و بازده وجود دارد، انجام می‌شود و نمی‌توان آن‌ها را جدا از هم در نظر گرفت. در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ به بررسی مفهوم ریسک و بازده در بورس و نقش آن در سرمایه‌گذاری می‌پردازیم.

ریسک و بازده در بورس : تعریف ریسک

تعریف ریسک و بازده آن در بازار بورس چیست

در رابطه با مبحث ریسک و بازده در بورس در توضیح ریسک باید بگوییم که ریسک (RISK)، تفاوت بین پیش‌بینی و واقعیت است. همه‌ی افراد هنگام سرمایه‌گذاری، از بازدهی سرمایه‌ی خود پیش‌بینی و انتظاری دارند؛ در واقع آن‌ها وقتی سهمی را می‌خرند، انتظار دارند که به میزان مشخصی سود دریافت کنند. حال اگر این انتظار محقق شود، طبیعتاً ریسک سرمایه‌گذاری به حداقل می‌رسد و حتی گاهی اوقات می‌توان ریسک را به صفر رساند. اما اگر این پیش‌بینی درست از آب در نیاید، ریسکی برای سرمایه‌گذاری وجود خواهد داشت که باید به آن توجه نمود. البته در کنار این موارد، شخصیت افراد و میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذارن و سهام‌داران هم در تحقق ریسک، اهمیت بسیاری دارد. باید دید که فرد تا چه حدی آماده است که ریسک را بپذیرد. بنابراین می‌توان گفت که بین ریسک‌پذیری و روحیه‌ی افراد رابطه‌ی مستقیم وجود دارد.

برخی افراد ریسک‌پذیر هستند و بعد از آن‌که سرمایه‌ی خود را در بازار فعال می‌کنند و سهم می‌خرند، به ریسک تن می‌دهند و ترسی از این موضوع ندارند. اما افرادی هم هستند که ریسک‌گریز می‌باشند و ترجیح می‌دهند که به روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم وارد بازار بورس شوند. چرا که در این روش، مدیریت دارایی توسط کارشناسان مسلط به علوم تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی انجام می‌شود. بنابراین ریسک معاملات به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت. برای بررسی ریسک و بازده در بورس می‌توانید ریسک سرمایه‌گذاری را با توجه به فرمول زیر محاسبه نمایید:

بازده واقعی – بازده پیش‌بینی شده = ریسک

انواع ریسک در سرمایه‌گذاری

برای آشنایی با مفهوم ریسک و بازده باید انواع ریسک را بشناسید. از یک منظر می‌توان ریسک را به دو بخش تقسیم کرد.

۱. ریسک سیستماتیک (قابل اجتناب): ریسک سیستماتیک یا همان ریسک قابل اجتناب به عوامل درونی شرکت بستگی دارد. این ریسک، تغییرپذیری در بازده‌ی کل اوراق بهادار را مستقیماً ناشی از تغییرات بازار یا اقتصاد می‌داند. از آنجایی‌ که ریسک‌های سیستماتیک، غیر قابل کنترل هستند، کاهش‌پذیر هم نخواهند بود. ریسک تورم،ریسک نرخ بهره، ریسک بازار و گاهی هم ریسک سیاسی، از جمله منابعی هستند که این ریسک را شارژ می‌کنند.

۲. ریسک غیر سیستماتیک (غیر قابل اجتناب): در مقابل ریسک‌های غیرسیستماتیک قرار دارند که به عوامل بیرونی شرکت بستگی دارند و قابل کنترل و کاهش‌پذیر هستند. هنگام بررسی ریسک و بازده در بورس باید بدانید که ریسک‌های غیرسیستماتیک، قیمتی از تغییرپذیری را در برمی‌گیرند که در بازده‌ی اوراق بهادار باشد و به تغییرپذیری کلی بازار یا اقتصاد بستگی ندارد. بنابراین از طریق استراتژی‌هایی مثل تنوع‌سازی می‌توان این ریسک را کاهش داده و حتی به صفر رساند. ریسک مالی،ریسک تجاری و ریسک نقدینگی، از مهم‌ترین منابعی هستند که این ریسک را شارژ می‌کنند.

برای محاسبه‌ی ریسک کل، از فرمول زیر می‌توان استفاده کرد:

ریسک سیستماتیک+ریسک غیر سیستماتیک=ریسک کل

ریسک و بازده در بورس : منابع ریسک در سرمایه‌گذاری

منابع ریسک در سرمایه‌گذاری بورس به چه معناست

در بحث ریسک و بازده عوامل متعددی موجب به وجود آمدن ریسک در بورس می‌شوند که انواع مختلف از ریسک را به وجود آورده‌اند. در واقع اگر از این منظر به ریسک‌ها نگاه کنیم، انواع دیگری از ریسک را به قرار زیر خواهیم داشت:

۱. ریسک نرخ تورم: در اثر افزایش نرخ تورم یعنی کاهش قدرت خرید مردم به وجود می‌آید.

۲. ریسک تجاری: ناشی از انجام تجارت‌های مختلف در یک صنعت خاص است که تغییر در قیمت را موجب خواهد شد.

۳. ریسک نرخ ارز: ناشی از تغییرات در بازده‌ی اوراق بهادار است که در نتیجه‌ی نوسانات ارزهای خارجی می‌تواند ایجاد شود.

۴. ریسک مالی: ریسک ناشی از بکارگیری بدهی در شرکت است. هرچقدر بدهی در شرکت بیشتر باشد، ریسک مالی آن بیش‌تر است.

۵. ریسک نقدشوندگی: در بحث ریسک و بازده در بورس این ریسک در نتیجه‌ی عدم احتمال تبدیل شدن به پول نقد در یک دارایی به وجود می‌آید.

۶. ریسک سیاسی: ریسک سیاسی یا ریسک کشور به ثبات یک کشور از لحاظ سیاسی و اقتصادی مربوط می‌باشد. این ریسک در کشورهایی که از نظر سیاسی اقتصادی دارای ثبات بالاتری هستند، کمتر می‌باشد.

۷. ریسک نرخ سود: در اثر تغییرات و نوساناتی که در سود بانکی پیش می‌آید و باعث افزایش یا کاهش ارزش اوراق مشارکت می‌شود، به وجود می‌آید. (ریسکی است که سرمایه‌گذاران هنگام خرید اوراق قرضه، آن را می‌پذیرند).

در زمان بررسی ریسک و بازده در بورس لازم است تا به این نکته‌ توجه داشته باشید که تمام ریسک‌های نام برده شده در این بخش را از طریق اطلاعاتی که در بورس به صورت شفاف ارائه می‌شود و در اختیار همگان قرار می‌گیرد، شناسایی نمایید. یعنی باید با تحقیق راجع به یک سری اطلاعات خاص، این ریسک‌ها را در سهم موردنظر شناسایی کرد.

ریسک و بازده در بورس : تعریف بازده

موضوع مهم دیگری که در بحث ریسک و بازده وجود دارد، بازده می‌باشد. هرچقدر که میزان ریسک بالاتر باشد و حتی محقق شود، طبیعتاً بازدهی یا سود بیش‌تری نصیب سهام‌دار خواهد شد. این افزایش بازدهی در نتیجه‌ی بالا رفتن ریسک، پاداش ریسک تعریف می‌شود. به همین جهت افرادی که ریسک‌پذیری خوبی دارند، پاداش خوبی را در قالب سود بیش‌تر برای ریسک‌ خود دریافت خواهند کرد. بازدهی ممکن است «بازده مورد انتظار» یا «بازده واقعی» باشد. بازده‌ مورد انتظار (Expected Return)، بازدهی است که سرمایه‌گذار انتظار دارد و پیش بینی می‌کند که آن را در سرمایه‌گذاری به دست آورد. اما بازده واقعی (Realized Return)، مقدار حقیقی و عملی بازده‌ای است که سرمایه‌گذار از سرمایه‌گذاری خود در پایان زمان سرمایه‌گذاری کسب خواهد کرد.

رابطه بین ریسک و بازده در بورس

چه رابطه ای بین ریسک و بازده در بازار بورس وجود دارد؟

با توجه به موارد گفته شده، حتما به رابطه‌ی مستقیم ریسک و بازده در بورس پی برده‌اید. با این حساب سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازدهی بالا هستند، باید ریسک بیش‌تری را بپذیرند. عکس این موضوع نیز صادق است؛ یعنی سرمایه‌گذارانی که توانایی پذیرش ریسک بالا را ندارند، نباید انتظار بازدهی و سود بالا را نیز داشته باشند. بنابراین می‌توان گفت که تمام تصمیمات سرمایه‌گذاران بر مبنای رابطه‌ی بین این دو مفهوم شکل می‌گیرد. به بیان دیگر، افراد پیش از سرمایه‌گذاری باید میزان ریسک‌پذیری خود را بسنجند و سپس بر اساس آن اقدام به سرمایه‌گذاری نمایند. سرمایه‌گذارانی که ریسک‌پذیری بالایی دارند، می‌توانند وارد بازار بورس شده، سهام بخرند و معامله کنند. اما ورود به بازار بورس به آن دسته از افرادی که تحمل پذیرش ریسک در آن‌ها پایین است، توصیه نمی‌شود. در عوض این افراد می‌توانند وارد بازارهای مالی بدون ریسک (خرید اوراق مشارکت)، که درصد سود آن‌ها تضمینی است، شوند.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی مفهوم ریسک و بازده در بورس و نقش آن در سرمایه‌گذاری پرداختیم. ریسک و بازده از جمله موارد بسیار مهمی هستند که پیش از خرید سهام باید به آن‌ها توجه داشته باشید. به خاطر داشته باشید که در صورت افزودن نمادهای با ریسک بالا به پرتفوی خود، امکان بازدهی سبد شما افزایش می‌یابد. البته از طرفی امکان زیان‌ده بودن هم بالا خواهد رفت. پس باید سبدی را تشکیل دهید که ریسک و بازدهی معقولی داشته باشد. یک روش دیگر برای سرمایه‌گذاری کم‌ریسک استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و یا افزودن سبدی متنوع از سهام مختلف با ریسک کم است. برای آشنایی بیش‌تر با خرید سهام خوب می‌توانید از دوره های آموزش بورس استفاده نمایید. چراغ ، به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با ارائه‌ی مهم‌ترین نکات بورسی به شما برای سرمایه‌گذاری در این بازار کمک نماید.

ریسک چیست؟

سعید حسین‌زاده*
فرید دهدیلانی**
ریسک یکی از مفاهیم اولیه، پایه ای و بسیار مهم در مدیریت مالی است که اغلب افراد حتی دانش آموختگان مدیریت مالی نیز برداشت درستی از آن ندارند. افراد در زندگی روزمره از کلمه ریسک برای بیان مفاهیم متفاوت استفاده می‌کنند و یکی از علل برداشت نادرست از ریسک در مدیریت مالی هم همین کاربرد چند منظوره این کلمه است.

ریسک یکی از مفاهیم اولیه، پایه ای و بسیار مهم در مدیریت مالی است که اغلب افراد حتی دانش آموختگان مدیریت مالی نیز برداشت درستی از آن ندارند. افراد در زندگی روزمره از کلمه ریسک برای بیان مفاهیم متفاوت استفاده می‌کنند و یکی از علل برداشت نادرست از ریسک در مدیریت مالی هم همین کاربرد چند منظوره این کلمه است. در این مقاله کوتاه سعی خواهیم کرد تعریف درست و قابل فهمی از آنچه در علم مدیریت مالی ریسک نامیده می‌شود و تاثیر آن بر تصمیمات سرمایه‌گذاری ارائه کنیم .

دو واژه مرسوم که به عنوان معادل برای ریسک بکار برده می‌شود «خطرپذیری» و «عدم قطعیت» است، حتی برخی ریسک را معادل با نوسان (Volatility) یا واریانس در نظر می‌گیرند. اما در علم مدیریت مالی ریسک واقعا هیچیک از این مفاهیم نیست. به عنوان مثال اگر یک سرمایه‌گذار در یک دارایی پرنوسان (به لحاظ بازده تاریخی) سرمایه‌گذاری کند لزوما نشان‌دهنده این نیست که متحمل ریسک شده است. بر خلاف تصور عموم افراد در علم مدیریت مالی نوسان زیاد به معنی ریسک زیاد نیست.

اما ریسک چیست؟ ریسک عدم قطعیتی نامطلوب است به این علت که نمی‌توانیم آن را از بین ببریم. بنابراین در ازای دریافت مبلغی حاضر به تحمل آن هستیم حال آنکه برای دوری از آن باید مبلغی پرداخت کنیم. در مفهوم ریسک در سرمایه گذاری چیست؟ ادامه به توضیح بیشتر این تعریف با چند مثال می‌پردازیم.

مثال اول: فرض کنید شما در یک شرکت خودروسازی کار می‌کنید و می‌خواهید از بین سهام شرکت خودتان و یک شرکت خودرو‌سازی دیگر (کاملا مشابه با شرکت خودتان) یکی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید: شرکت خودتان، شرکت دیگر یا به نظرتان تفاوتی نمی‌کند؟ اگر شرکت دیگر را انتخاب می‌کنید به خواندن ادامه این مقاله نیاز ندارید زیرا مفهوم ریسک را می‌دانید. در غیر اینصورت پیشنهاد می‌کنم تا انتها با من همراه باشید.

ریسک مفهوم ساده‌ای است، دارایی که بازده آن همبستگی (Correlation) مثبت با مصرف (Consumption) یا بطور کلی ثروت (Wealth) شما دارد دارایی ریسکی است و شما برای داشتن آن باید انتظار بازدهی بیشتر از نرخ بهره بدون ریسک داشته باشید که به آن بازده اضافی یا ریسک پریمیوم (Risk Premium) گفته می‌شود.

در مثال بالا همبستگی ثروت شما با سهام شرکتی که خودتان در آن کار می‌کنید بیشتر است بنابراین این دارایی برای شما پرریسک‌تر محسوب می‌شود و در شرایط یکسان منطقی است سهام شرکت دیگر را خریداری کنید. چرا؟ فرض کنید به هر دلیلی اتفاق پیش بینی نشده ای برای شرکت شما رخ دهد و برای مدتی تولید متوقف شود. در این صورت نه تنها ممکن است حقوق شما به تعویق بیفتد یا کارتان را از دست بدهید بلکه ارزش سهام شما نیز کاهش می‌یابد. یا برعکس اگر به هر دلیلی مثلا استقبال مشتریان از یکی از محصولات جدید شرکت شما، تولید و سود شرکت افزایش یابد نه تنها ممکن است حقوق و مزایای شما افزایش یابد بلکه ارزش سهام شرکت نیز افزایش می‌یابد. این دقیقا مفهوم ریسک در علم مدیریت مالی است.

حال سوال این است که چرا ریسک به مفهومی که عنوان شد مطلوب نیست. جواب واضح است. دوباره به مثال بالا برمی‌گردیم. آیا شما ترجیح می‌دهید هنگامی که حقوقتان به تعویق افتاده یا کارتان را از دست داده‌اید (بطور کلی در شرایط بد اقتصادی به سر می‌برید) سهامی داشته باشید که پر ارزش باشد یا هنگامی‌که حقوق و مزایای شما افزایش پیدا کرده (به طور کلی در شرایط خوب اقتصادی به سر می‌برید)؟ مسلما جواب گزینه اول است، در شرایط بد اقتصادی.

دقیقا به همین علت است که همبستگی مثبت بازده یک دارایی با ثروت شما ریسک نامیده می‌شود که برای افراد نامطلوب است. این امر موجب کاهش قیمت دارایی ریسکی و افزایش بازده آن می‌شود. درغیر اینصورت هیچ کس حاضر به خرید چنین دارایی با قیمت بالا نیست.

مفهومی که در مثال قبل از ریسک بیان شد (همان همبستگی بازده دارایی با مصرف یا ثروت) یک مفهوم پایه ای و البته بسیار دقیق از ریسک در اقتصاد و مدیریت مالی است. اما از آنجا که ثروت و یا مصرف و همچنین توابع مطلوبیت افراد با هم متفاوت بوده و اندازه گیری این پارامترها نیز در دنیای واقعی مشکل است، بنابراین مدل کردن ریسک به روش یادشده در عمل مشکل و گاه غیر‌کاربردی است. (علاقه‌مندان را به مطالعه consumption based asset pricing models with a representative agent دعوت می‌کنم.)

بنابراین به عنوان جایگزینی ساده و کاربردی، CAPM (Capital Asset Pricing Model) کل بازار/اقتصاد (شامل تمام دارایی‌های موجود در بازار نه لزوما فقط دارایی‌های موجود در بازار سهام) را جایگزین مطلوبیت مصرف یا ثروت می‌کند. در عمل شاخص بازار سهام را به عنوان معیاری برای عملکرد کل بازار/اقتصاد در نظر می‌گیرند.

مثال دوم: فرض کنید شرکتی وجود دارد که مستقل از شرایط بازار در هر دوره زمانی (به عنوان مثال یک ماه) به احتمال ۵۰ درصد، بازده عملیاتی ۱۵ درصد و به احتمال ۵۰ درصد، بازده عملیاتی ۵- درصد می‌دهد که نشان دهنده بازده پرنوسان این شرکت است. به نظر شما آیا سرمایه‌گذاری در سهام این شرکت ریسکی است و بازار باید به شما برای سرمایه‌گذاری در این سهام بازده اضافی (ریسک پریمیوم) بپردازد؟ جواب این سوال منفی است! همانطور که پیشتر عنوان شد نوسان یا واریانس لزوما به معنی ریسک نیست بلکه آن بخشی از نوسان را ریسک می‌نامیم که ناشی از نوسان کل بازار باشد.

به بیان ساده تر به علت اینکه شرایط اقتصادی کل بازار تاثیری بر عملکرد این شرکت ندارد، بنابراین انتظار سرمایه‌گذار از عملکرد (بازده) این سهم در شرایط خوب و در شرایط بد اقتصادی کاملا یکسان بوده و سرمایه‌گذاری در این سهام (با توجه به تعریف ریسک در علم مدیریت مالی) ریسکی به همراه ندارد.

به همین دلیل به این نوع نوسان اصطلاحا ریسک غیرسیستماتیک (Unsystematic Risk) یا ریسک مختص به شرکت (Firm-Specific Risk) گفته می‌شود.

هنگامی که ریسک وجود ندارد، بازار بازده اضافی به سرمایه‌گذاران نمی‌پردازد، زیرا سرمایه‌گذار منطقی با قرار دادن این سهم (سهام شرکت فرضی یادشده) و سهام شرکت‌های دیگر در یک سبد سهام، می‌تواند نوسان بازده این شرکت را از بین برده یا تا حد زیادی کاهش دهد. با استفاده از CAPM، به علت عدم همبستگی بازده این شرکت با بازده بازار، بتا (β) این شرکت صفر بوده بنابراین بازده اضافی برای این سهم در نظر گرفته نمی‌شود.

به بیان دیگر می‌توان گفت ریسکی که در بازار برای آن قیمت تعیین می‌شود (ریسک پریمیوم) تنها ریسک بازار (Market Risk) یا ریسک سیستماتیک (Systematic Risk) است که در بتای هر سهم نمود پیدا می‌کند. در غیر اینصورت بازار به سرمایه‌گذار برای تحمل ریسک غیرسیستماتیک که هیچ تاثیری بر بتای سهم ندارد هیچگونه بازده اضافی پرداخت نمی‌کند. البته در دنیای واقعی به خصوص بازار سهام دارایی‌ها معمولا با کل بازار همبستگی مثبت دارند و علت آن هم این است که عملکرد شرکت‌ها از عملکرد کل بازار (کل اقتصاد) تاثیر می‌پذیرد. این تاثیر در برخی بخش‌های صنعت کمتر و در برخی بیشتر است. به همین علت سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در برخی شرکت‌ها بازده اضافی کمتر و برای برخی بازده اضافی بیشتر طلب می‌کنند.

سوالی که ممکن است به سرعت به ذهن خطور کند این است که آیا دارایی وجود دارد که همبستگی منفی با ثروت، مصرف یا کل بازار داشته باشد؟ اگر چنین دارایی وجود داشته باشد حتما دارایی ارزشمندی است زیرا داشتن این دارایی به معنی انتقال ریسک (که امری نامطلوب است) از خریدار آن به شخص یا موسسه‌ای است که این دارایی را فروخته است.

چنین دارایی‌هایی را بیمه (در این مقاله بیمه مفهومی معکوس ریسک است) می‌نامیم. حتما این مثال را در زبان عربی شنیده‌اید که «تعرف الاشیاء باضدادها». بنابراین برای شناخت بهتر ریسک بد نیست که متضاد آن یعنی بیمه (Insurance) را نیز بهتر بشناسیم.

مثال سوم: فرض کنید می‌خواهید خودرو خود را در مقابل تصادفاتی که منجر به مرگ می‌شود بیمه کنید. اگر فرض کنیم دیه یک شخص ۱۰۰ میلیون تومان است شما حاضرید برای خرید این بیمه چه مبلغی بپردازید؟ احتمالا هر شخص بسته به میزان استفاده از خودرو یا اطمینان به دقت در رانندگی خود مبلغی را در نظر می‌گیرد اما احتمالا حتی محتاط‌ترین افراد نیز حاضر به پرداخت حداقل ۲۰۰ هزار تومان سالیانه برای خرید این بیمه نامه هستند. حال آنکه با توجه به آمار و ارقام مربوط به تعداد خودرو و همچنین تصادفات منجر به فوت، احتمال اینکه این اتفاق برای یک فرد رخ دهد کمتر از ۰/۰۰۲ است. در نتیجه امید ریاضی مبلغی که طی یک سال از بیمه دریافت می‌کنید کمتر از ۲۰۰ هزار تومان است. اما چرا افراد برای خرید چنین دارایی بیشتر از ۲۰۰ هزار تومان پرداخت می‌کنند؟ جواب روشن است،

صاحب این دارایی ریسک را که امری نامطلوب است از خود دور می‌کند پس باید مبلغی اضافی (ریسک پریمیوم) به سازمان بیمه‌گر که ریسک را تحمل می‌کند بپردازد. کاملا واضح است که این دارایی (بیمه) عملکردی معکوس سهام اغلب شرکت‌ها دارد به این معنی که در شرایط خوب (عدم تصادف) عملکرد بدی داشته زیرا بازدهی ندارد اما در شرایط بد (تصادف منجر به فوت) عملکرد خوبی داشته زیرا مبلغ دیه را پرداخت می‌کند. به همین دلیل است که افراد حاضر هستند برای خرید بیمه، ریسک پریمیوم بپردازند اما برای خرید سهام در بورس ریسک پریمیوم دریافت می‌کنند. با مثال بالا مشخص شد که چرا بیمه مفهومی کاملا معکوس ریسک است.

در این نوشتار سعی شد با استفاده از چند مثال تعریفی قابل درک از مفهوم آنچه در مدیریت مالی ریسک نامیده می‌شود ارائه شود. امید است بعد از مطالعه این مقاله تعریفی که از ریسک در ابتدا بیان شد واضح‌تر و ملموس تر به نظر برسد.

ریسک عدم قطعیتی نامطلوب است به این علت که نمی‌توانیم آن را از بین ببریم، بنابراین در ازای دریافت مبلغی حاضر به تحمل آن هستیم حال آنکه برای دوری از آن باید مبلغی پرداخت کنیم.

بازده سرمایه گذاری

برای سرمایه گذاری، مفاهیم ریسک و بازده بسیار مهم و حائز اهمیت می باشد که مورد توجه سرمایه گذاران قرار می گیرد و در این راستا این دو مقوله از هم جدا نیستند.

سرمایه گذاران برای تصمیم گیری به منظور کسب سود و بازده مطمئن، می توانند از ارتباط بین ریسک و بازده استفاده نمایند.

بازده سرمایه گذاری:

بازده سهام می تواند مقدار سود و یا پولی باشد که پس از سرمایه گذاری به دست می آید. لازم است به این نکته توجه داشت که بین بازده یا سود مورد انتظار و بازدهی که در حقیقت به دست می آید تفاوت هایی وجود دارد.

نکته: در واقع به تفاوت بین بازده مورد انتظار و بازده واقعی به دست آمده، ریسک می گویند.

رابطه بین ریسک و بازده، رابطه ای مستقیم می باشد. یعنی هر چه میزان بازده مورد انتظار بالا تر باشد، باید ریسک بالاتری را تحمل کرد. برای همین لازم است در ابتدای تصمیم گیری مالی، درجه ریسک پذیری تعیین شود تا تعادل مناسبی بین ریسک و بازده ایجاد شود.

معرفی تئوری های ریسک و بازده:

مفهوم اصلی در سرمایه گذاری، به ریسک و بازده مربوط می باشد بر همین اساس، تئوری های ریسک و بازده مهم و قابل توجه هستند که لازم است به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته شود.

نکته: در دنیای سرمایه گذاری، ریسک و بازده دو مفهوم متضاد و متناقض با هم می باشند.

بازده:

بازده (return) به پاداشی گفته می شود که شخص از سرمایه گذاری خود در اوراق و دارایی های مختلفی کسب می نماید.

این طرح ها شامل موارد زیر می باشد.

• دارایی های واقعی
• دارایی های مالی
• طرح ها و پروژه ها

بر همین اساس، می توان گفت که بازده همان نیروی محرکی است که انگیزه سرمایه گذاری را ایجاد می کند.

انواع بازده:

بازده به انواع زیر تقسیم می شود:

بازده مورد انتظار:

بازده مورد انتظار “Expected Return”، به مقدار پولی می گویند که شخص سرمایه گذار انتظار دارد تا از سرمایه گذاری های خود آن را دریافت کند.

تئوری های ریسک و بازده

بازده واقعی:

بازده واقعی Actual Return، به میزان سود یا زیان واقعی می گویند که به یک سرمایه گذار تعلق دارد. این بازده به شکل زیر بیان می گردد: بازده مورد انتظار بعلاوه تاثیر عوامل خاص مربوط به شرکت و اخبار مربوط به اقتصاد، بـازده واقعی را ایجاد می کند.

توضیحات در مورد بـازده واقعی:

بـازده واقعی که در برابر بازده مورد انتظار قرار می گیرد، سودی است که سرمایه گذاران در واقعیت از سرمایه گذاری های خود دریافت می کنند.

بازده اضافی:

بازده اضافی “Excess Returns”، که به آن بازده اضافی آلفا گفته می شود، بازده سرمایه گذاری اوراق بهادار یا سبدی می باشد که از یک معیار ها و یا شاخص هایی با سطح ریسک مشابه بهتر عمل می کنند و بیشتر می شوند.

این بازده به طور وسیعی برای اندازه گیری ارزش افزوده ایجاد شده توسط پرتفوی یا مدیر سرمایه گذاری، مورد استفاده قرار می گیرد و باعث سنجش توانایی مدیریت در غلبه بر بازار می باشد.

بازده سود سهام نقدی:

بازده سود سهام نقدی “Dividend Yield”، به نسبت مالی گفته می شود که نشان می دهد شرکت چه اندازه به صورت سالانه و به نسبت قیمت سهامش، سود سهام پرداخت می کند.

نکته ۱: این بازده به صورت درصدی نشان داده می شود و می تواند با تقسیم مقدار سود سهام پرداخت شده به ازای هر سهم بر قیمت یک سهم محاسبه گردد.

نکته ۲: این بازده روشی برای اندازه گیری مقدار جریان وجوه نقد می باشد.

بازده غیر عادی:

بازده غیر عادی “Abnormal Return”، به درصدی گفته می شود که برای توصیف بازده به دست آمده از اوراق بهادار یا پرتفوی در یک بازه زمانی، مورد استفاده قرار می‌گیرد که متفاوت از نرخ بازده مورد انتظار می باشد.

نرخ بازده مورد انتظار نیز بازده محاسبه شده بر اساس مدل قیمت گذاری دارایی ها می باشد که با استفاده از میانگین بلند مدت بازده یا سایر ارزیابی ها به محاسبه می گردد.

ریسک (RISK) یعنی تفاوت بین آن چه که انتظار داریم و آن چه که اتفاق می افتد.

ریسک و بازده در مدیریت مالی:

مفهوم ریسک و بازده در مباحث مدیریت مالی، یکی از جنبه های مهم در مدیریت مالی است که از مسئولیت های اساسی در کسب و کار به شمار می رود.

به طور کلی، به هر اندازه که یک کسب و کار در معرض ریسک بیشتری باشد، احتمال بازده مالی آن بیشتر خواهد بود. البته استثنا هایی در این خصوص وجود دارد، زیرا ریسک های غیر منطقی زیادی وجود دارد که متقابلا همراه با پتانسیل بازدهی بالا نیست.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله نسبت سودآوری را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

ریسک و بازده در مدیریت مالی

نوسان:

در واقع نوسان به معنی نحوه مفهوم ریسک در سرمایه گذاری چیست؟ تغییر قیمت نوع خاصی از اوراق بهادار در یک بازده زمانی مشخص می باشد که درصد نوسان عبارت است از سنجش میانگین تفاوت بین قیمت و متوسط قیمت در یک بازه زمانی خاص.

نکته: به هر اندازه که نوسان یکی از اوراق بهادار بیشتر باشد، عدم قطعیت آن نیز بیشتر خواهد بود.

صرف ریسک:

صرف ریسک (Risk Premium) به این مفهوم است که در صورت ثابت بودن همه عوامل، ریسک بیشتر، با بازده بیشتر همراه خواهد بود.

نکته ۱: صرف ریسک برای مدیران مالی مهم می باشد زیرا وام دهندگان برای تشخیص میزان ریسک شرکت، با دقت آن را بررسی کرده و تصمیمات خود را بر اساس سطح ریسک آن شرکت اخذ می کنند.

نکته ۲: اگر وام دهنده به یک کسب و کار پر ریسک وام اعطا نماید، احتمالا بازده بیشتری به عنوان نرخ سود از آن کسب و کار خواهد گرفت.

اهرم مالی:

بیشتر شرکت ها منابع مالی خود را از طریق بدهی و یا انتشار اوراق بهادار و سهام کسب می کنند. منظور از منابع مالی با انتشار سهام، کسب منابع از طریق سهامداران شرکت می باشد که این سهامداران متناسب با میزان سرمایه گذاری خود، در سود شرکت سهیم هستند.

تامین مالی از طریق بدهی و قرض، توسط نهاد های مالی انجام می گردد و اگر شرکت وام گیرنده به طور مرتب سود وام را به وام دهنده پرداخت نماید، دیگر نیاز به شریک کردن وام دهنده در درآمد خود را نخواهد داشت.

نکته: همچنین می توان گفت ضرر ها از طریق این اهرم مالی می توانند افزایش یابند.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله ارزش اسمی سهام را به شما پیشنهاد می کنیم.